Pierre Debusschere: de kleurrijkste fotograaf van het moment

Mysterieus. Illuster. Religieus. Het zijn woorden die niet alleen zijn fandom en zijn imago omschrijven, het zijn ook termen die zijn beeldend werk doorweven. “Ik ben altijd al, of toch voor zover ik me kan herinneren, aangetrokken tot religieuze beeldtaal en esthetiek,” schrijft hij ergens op een laptop in een hotelkamer tussen Londen en Amsterdam, waar hij werkt aan zijn tweede kortfilm, die op de tentoonstelling in MAD zal worden vertoond. “Maar die referentie is voor mij puur formeel. Er is niets religieus-spiritueels aan de beelden die ik maak.” Hoeft het dan te verbazen dat hij r&b-superster Beyoncé afbeeldde als een vrome piëta in een van haar videoclips? Debusschere verzorgde het artwork voor haar titelloze, visuele album in 2013.

Die bal ging aan het rollen toen hij eerder dat jaar op het internationale fotografie- en modefestival in het Zuid-Franse Hyères een eerste kortfilm toonde: I know simply that the sky will last longer than I. Levende legende Kanye West outte zich als fan, hij had zelfs meegewerkt aan de soundtrack van de film, en niet veel later ging Debusschere op de koffie met het creatieve team van Beyoncé. Het was naar eigen zeggen een van de hoogtepunten van zijn carrière en een van zijn beste samenwerkingen tot nog toe.

Leve het instinct
De mannen en vrouwen in de creaties van Debusschere lijken op verstilde beelden geplukt uit de werken van de Amerikaanse videokunstenaar Bill Viola. Of gestileerde figuren uit een dramatisch doek van Rubens. Neem bijvoorbeeld de campagne van het operahuis De Munt uit 2015. De gezichten zijn daarin weggevaagd met wat lijkt op graffiti, de lijnen zijn vervaagd. Die onconventionele aanpak en experimentele digitale technieken, die hij zich eigen heeft gemaakt, zorgen ervoor dat zijn werk blijft fascineren. En dat hij zich makkelijk kan aanpassen aan de wensen en verzuchtingen van zijn opdrachtgevers. Pierre Debusschere werkte niet alleen voor popsterren, maar ook voor operahuizen. Hij verzorgde werk voor kledingmerken als Zara of Adidas, maar ook voor Louis Vuitton of Raf Simons. Hij doet zowel kunstfotografie als luxueuze modeshoots voor bladen zoals Vogue Italia of Dazed & Confused. Het is een spanning waar hij van geniet. “Ik luister vooral naar mijn instinct,” zegt hij. “Of het nu kunst is of niet, commercieel of voor magazines, dat maakt niet uit. Ik wil me volledig wijden aan wat ik doe en het beste van mezelf geven voor elk project. Die aanpak heeft altijd gewerkt.”

Terug naar de expo, in een ruimte die volledig aan hem is gewijd. Van 12 juli tot 30 september loopt UNcovered in MAD, de eerste persoonlijke tentoonstelling van Pierre Debusschere. Er zullen 91 nieuwe foto’s te zien zijn, die het grote publiek nog nooit heeft mogen aanschouwen. Zestig werken krijgen vanaf september een kader van herbruikt hout, gemaakt door de kunstenaar Renaud Menier van het MAD Lab, een broedplaats en laboratorium voor onderzoek in het designcentrum aan de Grasmarkt.

Omdat Debusschere niet alleen een fotograaf is en graag op zoek gaat naar nieuwe manieren om beelden over te brengen, presenteert hij ook een film. Het wordt zijn tweede – de clips voor Beyoncé buiten beschouwing gelaten – na de modefilm die hij presenteerde in Hyères. De nieuwe film, waarvan Debusschere de naam zo lang mogelijk geheim wil houden, moet opnieuw een haast religieuze ervaring worden.

“De film is als een plafondschildering, zoals in kerken,” vertelt hij. “De kijker ligt op zijn rug en kijkt omhoog naar het scherm. Het is een kortfilm, die even abstract is als mijn vorige, maar meer verhalend. Het is een heel subjectief, poëtisch verhaal.” Op de affiche van de tentoonstelling staat een jongeman, in glanzende verf beschilderd met tribale vegen. De verfspatten ogen gedecideerd, wild. Maar ondanks de strenge kleuren – ijzig blauw en wit, met wat fluorescerend oranje en zachtgroen – straalt het beeld ook een zekere zachtheid uit. Debusschere zoekt het contrast op in één beeld, tussen de dikke lagen verf en het felle licht, de ruwe vegen en de zachte blik.

“Een beeld kan veel vertellen. Emoties, leegte, stilte of zelfs lawaai. Beweegt een beeld of staat het gewoon stil, het kan op verschillende manieren gevoelens opwekken bij de kijker. Een beeld moet zo krachtig mogelijk zijn, zeker nu we zo overstelpt worden met beeldmateriaal,” zegt hij. “Mijn beelen zijn een kruispunt van experiment, onderzoek en arbeid. En dat zorgt ervoor dat mijn ‘stijl’ (de aanhalingstekens schreef hij zelf, td) zich verfijnt en zelfvertrouwen uitstraalt. Het zorgt ervoor dat ik voel dat ik op de juiste weg zit met mijn werk.”

het lichaam als grondstof
Het werk van Debusschere is opvallend lichamelijk. Ook in de tentoonstelling, die het mysterie dat rond hem hangt wat wil doorbreken. Er zijn verschillende onderwerpen en thema’s die elkaar kruisen, maar de aanwezigheid van het lichaam is een belangrijke constante. “Het lichaam is voor mij de motor van de emotie,” zegt hij. “In deze expo is het lichaam volledig blootgelegd of zit het net verborgen. Er zijn close-ups, beelden die van ver genomen zijn en ook portretten. Het is het individu, le sujet, dat een centrale plaats heeft gekregen in deze tentoonstelling. Het is dat individu dat beslist wat hij ons wil laten zien. Ik werk met het lichaam als was het een grondstof, het is een manier om me uit te drukken.”
Kan een man alleen zoveel werk aan? Pierre Debusschere prijst niet alleen zijn eigen instinct en werklust, hij is naar eigen zeggen nergens zonder zijn team. “Bij elk project, elke opdracht heb ik mijn instinct gevolgd en heb ik alles gegeven,” zegt hij. “Maar ik reken ook veel op de mening van mijn team en van mijn entourage. Ik hecht erg veel belang aan de notie ‘groep’. Zonder groep kan ik niet werken.”

Een van die plekken waar dat het best tot uitdrukking komt, is zijn creatieve hub Studio 254Forest. Hij stichtte de plek samen met Rebecca Cuglietta, tot op vandaag zijn rechterhand. Het is een plaats waar Brusselse, Belgische of buitenlandse creatievelingen kunnen werken, ideeën kunnen uitwisselen of samen kunnen werken. Het is een exporuimte, een opnamestudio, een samenwerkingsplek en een fotostudio. In de opnamestudio is trouwens de soundtrack gemaakt voor de film die te zien zal zijn tijdens UNconvered.

De studio is een van de redenen waarom Pierre Debusschere, die een retourabonnement op Los Angeles, New York, Londen en Parijs heeft, terugkeert naar Brussel. “We hebben erg veel geluk in Brussel. Het culturele leven is erg rijk en gevarieerd en dat in een stad op mensenmaat. Ik houd van de levenskwaliteit hier. Mijn vrienden wonen hier, ik heb hier mijn studio. Ik houd van de Brusselaars en hun openheid van geest, hun eenvoud. Ik ben hier thuis. J’adore vivre ici.”

> Pierre Debusschere: Uncovered. 12/7 > 30/9, MAD