Culinair Ontdekt: Lawaai

Iedereen snapt wel dat geur en smaak belangrijk zijn bij het eten. De schikking op het bord, maar ook de kleur van dat bord of het gevoel van het eetgerei in de hand beïnvloeden verder onze smaakperceptie.

De rol van geluid is misschien niet zo onmiddellijk te plaatsen, maar toch ook belangrijk.

Metal Rock die uit de luidsprekers barst, zal uw appreciatie van asperges met mousselinesaus enigszins beïnvloeden. De klanken van de keuken doen ons op voorhand al watertanden, het gorgelen van de percolator zegt dat de koffie klaar is. Het kissen van boter in de pan, het vreemde kraken van een ongeschilde appel tussen de tanden, gevolgd door het gesis van geperst vruchtvlees doet je mond al vollopen in verwachting van de zure smaak die zich onmiddellijk zal laten voelen. Maar niet alleen binnensmonds lawaai telt. Ook wie vanop een afstand luistert, wordt erdoor beïnvloed.

Neem nu rauwe selder. Bernard Shaw excuseerde zich ooit voor het jaarlijkse diner van de Londense vegetariërssociëteit met de woorden: “De gedachte aan 2000 mensen die tegelijk rauwe selder knabbelen, vond ik beangstigend.” Ook de Amerikaanse cartoonist Kin Hubbard (1868-1930) had vragen bij het lawaai van selder: “Er moet toch een manier zijn om selder te eten zonder dat het lijkt alsof je op een rieten mand trapt?” Rauwe selder was vroeger chic. Rauwe wortelen doen hetzelfde. Alle conversatie wordt onmogelijk.

Maar het meest lawaaierige voedsel? Chips natuurlijk. Een Nederlander omschreef die snack ooit als ‘lawaai met zout’. Professor Spence heeft er uitgebreid onderzoek naar verricht. In 2008 kreeg hij de IgNobelprijs, een internationale beloning voor wie belachelijk of knettergek onderzoek heeft gedaan. Sindsdien is hij beroemd. Hij onderzocht hoe het veranderen van de klank van chips waarop gebeten wordt de perceptie van versheid en krokantheid beïnvloedt. Het volk lachte zich een breuk, maar Procter & Gamble of Unilever waren bijzonder geïnteresseerd.

En er is meer dan de chips zelf. Ook chipsverpakking is ontwikkeld om een bepaald geluid te geven dat de verwachtingen doet opleven. Het krakelende metalige plastic wordt ook nog eens graag met een knalletje geopend, door op de zak te slaan. De namen van chips verwijzen vaak naar geluid: Croky, bijvoorbeeld. Pringles, een uitzondering omdat ze niet in zakjes komen, hebben een productlijn die Loud heet. En die buizen waarin Pringles zitten maken zelf een kletterend geluid.

Maar de absolute top werd gehaald door het merk Sun Chips in de Verenigde Staten. Hun nieuwe ‘composteerbare’ verpakking die zij op de markt brachten in 2008 had een bonus: extra lawaai. “Luider dan mijn cockpit,” postte een jetpiloot. Spence liet enkele pakken overkomen naar Engeland en liet ze bepotelen voor een geluidsmeter. Men noteerde 100 decibel. Bij regelmatig chipsgebruik kan zo gehoorschade optreden. Na anderhalf jaar en heel wat klachten heeft de fabrikant, Frito-Lay, de ecologische verpakking uit de rekken moeten halen. Terug naar de oude zakjes.

Als iemand je dus ooit zegt dat je lawaai maakt tijdens het eten, zeg dan dat je aan moderne marketing doet. Smakelijk.