Culinair Ontdekt: Goji

Ze zijn mooi oranjerood en komen gedroogd in pakjes. Het zijn goji-bessen. Ik had er al van gehoord. Waren het niet die besjes die Madonna jong moesten houden?

Goji is een modern verschijnsel, in heel wat boeken die gaan over voedsel in de wereld, wordt de vrucht nog niet vermeld. Goji is dus een woord dat pas recentelijk opduikt. Voorheen vond men Goqi, kei-chee of gojizi. In het Nederlands spreekt men ook wel eens van boksdoorn.

De droge vruchtjes lijken wat op pili-pili-pepertjes en dat is niet zo verwonderlijk, want net als de paprika, tomaat en aardappel behoren de goji tot de familie van de Nachtschaden (Solanaceae). Voor de wetenschap heten ze Lycium barbarum. Men hoort in Lycium de Griekse naam voor wolf, lycos. Misschien daarom dat de Engelsen spreken van wolf berry?

Er groeien behoorlijk wat soorten Lycium, van Californië tot Australië over Zuid-Afrika, met slechts enkele soorten in Europa. Ze groeien meestal in dorre, droge gebieden. Buiten L. barbarum wordt er ook wereldwijd nog een Lycium chinensis gekweekt, die in de Chinese kruidengeneeskunde wordt gebruikt. De twee soorten zijn bijna identiek. De struiken hebben kleine bladeren en lieflijke paarse bloemen. Deze goji-vruchtjes groeien aan een gemeen doornige struik die oorspronkelijk uit de Himalaya zou komen. Met vindt de meeste aanplantingen ten noorden van die bergen langs de vroegere zijderoute. Het is een specialiteit van de Hui en de Oeigoeren, moslimvolkeren uit centraal-China. Als gewas was het al eeuwenlang bekend in de Chinese wereld.

En toen kwam Madonna. Zo'n acht jaar geleden ontstond er in Amerika een goji-rage.

Gezondheidswinkels stortten zich op de kleine rode besjes, die gedroogd worden geïmporteerd. Verschillende beroemdheden waaronder la Ciccone, waarvan we weten dat ze tegenwoordig meer met verouderingsprocessen dan met muziek bezig is, maakten er reclame voor. Goji zou goed zijn tegen alles, tegen verouderingsverschijnselen, tegen ontstekingen, tegen cellulitis en... tegen impotentie. Dat laatste allicht opdat de mannen er ook zouden kopen. Een bepaalde soort pers sprak van superfruit en "plantaardige viagra." Je zou voor minder een palet of twee kopen.

Het is waar dat de Chinese geneeskunde gelooft dat je elke aandoening kunt keren door iets te eten. Bij voedselhypes in het Westen gebeurt hetzelfde. Plots duikt er een vrij onbekend voedingsmiddel op dat de mensheid zal redden van cholesterol en kwaaltjes. Er komt dan een rush op dat voedsel, na een tijd gaat die slijten en dan is het wachten op de volgende. Met de regelmaat van een klok. Het is onmogelijk de resultaten te meten. Hoe lang je leeft, zullen we pas weten als je dood bent.

Die hypes gebeuren meestal in Protestantse landen, gek genoeg. Amerika loopt voorop, maar Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk kunnen er ook wat van. Landen met een katholieke traditie zijn daar veel minder gevoelig aan. Die slikken pillen. Maar heel de mensheid heeft het in zich: het eeuwig leven gaat door de mond ('per os' zeggen ze in het Latijn onder apothekers). De zoektocht naar de Steen der Wijzen is van alle tijden. Eén en ander heeft er wel toe geleid dat in Amerika en in Europa nu ook goji-plantages zijn verschenen. Daardoor is het niet onmogelijk om ze vers te kopen, en desnoods met biolabel - Chinese landbouw, weet u. U kunt zelfs struiken kopen voor in de tuin.
Goji-bessen zullen de mensheid niet redden.

Maar zijn ze ook lekker? Ik kocht een zakje gedroogde goji-bessen. Ik ben de prijs vergeten, maar erg duur waren ze zeker niet. Op het net zijn er allerlei verhalen over wat er allemaal voor gezonds in de besjes zit: véél meer vitamine C dan in appelsienen (niet eens zo moeilijk), vitamine E, anti-oxidanten, ga zo maar door. Dat er net zoals in alle nachtschaden ook het giftige solanine in zit, wordt meestal verzwegen. De importeurs uit Eindhoven zijn echter veel bescheidener op de verpakking: voor vitamines A en C, voor de mineralen ijzer en calcium zetten ze bij de voedingssamenstelling: 0 procent. Als je die lijst mag geloven, zit er ongeveer niets in goji, nauwelijks vet en geen suiker en amper proteïne. Nu zou één gewichtsprocent vitamine C echt wel gigantisch veel zijn. Aan de andere kant gaat het om gedroogde bessen en vitamine C breekt af onder invloed van temperatuur. Weg vitamine!

Op het web schrijven ze wel andere dingen. Maar let op, beste lezer, op het web kan men veel schrijven, dat is vrije meningsuiting. Wat op de verpakking staat daarentegen wordt wettelijk gecontroleerd. Daar mag dus niet worden gelogen. Op het zakje staat geen enkele claim. Wat over de gezondheidswerking van goji ook wordt beweerd, er is niets van bewezen.

Zijn ze ook lekker? Ja, zonder twijfel. Denk aan rozijnen, maar dan zonder de weeë zoetigheid. Een glimp van zoet slechts, een snuifje zuur, een spetje bittere nasmaak. Een eerlijk smakend hapje. Eet ze uit de hand of draai ze door de muesli, gebruik ze in alles waar rozijnen in horen. Chinezen doen ze in de soep of door de wokgroenten. En of ze jong houden? Kijk naar Madonna. Smakelijk.