Culinair Ontdekt: Valentijnworteltjes

Nu het de week van Valentijn is, zal de plaatselijke horeca u smeken om, in naam van de oude heilige, geld te plengen op het altaar van hun nering. Niet doen. Op restaurant gaan we al zo vaak. Wanneer het echt feestelijk moet worden, dan eten we toch beter thuis? Veel spannender, persoonlijker, romantischer en handig dicht bij de lokkende donsdeken.

Waarom ik het deze week over worteltjes wil hebben? Toevallig betrapte ik deze twee toch wel erg verliefde peentjes, en dit is het juiste seizoen om ze aan de wereld te laten zien.

Wortels lijken ons wat gewoontjes, maar eigenlijk zijn het best gegeerde groenten. Een populariteitspoll van English Heritage, een grote Britse erfgoedstichting, heeft zo'n vijf jaar geleden de wortel uitgeroepen tot de populairste groente van Engeland. En dat zal bij ons ook wel zo zijn. Wortel is, samen met tomaat, zowat de enige groente waar de kinderen spontaan naar vragen wanneer ze er mij mee van de markt zien komen. Rauw en uit het handje welteverstaan; gekookte wortelen zijn voor hen al heel wat minder aantrekkelijk.

Onze oude vertrouwde wortel (Daucus carota L.) zou uit Afghanistan stammen, maar hij was al bij de Grieken en Romeinen bekend. De wortel was toen nog niet oranje van kleur. In de middeleeuwen schreef men over witte, paarse, zelfs zwarte wortelen. Men neemt aan dat oranjekleurige wortelen vanuit de Nederlanden, onze streken dus, over de wereld werden verspreid. Ze staken ook de oceaan over naar Amerika, maar de groente is daar pas ingeburgerd na de Eerste Wereldoorlog. Worteltjes zijn er nog altijd niet zo populair als hier.

Engelenhaar
Vandaag kun je ruwweg twee soorten onderscheiden. Je hebt de jonge worteltjes, die met loof en al worden verkocht, en de winterwortelen, die nu vooral opvallen in de winkelrekken: die dikke, gewassen wortelen die vaak in zakjes worden verkocht.

Voor jonge wortelen is het nu helemaal niet het seizoen. Als je er al vindt, smaken ze naar nat karton, want ze komen uit geforceerde kweek, hoogstwaarschijnlijk onder glas. Winterwortelen daarentegen zijn nu lekkerder: hard en vooral zoet. Want wortelen zijn een bron van suiker en hebben hun populariteit vooral daaraan te danken. In het verleden werden zoete groenten, zoals wortelen en pastinaken, vaak gebruikt in desserts. In oude kookboeken vind je op die manier het recept terug voor cheveux d'anges. Ooit moet dit een zeer populaire bereiding zijn geweest in het zuidwesten van Frankrijk. Je raspt een kilo wortelen en zet die in een pan onder water. Voeg evenveel poedersuiker toe en laat vrolijk aan de kook komen. Doe er wat fijngehakte citroenschil bij en het sap van een halve citroen. Laat alles vrolijk borrelen tot het sap voor twee derde is ingedikt. Schik de wortelen in kommetjes of op taartbodempjes en dien op met slagroom. Zonder slagroom kun je ze ook nog even gratineren in de oven. Het is erg lekker, en het bewijst dat de Fransen geloven dat engelen ros haar hebben!

Konijnenmop
Gesuikerde wortelgerechten zijn in onbruik geraakt. De huisvrouwen herontdekten de zoete eigenschappen van deze groenten even tijdens de Tweede Wereldoorlog en vonden toen de worteltaart opnieuw uit. Eigenlijk is die best lekker (ook zonder toegevoegde suiker), maar zo gaat dat met geniale vondsten in oorlogstijd: zodra de hongersnood voorbij is, wil niemand er nog aan herinnerd worden. Ook Winston Churchill moest dat aan den lijve ondervinden, toen hij na de overwinning prompt de verkiezingen verloor.

Wat de populariteit van wortelen zeker heeft verhoogd, is de mythe van de RAF-piloten. Men begreep maar niet hoe die jongens met hun bommenwerpers 's nachts hun doel konden vinden (Amerikanen vlogen overdag). Zo ontstond het geloof dat ze op een dieet van worteltjes leefden en daardoor 's nachts beter konden zien. Tot vandaag beweert men dat wortelen goed zijn voor de ogen.

Ondertussen leeft worteltjestaart voornamelijk voort in oudbakken konijnenmoppen. Maar in Noorwegen wordt er nog altijd wortelcake opgediend bij kinderfeestjes.

Verliefd
Hieronder een zeer verfijnd recept voor een wortelpudding: het is er eentje in een kleine portie, gemaakt voor twee romantische geesten. Wortel is toch het ideale voedsel voor verliefden? Vraag dat maar aan de konijntjes.
Meng 250 ml dikke room met twee lepels suiker en het geel van een groot ei (of twee kleintjes). Doe er een dribbel wit bij, maar ook niet alle eiwit. Klop er een fijngeraspte winterwortel (of twee) en dertig gram droog wittebroodkruim door en giet alles in een ingevette puddingvorm. Roer er ten slotte nog een noot boter door (op voorhand gesmolten in de puddingvorm, zo is die meteen ingevet). Zet de puddingvorm in de oven bij 170 °C in een pan met kokend water. Het water moet tot halverwege de hoogte van de vorm reiken. Laat de pudding in ongeveer 45 minuten opstijven (hangt wat af van de dimensies van de bakvorm).

Draai de pudding om op een bord en versier met halve druiven (pitjes uithalen). Een goddelijk, droomzacht dessertje, vooral als het nog een beetje lauw is. Smakelijk.