BIG CITY. Waarom zijn spruitjes Brussels?

Ze staan niet alleen bovenaan de lijst van seizoensgroenten, ook bovenaan de lijst van producten vol Brusselse trots prijken de spruitjes. Door hen ligt de naam van onze stad bij heel wat mensen in verschillende talen op hun bord. De Fransen smullen van Choux de Bruxelles, de Polen verorberen ze als brukselka en de Turken happen ze als Brüksel lahanas weg. Maar waaraan hebben de groene knolletjes die Brusselse stempel te danken?

Het verhaal ontspruit in Sint-Gillis. Meer bepaald in het gebied dat vroeger Obbrussel – Hoog Brussel – heette. Het lag toen nog buiten de stadsomwalling en droeg die naam omdat het op een heuvel lag, vanwaaruit je naar de stad kon kijken. In de zestiende eeuw was het een agrarisch gebied, waar boeren voedsel voor de Brusselaars kweekten. Zeker in de winter werden de velden vol geplant met kolen. Door de stijgende bevolkingsgroei, konden de boeren de vraag naar groenten niet meer bijhouden. Ze zochten een oplossing om op de beschikbare oppervlakte nog meer groenten te doen groeien. Het lukte de boeren om een plant te kweken die verticaal groeide, waarop zich verschillende kleine kooltjes ontwikkelden. Dat bracht meer op dan de planten languit over het veld te laten groeien.

De spruitjesteelt werd een succes en stonden in voor de belangrijkste inkomsten van het dorp. De bewoners van Obbrussel werden massaal ingezet tijdens de teelt en het oogstseizoen. Ze kregen zelfs een specifieke bijnaam: Kuulkappers. In die tijd werden de kleine kooltjes trouwens 'sprotjes' genoemd. Maar een bevolkingsgroei heeft ook verstedelijking tot gevolg. Toen de tweede stadsomwalling tegen de grond ging, breidde de stad steeds meer uit, in de richting van voormalige dorpen zoals Obbrussel. Hierdoor verdwenen de velden beetje bij beetje. Begin twintigste eeuw verdween dan het laatste grote spruitjesveld in Sint-Gillis.

Traditie in ere

Na de oorlogsjaren moest de spruit aan populariteit inboeten. Tijdens de voedselschaarste was deze groente vaak wel nog beschikbaar, maar de geur en de smaak deden mensen denken aan oorlogskost. Gelukkig won de groente later weer aan belang. Spruitjes zijn zelfs een aanrader om in een winterdieet te verwerken. Ze zouden tot drie keer meer vitamine C bevatten dan een sinaasappel. Daarnaast bevorderen ze de weerstand en de werking van het zenuwstelsel. Er zijn weinig groenten die zo rijk zijn aan goeie stoffen als spruitjes.

Je zou ze kunnen bestempelen als superfood en mede daardoor doet de export van spruiten het heel goed. In Duitsland en Groot-­Brittannië zijn ze op heel wat borden terug te vinden, maar ook Amerika heeft veel interesse in de groene bolletjes. Brussels sprouts worden naar traditie geserveerd tijdens bijvoorbeeld het Thanksgiving-maal.

Hoewel ze behalve in moestuintjes niet meer op grote schaal in Brussel gekweekt worden, zal hun naam naar hun origine blijven verwijzen. Daar zorgt de Orde van de Kuulkappers mede voor, een Brusselse vereniging die de cultuur en het erfgoed van de groente in eer willen houden tijdens jaarlijkse culinaire conferenties.

Zijn je tafelgenoten niet de grootste fan, nog deze tip: spruiten zouden in het begin van het seizoen wat bitterder smaken dan tegen het einde van het seizoen. En de spruitjeslucht, die kan je vermijden door ze niet te koken, maar te stoven.

• VOLGENDE KEER: Werd onze tijd afgesteld in Brussel?

BIG CITY: stel zelf je vraag