Het wel en wee van een nieuwe generatie P.A.R.T.S.-studenten in een podcast

'Generation XIII' is de naam van de dertiende lichting internationale studenten die in 2019 in P.A.R.T.S. aan haar driejarige studiecyclus begon. Het is nu ook de titel van een intense en emotionele podcast, die vijf van die studenten gedurende drie jaar volgt en zo een unieke inkijk biedt binnen de muren van de dansschool.

Ook op bruzz.be kan je vanaf nu de podcast volgen over het wel en wee van vijf studenten met zeer diverse achtergronden uit de hele wereld die bezig zijn aan drie intensieve jaren aan Anne Teresa De Keersmaekers dansschool P.A.R.T.S. De podcast schetst het portret van een bijzondere school, maar is ook een document dat de impact van corona toont op de levens van jonge mensen van Brazilië tot Nieuw-Zeeland.

Het is socioloog en dansexpert Delphine Hesters die de studenten gedurende het afgelopen, het huidige en het volgende academiejaar van nabij volgt via interviews, captaties in de dansstudio's en dagboekberichten, ingesproken op mobiele telefoons. Hesters werkt al vijftien jaar als socioloog in de danssector, maakte haar thesis over carrières van dansers, en koos uit de veertig studenten die twee jaar geleden de door duizend kandidaten bijgewoonde internationale audities overleefden, vijf protagonisten met diverse profielen. Niet alleen hadden deze studenten op jonge leeftijd al een verschillend dansparcours achter de rug – gaande van tapdans over ballroomdansen tot ballet – ook geografisch en sociaal-economisch zijn de verschillen groot. Zo komt Kia uit Nieuw-Zeeland, Zoé uit een artistieke familie in het zuiden van Frankrijk, Marllon uit een favela in Brazilië, Renátó uit Hongarije en Eleni uit Griekenland. Sommigen zijn eerder 'makers' en choreografen in spe, anderen zijn eerder uitvoerende dansers.

Snelkookpan

“Ik kende P.A.R.T.S. al goed als een bijzondere school,” vertelt Hesters, “en sowieso is een school ook een beetje een snelkookpan: een kleine intense gemeenschap van jonge mensen die in korte tijd veel meemaken en snel evolueren en waar dus veel verhalen uit komen. De enorme diversiteit van zo'n P.A.R.T.S.-generatie intrigeert en geeft veel energie, maar de socioloog in mij is ook geïnteresseerd in de impact van de culturele en economische verschillen die sommigen ook zeer kwetsbaar maakt. Wie uit een Braziliaanse favela komt, beleeft zijn studie anders dan wie uit een artistieke familie in Zuid-Frankrijk komt. Zeker voor de niet-Europeanen spelen taal en toegang tot informatie, netwerken, papieren en werkvergunningen een grote rol om je goed te kunnen organiseren. Naast het feit dat het statuut van kunstenaar sowieso erg precair is.”

“Door de reputatie van P.A.R.T.S. als instituut en de wereldwijde selectie hebben sommige mensen misschien het idee dat het hier gaat om mensen met grote ego's die de wereld willen veroveren. Terwijl het eigenlijk heel fijne persoonlijkheden zijn die heel nieuwsgierig zijn en heel hard willen werken ondanks heimwee, taalbarrières en andere problemen. Ook dansers die thuiskomen van prachtige voorstellingen in de grootste theaters moeten soms kijken of er wel genoeg geld op de rekening staat om eten te kopen. Dat is allemaal deel van de realiteit die ik in deze podcast wil laten horen. Ook voor mensen die misschien niet helemaal thuis zijn in de kunsten of in dans kunnen de concrete ervaringen van de studenten misschien de clichés en vooroordelen doorbreken die over kunstenaars of hedendaagse dansers bestaan.”

Geen medelijden

De podcast bevat van elke student een apart portret, en dan telkens één aflevering per semester aan P.A.R.T.S. – twee per academiejaar – gedurende de drie studiejaren tot het afstuderen in de zomer van 2022. In de portretten vernemen we hoe verschillend de levens van de studenten er tot nu toe uitzagen, op welke manier zij op het spoor kwamen van P.A.R.T.S., en wat zij er allemaal voor over hadden om aan de gerenommeerde school te kunnen studeren. Neem Kia: zij komt uit een Zuid-Afrikaans gezin dat na een traumatische overval op straat besloot om halsoverkop en met ieder één valies in de hand naar Nieuw-Zeeland te emigreren. Hoewel dat nogal op het beloofde land lijkt, begint Kia's lerares daar te huilen wanneer zij wordt toegelaten op P.A.R.T.S.

In de eerste twee afleveringen over het academiejaar 2019-2020 hoor je dan hoe de vijf hun draai zoeken in het fysiek, mentaal en emotioneel veeleisende programma van de school, wat zij vinden van hun nieuwe standplaats Brussel, en ten slotte: hoe verschillend de impact is die corona op hen heeft, wanneer de school op 15 maart de deuren moet sluiten en ze tot het einde van het jaar noodgedwongen overschakelen op onlinelessen. Het is een rollercoaster van emoties, gaande van de euforie om de geslaagde auditie, over de realitycheck ter plekke, tot soms regelrechte, en terechte paniek om het uitbreken van de pandemie.

Vooral het verhaal van Marllon uit Brazilië beklijft. “Fuck, that school is like Beyonce!” riep hij uit toen hij P.A.R.T.S. voor het eerst googelde op internet, en de inclusieve, emanciperende en globale aanpak ervan hem aansprak. Maar Marllon is wel afkomstig uit een favela bij Rio en niet bepaald bemiddeld. Zijn eerste vriend stierf in een auto-ongeluk, zijn vader had een alcoholprobleem en zijn moeder overleed in de eerste coronagolf.

“Ik heb al een paar keer opnieuw naar de podcast geluisterd,” vertelt Marllon ons via WhatsApp, terwijl hij op de school aan een macrobiotische lunch bezig is die hem naar eigen zeggen bijzonder veel energie geeft. “Vooral als ik naar mijn portret luister, besef ik door welk proces ik ben gegaan. Ik was de eerste van mijn familie die naar de universiteit ging. Toen ik hier aankwam, kon ik geen woord Engels, terwijl ik nu dit interview met jou doe. Maar ik ben nog het meest veranderd in mijn omgang met mensen, in het accepteren van verschillen. Zoals je kan horen in de podcast ben ik nu al twee jaar niet naar huis teruggekeerd om financiële redenen, ondanks het feit dat de pandemie ons gezin heeft getroffen. Maar anderzijds heb ik ook mogelijkheden die anderen niet hebben. Ik wil niet dat mensen met medelijden naar mijn verhaal luisteren, maar dat ze kijken naar de strijd en beseffen dat ook zij iets aan sociale ongelijkheid kunnen doen.”

Marllon plaatst nog een en ander in perspectief wanneer hij opmerkt hoeveel er in België over het weer wordt gepraat, terwijl er in zijn thuisland wel prangender gespreksonderwerpen zijn. Anderzijds herkent hij ook iets van de favela in Brussel. “De multipliciteit. Als je hier op de tram zit, zie en hoor je zoveel nationaliteiten en talen. Het is zo mooi met zoveel verschillende mensen te leven en te communiceren.” Na Spaans en Engels leert Marllon nu ook Frans en Arabisch.

Samen school maken

Ook voor Eleni, vóór P.A.R.T.S. al een sociaal bewogen pianiste uit Athene, is er veel veranderd sinds de opnames van de eerste afleveringen van de podcast in het eerste jaar. “Als ik ernaar luister, besef ik ook dat ik ondertussen een heel andere persoon ben geworden. Ik heb een periode gehad waarin ik wat verloren liep, heimwee had en de hele tijd mijn familie en vrienden opbelde. Ondertussen heb ik hier een andere kleine 'familie' van medestudenten die heel close zijn met elkaar. Soms is het wat overrompelend om alleen dezelfde mensen te zien en eens niet op café te kunnen gaan, maar ik ben voor de school naar hier gekomen, en de school vereist ook dat je altijd honderd procent beschikbaar bent. Ik prijs me gelukkig dat ik nog naar school kan, ook al is het momenteel telkens maar voor een halve dag en in een kleine bubbel. In Griekenland is alles al heel lang gesloten.”

Eleni kijkt er ook naar uit om Brussel te kunnen ontdekken, en om deze zomer voor het eerst weer even naar Griekenland te kunnen terugkeren. “Corona was uiteraard niet voorzien in het scenario,” aldus Hesters. “Je volgt mensen en vertrouwt dat het leven verhalen zal aanbrengen. Net voor de vorige generatie studenten waren er de aanslagen. Nu heeft corona de verschillen uitvergroot. Wat dat betreft, kan het verschil tussen Nieuw-Zeeland en Brazilië niet groter zijn. Het is heel zwaar geweest en in de derde aflevering zal ook de mentale zwaarte voor de studenten duidelijker worden. Corona verandert de vorming van een groep en de vriendschappen compleet, en dat weegt, boven op de individuele mentale belasting. Velen kunnen elkaar alleen vanuit de verte zien en er is minder afleiding buiten de school.”

Daardoor lijkt de focus van de studenten nog meer dan anders op hun studie te liggen, die hen sowieso ook 's avonds en in de weekends opslokt. Ook in het eerste, coronavrije semester waren sommigen al moe in oktober, maar aan de motivatie lijkt dat niet te vreten. Hesters: “Wat ik mooi vind, is hoezeer de studenten benadrukken hoe zij, ondanks de fantastische leerkrachten en lessen, zelf aangeven dat ze heel veel leren van elkaar. Hoe hiphoppers en balletmensen samen dingen uitproberen. In de podcast zegt Zoé het zo: “Deze school draait om de studenten en om hoe de studenten een school kunnen maken.”

GENERATION XIII: Te beluisteren op www.bruzz.be, op www.buzzsprout.com en de gebruikelijke podcastapps