Lamenteire

 D at ons Brussels woordje 'lamenteire' mij in de eerste plaats aan het Engelse 'to lament' doet denken, hoeft helemaal geen verwondering te wekken. Wat wel enigszins verwonderlijk zou zijn, is dat diezelfde Engelsen hun uitdrukking van de onze zouden afgeleid hebben.

Maar genoeg aan etymologie gedaan. Lamenteire kan niet bepaald als een vrolijk of aanmoedigend werkwoord omschreven worden. Temeer omdat het, in de omgang en daarbuiten, alles met zoege en kloege te maken heeft. Maar dan eerder met kloege dan met zoege. In ons Brussels hebben we het echter niet over ne lamenteirder of eventueel 'n lamenteirster. We spreken eerder van ne kloeger. Alhoewel er uiteraard mannelijke en vrouwelijke kloegers bestaan, heeft men het in het Brussels niet over 'n kloegster.

Maar graag terug nu naar de fundamentele aard van het begrip lamenteire. Ik zal waarschijnlijk niet de enige zijn die van oordeel is dat stien en bien kloege ons nooit een sikkepit verder heeft geholpen als we zoeken naar een oplossing voor welk probleem dan ook. "Ah! De schaulmiester es wei on 't woud," zal hier en daar een lezer opmerken. Misschien niet onterecht trouwens. Maar de meesten, met een zekere wijsheid en ervaring op dat gebied, zullen het ongetwijfeld grotendeels met mij eens zijn.

Dat er echter e gruut verschil bestoet tusse kloege en oenkloege hoeft hier niet verder onderstreept te worden. Temeer omdat lamenteire veel, zo niet alles, te maken heeft met zelfbeklag. Natuurlijk is het wat onkies om uit te pakken met "Ge zaait waal on 't lamenteire!" wanneer iemand de opmerking maakt: "Tiens… maaine neus es verstopt".

Met andere woorden, lamenteire moet iets hardleers en hardnekkigs hebben alvorens het als dusdanig door de omstanders en toehoorders wordt onderkend en afgedaan. Waarbij ik gerust wil opmerken dat het bij niemand ooit zal opkomen om uit te pakken met: "Leustert allemoe neki good. Er es eet woe da 'k absoleut moot auver lamenteire." De lezer zal ongetwijfeld beseffen en het met mij eens zijn dat het de anderen zijn die beslissen of we al dan niet on 't lamenteire zaain.

Waarmee ik ook niet gezegd wil hebben dat ons het recht tot klagen en jammeren altijd en door iedereen ontzegd moet worden. Stel u bijvoorbeeld eventjes voor dat men u, of zelfs mij, bij elk onderwerp dat we aansnijden, de pas zou afsnijden met de opmerking: "Gooi waal beginne?!" En dat terwijl onze zogezegde toehoorder in kwestie niet het minste benul heeft waarover we het zullen of willen hebben. Die toehoorder plaatst zich in dat geval op hetzelfde niveau, zo niet een lager, van iemand die uitentreuren on 't lamenteire es.

Natuurlijk is het voor niemand van ons een morele of andere verplichting om gewillig als klaagmuur te functioneren. De dichter in mij hoor ik zelfs fluisteren: "E gewillig uur es er vantaaid twie weid". Waarmee hij ongetwijfeld wil aangeven dat ook de kloeger of de lamenteirder recht heeft op een dosis tolerantie.
Zeker omdat de dichter waarvan sprake het niet kan nalaten om af en toe oek neki te lamenteire. Maar laat dat, zoals voor iedereen van ons trouwens, ook maar zijn goed recht zijn. Lamenteire is nu eenmaal des mensen en het zal blaaive bestoen zoe lang er meense op de weireld rondluupe.

Natuurlijk zou het ons hier veel te ver voeren om onderwerpen en redenen op te sommen waarover diezelfde meens kan lamenteire. Ik zou gerust durven stellen da we auver alles en niks kunne kloege en lamenteire. Maar het is in ons aller voordeel dei onderwerpe zu klaain en beperkt meugelaaik te haave.

Laat dus gerust de jammerklachten en lamentoeses tot ons komen, waarde lezer. "Mè moet mo leefst ni mè reigelmoet," zou ik zeggen. Mag ik u, tot besluit van mijn betoog, nog één hint aanreiken:

"Lamenteire auver 't weir es gien avans. Het beste da we er auver kunne zegge es da 't merge slechter kan zaain."