Culinair ontdekt: lontai

Allspice, pimentkorrels, quatre-épices, Jamaica-­piment, English pepper … Deze specerij kent vele namen, maar is niet erg bekend. Ik gebruikte de pimentkorrels enkele keren in recepten in de vorige weken, maar bedacht toen dat er misschien toch maar weinig mensen zijn die weten wat dat is.

De Europese keuken ging aan deze specerij voorbij, toch is ze in elders ingeburgerd geraakt, maar dan op de achtergrond, bij de gespecialiseerde gebruikers als ingrediënt van sausen, bereidingen en specerijen­mengsels.

Het gaat om de vruchtjes van een plant die wetenschappelijk geklasseerd staat als de Pimenta officinalis. Het is een boom die tien meter hoog wordt en trossen bloemetjes draagt. De bladeren ruiken ook naar specerij, maar Columbus’ medereiziger Diego Alvarez Chanca, die over de planten schreef die toen ontdekt werden, miste blijkbaar de vruchtjes van deze potentiële kruiderij, misschien kwamen zij daar aan in het verkeerde seizoen?

De boom is van de familie der Myrtaceae (Myrtefamilie), net zoals de kruidnagel. Hij komt vooral voor op het eiland Jamaica, en ooit dacht men zelfs dat dat de enige plek was waar hij groeide, maar dat blijkt ook weer niet waar. Na de bloei groeien er kleine bolvormige steenvruchtjes op, en die worden dan geoogst wanneer ze nog groen zijn, net voor de rijpheid. Gedurende enkele weken gedroogd worden ze donkerbruin en zo kan je ze wel aanzien voor peperbolletjes, maar ze zijn groter.

Op elk bolletje herken je nog de bloemkroon. Het lijkt een beetje op een oogje, en daarvan komt de Surinaamse naam (die enkel in ons taalgebied wordt gebuikt) lontai, wat Sranang is voor rond oog: lontoe betekent rond en ai is oog (eye in het Engels).

Lontai vervangt met gemak andere specerijen. De bolletjes smaken een beetje naar peper, naar kruidnagel, muskaatnoot en kaneel, door elkaar gemengd. In Frankrijk spreken ze daarom van piment quatre-épices, maar dan moet je beseffen dat er ook kruidenmengsels verkocht worden die écht van de vier voornoemde specerijen zijn gemaakt en quatre-épices worden genoemd! Niet hetzelfde. Het natuurlijke origineel is altijd beter dan de som van de delen.

Lontai is te gebruiken in alles wat om specerijen vraagt: zeker in bouillons, zalig in stoverijen en in tropische gerechten. En Jamaican Jerk, uiteraard! Ik doe ze (gemalen) in de chili con carne en ze kunnen ook in heel wat koekjes. De droge vruchten zijn makkelijk tot poeder te stampen, iets wat met kruidnagel niet echt evident is. Smakelijk.