Kunstenaar Lucian Moriyama: ‘Ik houd van de experimentele vibe in Brussel’

Lucian Moriyama is een van de jonge, aanstormende Brusselse artiesten die tijdens het Brussels Gallery Weekend in de kijker worden gezet op de Generation Brussels-tentoonstelling. Op het terras van café Au Soleil geeft hij een inkijk in de kunstige, uit imitatiemarmer vervaardigde replica’s van muziekapparatuur die hij er zal tonen.

Elk jaar in september luidt het Brussels Gallery Weekend het nieuwe galerieseizoen feestelijk in. Een veertigtal Brusselse kunstgaleries gooit dan de deuren wijdopen. Behalve tentoonstellingen in die galeries is het Brussels Gallery Weekend ook steeds een uitgelezen moment om kennis te maken met de nieuwe generatie Brusselse kunstenaars, die onderdak krijgt op de terugkerende expo Generation Brussels. Een van de talentvolle jonge wolven die dit jaar werd geselecteerd, is Lucian Moriyama (31), die we spreken op het populaire terras van Au Soleil op de Kolenmarkt – om de hoek van zijn studio en woonst.

Moriyama groeide op in twee fel contrasterende werelden. “Ik ben geboren in Honolulu op Hawaï, maar verhuisde op jonge leeftijd naar het platteland in Upstate New York, ten noorden van de stad New York. In de buurt van enkele steden gelinkt aan de Lage Landen, zoals Ghent, Amsterdam en Rotterdam. De streek vormt een deel van de zogenaamde Rust Belt, vol vergane industriële glorie.” In die tijd was de kunstwereld nog een ver-van-zijn-bedshow. “Ik kende toen zelfs het verschil niet tussen een galerie en een museum. Of tussen een kunstacademie en een universiteit.”

Maar hij maakte zijn achterstand snel goed en besloot om naar Europa te komen voor een kunstopleiding. “Op mijn 21e trok ik naar Schotland, om er les te volgen aan de University of Glasgow. Daarna studeerde ik in Marseille. Twee jaar geleden verhuisde ik dan naar Brussel, in eerste instantie voor een residentie in Villa Empain.”

Hier deed Moriyama snel van zich spreken. Zo werd hij vorig jaar al geselecteerd voor de achttiende editie van de prestigieuze hedendaagsekunstenwedstrijd ArtContest en mocht zo als een van tien talentvolle lokale kunstenaars zijn werk tonen in het Vanderborghtgebouw. Nu staat hij opnieuw in de kijker met een stek op Generation Brussels. “Ik sta er met mijn nieuwste werk: replica’s van muziekapparatuur. Zoals een platenspeler, een cassetterecorder en een mengpaneel. Mijn droom is om ooit een hele opnamestudio na te bouwen.”

Voor alle duidelijkheid, dit zijn geen toestellen waar je daadwerkelijk muziek mee kan opnemen?
Lucian Moriyama: Nee, het zijn kunstobjecten. Ik wil er hulde mee brengen aan de transformatieve kracht van opnamestudio’s. Ik zie ze als magische plekken waar muzikanten ervaringen omzetten en materialiseren in platen. Zoals kunstenaars bijvoorbeeld ervaringen omzetten in sculpturen. In beide gevallen wordt iets ontastbaars vertaald naar iets materieels.

Je gebruikt scagliola – imitatiemarmer gemaakt van een gipsmengsel – om die replica’s te maken. Wat spreekt je zo aan in dat materiaal?
Moriyama: Scagliola wordt vaak gebruikt om voor grandeur te zorgen in prestigieuze gebouwen, zoals musea, kerken, het Amerikaanse Congres, het Brusselse Justitiepaleis … Ik houd van de ironie daarvan: die instituten willen indruk maken met statige pilaren die eruitzien alsof ze gehouwen zijn uit Afrikaans of Grieks marmer, maar die eigenlijk gewoon fake zijn.

Ik ontdekte scagliola in Marseille, in een paviljoen dat er was opgericht voor een koloniale tentoonstelling. Toen leerde ik ook dat de Franse koloniale machten met behulp van gipsmallen voor een ander paviljoen zelfs een namaakversie van het tempelcomplex van Angkor Wat in Cambodja hadden gemaakt! Er hangt dus heel veel betekenis vast aan het gebruik van scagliola. Voor mij is het een ideaal materiaal om te spelen met wat waar en onwaar is, als een soort trompe-l’oeiltechniek om illusies met verborgen betekenissen te creëren. Ik maakte eerder ook al namaakboeken van verzonnen auteurs in scagliola.

Je creëert nu dus de illusie van een muziekstudio. Inspireert de muziekwereld je al lang?
Moriyama: Absoluut! Ik ben onder meer geobsedeerd door de exoticamuziek uit Hawaï. Die werd in het leven geroepen door Amerikaanse soldaten die na de Tweede Wereldoorlog terugkwamen uit tropisch gebied en muziek uit de tropen nabootsten, met heel wat creatieve vrijheid. (Lacht) Ze voegden apengeluiden toe, Afrikaanse percussie, windklokkenspel … De grondlegger is de Amerikaan Martin Denny, die in de jaren 1950 real fake Hawaiian music begon te maken. Culturele toe-eigening, zeker, maar het had voor die teruggekeerde grunts (soldaten, red.) werkelijk iets bevrijdends. Het gaf hun het perfecte excuus om een kleurig hawaïhemd aan te trekken, met een cocktail bij de hand. Ik heb daar wel begrip voor, ik vind dat menselijke aspect ook heel belangrijk. Ook de Belgische muziekgeschiedenis fascineert me trouwens al heel lang.

Een bepaald deel van de Belgische muziekgeschiedenis in het bijzonder?
Moriyama: Ik ben een grote fan van het avontuurlijke Brusselse platenlabel Les Disques du Crépuscule uit de jaren 1980. Met cultartiesten zoals Louis Philippe, die ook werkte als chef in een restaurant op de Grote Markt, of Isabelle Antena, die een soort van Brusselse bossanova maakte. Een typische exponent van de experimentele vibe die hier nog altijd heerst en waar ik erg van houd. Ik luister uiteraard ook naar hedendaagse Belgische muzikanten, zoals David Numwami. Momenteel ben ik ook mijn kennis van Nederlandstalige kleinkunst aan het uitbreiden. Ik luister bijvoorbeeld naar Ramses Shaffy en Wannes Van de Velde. Maar misschien kun je me nog klassiekers in het Nederlands aanraden?

Euhm, al gehoord van ‘Tim’ van Wim De Craene? Dat is een absolute klassieker.
Moriyama: (Noteert in een schriftje) Ik beluister het! Nu, het zijn natuurlijk niet enkel Belgische muzikanten die me inspireren. Het werk van beeldende kunstenaars zoals Marcel Broodthaers en Jan Vercruysse is ook een grote invloed. Ik kijk ook op naar hedendaagse kunstenaars in Brussel zoals Lucy McKenzie, Sammy Baloji en Vincent Meessen.

Terug naar de expo Generation Brussels. De curator van deze editie, Sam Steverlynck, koos als thema Cet obscur objet du désir, naar het gelijknamige meesterwerk van de surrealistische filmmaker Luis Buñuel. Is er een duidelijke link met je eigen werk?
Moriyama: Ik zie wel enigszins een verband, in die zin dat mijn replica’s van muziekapparatuur haunting objects zijn. Er hangt een zekere ambivalentie rond, die ook in de titel van die film tot uiting komt. Mijn objecten lijken muzikale machines, maar ze luisteren niet, maken ook geen geluid. Ze staan als het ware onverschillig tegenover hun omgeving, als mysterieuze portretten van objecten, wat voor een zeker onheilspellend gevoel zorgt. Zoals vaak bij werken uit de kunststroming de nieuwe zakelijkheid. Ook zijn muziekapparatuur en -instrumenten vaak fetisjobjecten, vergelijkbaar met hedendaagse kunst, waar mensen een mystieke kracht aan toeschrijven.

Maak je eigenlijk zelf ook muziek?
Moriyama: Ik heb in het verleden geëxperimenteerd met minimalistische muziek, maar ik schrijf vooral graag liedjesteksten. Ik heb met enkele Brusselse vrienden ook al een paar nummers opgenomen in een studio in Molenbeek. Humoristische cabaretliedjes, waarin ik ook graag de grens opzoek tussen het waargebeurde en het fictieve. Zo schreef ik voor een vriendin een nummer dat lijkt op een brief van een ex-geliefde. Een ander liedje gaat dan weer over een kalende man die nooit een tweede keer uitgenodigd wordt in hetzelfde huis voor etentjes, en die zich uiteraard afvraagt waarom … (Lacht) Vaak gaat het dus over menselijk falen, iets waar iedereen zich mee kan identificeren. We’ve all been there.

Lucian Moriyama maakt deel uit van Generation Brussels, de expo waarmee het Brussels Gallery Weekend (7 > 10/9) focust op jong talent, brusselsgalleryweekend.com