Fietsgekte, corona en Ever Given stellen Brusselse fietsenwinkels voor problemen

Vraag naar fietsen en fietsreparaties is er genoeg, maar levertijden tot 40 weken voor bijvoorbeeld een simpele ketting, maken dat Brusselse fietsenwinkels niet kunnen volgen. “Ik moet nu al fietsen voor 2023 bestellen.”

Uren stonden Brusselaars vorig jaar in mei in de rij om geholpen te kunnen worden bij een fietsenwinkel. Over een aankoop van soms wel 2.000 euro moest worden beslist aan de hand van een kort testritje. Voor reparaties bestonden wachtlijsten. Als er een sector in Brussel profiteerde van de lockdown, het beperkt aantal toegestane activiteiten en beslissingen van de Brusselse politiek, dan waren het wel de fietsenwinkels.

Een jaar later zijn ze zelf een beetje slachtoffer geworden van dat enorme succes. Een toegenomen vraag in België en de rest van Europa en leveringsproblemen bij de grote fietsen- en fietsonderdelenfabrikanten maken dat iedere fietsenwinkel nu volop aan het hamsteren is. De blokkade van het Suezkanaal vorige week deed de leveringen, die grotendeels vanuit Azië moeten komen, ook geen goed.

“Wij kunnen de vraag naar herstellingen nauwelijks volgen,” zegt Amor Mistiaen van Velofixer in de voetgangerszone in Brussel-Stad. “Cassettes, kettingen, remblokjes, banden en noem maar op - het is allemaal zo goed als op. Er is vraag van klanten genoeg, maar de wisselstukken zijn er gewoon niet.”

De levertijden voor onderdelen van Shimano of Sram, de twee grootste leveranciers van fietsonderdelen, lopen op tot 40 weken, waar die normaal enkele dagen bedragen. “We zijn nu massaal aan het pre-orderen, zoals de meeste fietsenwinkels dat nu doen,” zegt Mistiaen. “We proberen nu zelf een zo groot mogelijke stock aan te leggen. Dat is duur en hadden we vijf jaar geleden, toen we net begonnen, niet gekund.”

Tijdelijke werkloosheid

Niet ver van Velofixer opende met Coureur vorig jaar een nieuwe fietsenwinkel. Zij staan als relatief nieuwe en kleine speler niet vooraan in de rij om nieuwe onderdelen te krijgen. “We proberen inventief te zijn,” zegt Felix Wyns. “De levertijden bij Shimano zijn extreem, dus proberen we elders aan onze onderdelen te geraken om de mensen toch te kunnen helpen. Op die manier is het vaak wel duurder en verliezen we van onze eigen marge.”

Velofixer plaatst momenteel afwisselend enkele mechaniekers op tijdelijke werkloosheid, omdat de leveringsproblemen een hoop reparaties onmogelijk maken. Mistiaen: “Onze omzet is vorig jaar verdubbeld, dat is positief. Maar, ik heb er echt schrik voor dat we dit jaar op een gegeven moment met een lege winkel zullen zitten omdat alles verkocht is.”

Grondstoffen zijn er niet

De problemen zijn voorlopig dan ook allesbehalve opgelost. “Tegen ons heeft Shimano al gezegd dat het misschien wel drie jaar kan duren voor alle stock weer op het normale niveau is,” aldus Mistiaen.

Wyns legt uit dat de problemen verder gaan dan alleen een toegenomen vraag en een productiepauze in april en mei vorig jaar in de fabrieken in Azië. “Er zijn problemen om aan de grondstoffen voor de onderdelen te komen. Ook de productie van aluminium of carbon heeft stilgelegen. En die grondstoffen zijn ook nodig in andere industrieën, die veel groter zijn dan de fietsindustrie. Bovendien gelden er op de productielijnen die nu wel weer draaien nog altijd afstandsregels, waardoor er minder geproduceerd kan worden.”

Frames

Ook de levering van nieuwe frames is vertraagd. Om van die frames volledige fietsen te maken, zijn de winkels bovendien opnieuw afhankelijk van die onderdelen. “Fietsen die we voor deze maand hadden besteld, zullen er pas binnen vier of vijf maanden zijn,” zegt Wyns. “Als je nu een nieuw exemplaar zou willen bestellen, zal dat er pas in 2022 zijn.”

Mistiaen kijkt nog verder vooruit. “Normaal bestellen we in september fietsen voor het volgende jaar voor in de winkel. Nu zijn we al aan het pre-orderen voor 2023. Dat gaat voor ons om gigantische bedragen. Enerzijds moeten we vooruitdenken, anderzijds blijft het een risico om nu al zoveel te investeren.”

De leveringsproblemen doen zich voor in alle gamma’s: koersfietsen, mountainbikes en stadsfietsen. Alleen elektrische fietsen lijken nog wel op een redelijke termijn leverbaar. “Die batterijen worden vaak elders gefabriceerd,” legt Wyns uit.

Tweedehandsstukken

Is onze fietsenmarkt dan zo afhankelijk van wat er in Azië geproduceerd kan worden? “Eigenlijk wel,” zegt Mistiaen. “Alles wat nog in Europa gemaakt wordt is meer high-end en niche. Dan zit je al snel aan 3.000 euro voor een fiets.”

Een alternatief kan zijn om zoveel mogelijk oude onderdelen te recupereren. Dat doen ze bij Hors Catégorie op de Elsense See U-site graag. “Daardoor kunnen wij ons voorlopig nog redelijk redden,” zegt Cedric Alby.

Linksom of rechtsom probeert Hors Catégorie aan de nodige wisselstukken te komen. “Wij werken veelal voor een jong publiek dat geen enorm budget heeft. We zoeken zelf tweedehandsstukken of monteren tweedehandsstukken die klanten zelf bij elkaar gezocht hebben. Wij zijn een vzw en kunnen onszelf daardoor een iets andere werkwijze permitteren dan andere fietsateliers.”

Al botst die creativiteit ook eens op zijn grenzen. Een versleten ketting blijft immers een versleten ketting. Alby: “In normale tijden zijn wij ook afhankelijk van Shimano, maar momenteel redden we het nog zonder hen.”