Brussels City Ballet: ‘We moeten balletdansers weer volop kansen bieden’

Met het Brussels City Ballet heeft de hoofdstad eindelijk opnieuw een professioneel balletgezelschap. Deze week gaat de eerste productie, Figures in trav'lin' light, van de achtkoppige groep dansers, opgericht door ballerina Aki Nishio, in première in Bozar.

Decennia geleden – ondergetekende was nog niet geboren – was De Munt, en zo ook Brussel, een internationaal balletcentrum. Tussen 1960 en 1987 floreerde de lichtvoetigste der danskunsten hier dankzij het gezelschap Ballet van de XXste Eeuw van de Franse choreograaf Maurice Béjart, die uit zijn thuisland was weggelokt door toenmalig schouwburgdirecteur Maurice Huisman. Aan die glorieperiode kwam een einde toen de volgende directeur, Gerard Mortier, in conflict raakte met Béjart. Waarna die laatste met zijn gezelschap naar het Zwitserse Lausanne verkaste.

“Hoe ik hoop dat ik ooit eens met ons Brusselse balletgezelschap in deze prachtige schouwburg kan spelen,” mijmert Aki Nishio, terwijl ze haar blik op het statige gebouw van De Munt richt. We zitten aan het raam in het aanpalende Café de l'Opéra, waar Béjart ongetwijfeld ook veel tijd heeft doorgebracht. “We moeten Brusselse balletdansers weer volop kansen bieden,” vervolgt ze. “Nu leiden we goede studenten op in onze scholen, waarna ze in groten getale wegtrekken naar het buitenland om er te werken. Hier kunnen ze niet aan de slag bij een balletgezelschap, terwijl dat in bijvoorbeeld Parijs en Amsterdam wel kan.”

Zwervend licht

In Brussel zijn er enkel balletgezelschappen die gelinkt zijn aan een school of die tegen betaling een eerste professionele ervaring bieden, zoals Brussels International Ballet en het junior ballet Europa Danse Company. Nishio probeert daar verandering in te brengen en hier een onafhankelijk professioneel gezelschap op poten te zetten. “Het is moeilijk en het wordt een lang proces, maar iemand moet het doen. De situatie hier moet veranderen voor de volgende generaties die ervan dromen om professioneel balletdanser te worden.”

De van oorsprong Japanse ballerina woont sinds drie jaar in Brussel, maar kent ons land door en door. Ze kwam op haar vijftiende naar België om les te volgen aan de Koninklijke Balletschool in Antwerpen, waarna ze haar eerste professionele stappen zette bij Ballet Vlaanderen. Na een lang verblijf bij een gezelschap in het Tsjechische Brno, waarmee ze door de hele wereld toerde, keerde ze terug naar België. Eerst zette ze in Mechelen mee het ondertussen ter ziele gegane gezelschap Belgian Ballet Company op. En nu is er dus haar nieuwe gezelschap Brussels City Ballet, dat voorlopig acht dansers telt, haarzelf incluis. “Ik heb mijn tijd genomen en gedurende twee jaar naar de juiste dansers gezocht voor de eerste voorstelling,” vertelt Nishio. Alle dansers wonen in Brussel en werken op dit moment op vrije basis voor het gezelschap.

Ze konden terecht in de dansstudio in het Maurice Béjart Huis – daar is de man weer – in de Greepstraat, waar de choreograaf woonde en werkte. Ze bereidden er de voorbije weken en maanden hun eerste productie voor, Figures in trav'lin' light, in een choreografie van Nishio zelf (die niet meedanst). De voorstelling gaat vrijdag in première in Bozar, onder begeleiding van het strijkkwartet Satellite Quartet, dat muziek zal brengen van Schubert, Mozart, Bach, Vivaldi en Piazzolla.

“Het is een neoklassieke balletvoorstelling in negen tableaus over de positie van de mens in de maatschappij en over menselijke relaties. Concreet gaat het over hoe we heel vaak de schone schijn ophouden,” verduidelijkt Nishio. “In de liefde en in vriendschap, maar ook in andere domeinen van het leven, bijvoorbeeld op het werk.” Het 'trav'lin light' of 'zwervend licht' slaat op het licht in onszelf, onze ziel, waarmee we als mensen kunnen schitteren. De dansers vertellen in een uitgepuurde lichaamstaal over onder meer gelijkwaardigheid, onbeantwoorde liefde en de band tussen moeder en kind.

Sneeuwwitje

Als alles goed gaat, en het Brussels City Ballet zijn financiële slagkracht kan vergroten, plant Nishio om over te schakelen op grotere, meer klassieke producties. “Als volgende voorstelling zou ik graag Sneeuwwitje spelen, iets wat ook kinderen kan aanspreken. Doornroosje en Raymonda zijn andere droomproducties. Het zwanenmeer en De notenkraker zou ik bewust niet doen, omdat die al zo vaak gespeeld worden. Terwijl er zoveel meer is, maar dat is niet meer geweten. Veel mensen hebben het idee dat ballet iets heel serieus is, ze vrezen dat het slaapverwekkend zal zijn. Maar met ballet kan je zoveel verschillende gevoelens overbrengen. Je kan een publiek laten dromen.”

Behalve klassiekers zou Nishio ook eigen creaties willen blijven brengen. Met die combinatie hoopt ze een aanvulling te bieden op het aanzienlijke aanbod aan hedendaagse dansvoorstellingen in Brussel. “Wij brengen iets heel anders dan bijvoorbeeld Rosas van Anne Teresa De Keersmaeker, voor wie ik heel veel respect heb. Ballet en hedendaagse dans zijn verschillende werelden. Neem bijvoorbeeld de moeilijkheidsgraad van pointes, de passen die balletdansers maken op de toppen van de tenen. Je kan als volwassen balletdanser overstappen naar hedendaagse dans, maar omgekeerd is dat onmogelijk. Met ballet moet je heel jong starten en je moet er heel veel tijd voor overhebben.”

Nishio benadrukt hoe zwaar balletdansers moeten oefenen om schijnbaar moeiteloos over het podium te kunnen bewegen. “Je bereikt die schoonheid en elegantie alleen door verschrikkelijk hard te trainen,” zegt ze. “Om het publiek aan het dromen te zetten tijdens een optreden, moet je als danser voortdurend blijven werken. Je moet klaar zijn om die sprongen iedere voorstelling uit te voeren, ook al voelt je lichaam de ene dag minder goed aan dan de andere.”

Zelf trok ze al op haar veertiende in haar eentje van Japan naar de VS om met een beurs aan een kunstschool in Boston te gaan studeren. Ook naar België kwam ze helemaal alleen. “Het was hard, ook voor mijn ouders. Maar ik ben hun dankbaar dat ze niet overbeschermend waren. Zo heb ik snel geleerd om zelf oplossingen te bedenken.”

Het Brussels City Ballet danst Figures in trav'lin' light op 9 en 10/6 in Bozar, www.bozar.be