Anne Teresa De Keersmaeker en Brancusi: 'Hij brengt lichtheid in de zwaarte'

Anne Teresa De Keersmaeker is choreografe. Haar creaties Work/Travail/Arbeid en Violin phase waren te zien in musea als het MoMA, Tate Modern en Wiels. Voor de Brancusi-expo creëerde ze een nieuw ‘choreografisch object’

“Het werk van Brancusi is voor mij een voorbeeld van belichaamde abstractie. Zelf zei hij dat alleen idioten zijn werk als louter abstract bestempelden, omdat wat zij abstract noemen eigenlijk het meest concrete is. Elk werk van hem is een belichaamd idee. Hij gaat naar de essentie van de dingen. Er zit ook een spanningsveld tussen enerzijds de eeuwenoude ambachtelijkheid van het bewerken van materialen als hout en steen, waar hij als kind in een Roemeens dorp getuige van was, en anderzijds de vormelijke sublimatie waarmee hij dat ambachtelijke verleden naar de moderniteit overzette. ‘Eenvoud is opgeloste complexiteit,’ vond hij – een heel radicale interpretatie van de gedachte less is more.”

“Brancusi organiseerde ook op een heel eenvoudige manier een horizontale verankering en een verticale beweging in ruimte en tijd. In steeds terugkerende vormen, zoals de verticale spiraal in de Colonne sans fin of in Vogel in de ruimte – die ontsnappen aan de zwaartekracht – of de horizontaliteit van het vrouwenlichaam dat compact vervat zit in het eivormige hoofd van De slapende muze. Met een minimale ingreep op de materie – of het nu marmer, hout of onyx was – vat hij het hele verhaal. Hij brengt beweging in stilstand en lichtheid in zwaarte. Ik heb altijd een grote bewondering gehad voor kunstenaars die iets zo terugbrengen tot de essentie dat het een verrijking wordt. Op de elegantste manier tot een oervorm komen, is misschien wat je altijd zoekt als je met het menselijke lichaam werkt.”

“Na Violin phase en Work/Travail/Arbeid is de nieuwe creatie (die zeven danseressen elke donderdag, vrijdag en zaterdag opvoeren in de zalen van Bozar, mb) een verder onderzoek naar dans en performance in een museale ruimte, maar dan directer aansluitend bij het werk van een bepaalde kunstenaar. Brancusi’s liggende vrouwenhoofden hebben tot inspiratie gediend voor een solo waarin de hoeveelheid materie wordt teruggebracht, en gelijktijdige informatie wordt vermeden om de leesbaarheid te vergroten.”