'Molenbeek/Maalbeek' van Sven Gatz: over de ziel van Brussel

Minister voor Brussel Sven Gatz (Open VLD) heeft een boek uit. Molenbeek/ Maalbeek is een verhaal over zeven mensen, die elk op hun manier de aanslagen in Brussel beleven. Een aanval die de stad én Gatz diep raakten. "Toen ik het verwrongen metrostel zag, ben ik beginnen huilen."

Of het misschien iets stiller kon? Vanaf de overkant op het markplein van Sint-Kwintens-Lennik riep een schrille vrouwenstem mij bepaald onvriendelijk toe. Het zijn de eerste zinnen uit Molenbeek/Maalbeek, een Brusselse vertelling.

Gatz beschrijft de hoofdstad op 22 maart, de dag van de aanslagen. Hij doet dat via zeven fictieve personages. Een Pajot die zijn vrienden liever niet naar Kuregem ziet verhuizen. Een Marokkaanse Molenbeekse, die die haar broer steeds strenger in de leer ziet worden. Een VRT-medewerker die de vleesgeworden diversiteit een lift geeft. Een expat die van Brussel leert houden.

Niet zo speciaal

“Het zijn invalshoeken om Brussel uit te leggen”, zegt Sven Gatz aan BRUZZ. “Ik hoop ermee de liefde aan te wakkeren. Het is een speciale stad, maar nu ook weer niet zo speciaal. Als ik een aantal mensen kan raken, ben ik al tevreden.”

De personages in Molenbeek/Maalbeek zijn verzonnen. Wat niet wil zeggen dat Gatz zijn huiswerk niet heeft gemaakt. “Zo haalde ik veel uit de verhalen die men op de wijkacademie in Molenbeek vertelde. Verhalen over racisme, die echt wel leven, én verteld moeten worden.”

Wie het boek leest, kan niet anders dan merken dat de aanslagen Gatz midscheeps geraakt hebben.

“Op het moment zelf wist ik niet hoe ik op het nieuws moest reageren. Moest ik kwaad zijn, of verdrietig? Moest ik verder werken? De dag ben ik dan toch naar Koksijde gegaan voor een vergadering. Maar toen ik terugkwam, merkte ik dat Brussel fundamenteel veranderd was. En 's avonds, toen ik het verwrongen metrostel zag, ben ik beginnen huilen.”

Politiek

Het boek mag dan wel fictie zijn, de politiek blijft aanwezig. Is het niet in het verhaal zelf, dan wel in het voor- en nawoord. Daarin maakt Gatz onder meer gewag van een stad waar weinig mensen verantwoordelijkheid voor opnemen.

“De institutionele verbrokkeling speelt daarin wel degelijk een rol”, zegt hij. “Een stad die in het midden van het bed ligt, tussen Vlamingen en Walen. Maar het is vooral de opdeling in gemeenten die de stad parten speelt. De Franstalige politici, die te weinig gewestelijk denken. We wentelen ons soms daarin, maar dat mag niet. In Wenen is de gemeenteraad en de Gewestregering één. Zo’n model lijkt me zinvoller.”

Toch is Gatz hoopvol. "De wijkwerking, Sprout to be Brussels, Kompany als ambassadeur voor het Nederlands. Het glas is halfvol", besluit hij.

Het boek wordt woensdagavond om 18.30 uur voorgesteld in Ultima Vez in Molenbeek. Later op het jaar volgt nog een vertaling in het Frans en in het Engels.