Culinair ontdekt: gasarm

De ongerustheid is groot. Veel mensen rondom mij doen misschien alsof er niets aan de hand is, maar je ziet het in hun ogen. De gasprijzen werken op het gemoed. Zeker omdat veel gasverbruikers hun afrekening pas in november krijgen. Hoe hoog die zal zijn, daar hebben we nu nog het raden naar. En ja: ook hier staat de centrale verwarming nog niet op. Ik zei het al, wij wonen in een oud rijhuisje, en dat blijft warm door de soliede muren (maar misschien ook door onbesuisd stokende buren?).

En dan is er het gasvuur om te koken. Meer dan twintig jaar geleden zetten wij het elektrische fornuis, dat met het huis was meegekomen, buiten om opnieuw gas te installeren in de keuken. Ik had misschien meteen moeten opteren voor inductie of zo, maar ik werk graag met voorouderlijke potten en pannen, en ook mijn karahi en wok zijn niet bruikbaar op die moderne kookdinges. Ook al kook ik op gas, de oven is al die tijd elektrisch. Gasovens waren nooit erg precies. Onze oven komt nu extra van pas omdat hij het mooi kan overnemen van het gasvuur. Je begint te koken boven op de gaspitten, en dan gaar je verder in de oven: gas bespaard. Ik leerde dat van professionele koks met kleine keukens. Even besparend is de elektrische waterkoker, die is veel efficiënter dan een moor op het gas, nu gaat alle water om te koken eerst daarin.

Maar ik wil graag nog even de hooikist in herinnering brengen. Ik schreef er acht jaar geleden eens over. Het is een zuinig idee dat dateert uit de tijd dat brandstof voor de stedeling nog écht duur was. De tijd dat men warm water voor de koffie ging kopen in een winkel, omdat men daar thuis geen kolen voor wilde of kon stoken.

De hooikist duikt op in de westerse wereld met de Wereldtentoonstelling van Parijs in 1867, waar het ontwerp gouden medailles oogst. Men vermoedt dat het idee uit Noorwegen of Duitsland kwam, waar dit door de boeren al lang werd gebruikt. Het gaat om een goed geïsoleerde kist waarin de maaltijd langzaam gaart. De resultaten zijn verbluffend. Hoewel ik nooit heb gehoord van het gebruik ervan in België, zijn er in Nederland veel mensen die erover getuigen, zowel met een daarvoor ontworpen model kist, als geïmproviseerd, zoals het koken van rijst in bed, onder de dekens. Handig wanneer je maar één gaspitje hebt, bijvoorbeeld op camping.

Neem een frigobox waar de pan in past en leg er enkele bladen golfkarton onderaan en langs de wanden. Begin de bereiding van wat je wil eten op het gasvuur en na een zesde van de normale gaartijd zet je de kookpot in de kist. Het gerecht moet dan trekken gedurende anderhalve keer de normale kooktijd. Probeer maar, het werkt. En zonder nog gas te gebruiken.