Culinair Ontdekt: Strenua

Het kerstfeest staat nu wel erg dicht voor de deur. Maar wat voor kerstvierder bent u? Een kerstavond-, of een kerstdagvierder?

Het meest authentiek is het kerstmaal op kerstdag. Gewone lieden waren vroeger geen avondmensen. Zij gingen misschien naar de laatavondmis, aten dan nog een boterham en kropen onder de serge. Kerstavond was ook de dag waarop het huis werd versierd. In de Angelsaksische wereld is het kerstfeest nog meer op kerstdag. Bij ons is dat verschoven naar de avond, net zoals in Nederland Sinterklaas opschoof naar de dag ervoor. Een Germaans (en Joods) idee dat een dag begint vanaf zonsondergang?

Dat heeft een voordeel. Zo kun je twee keer feestvieren. De avond én de dag. Eén om uit te nodigen, één om uitgenodigd te worden.

Zowat de gevaarlijkste onderneming met Kerstmis, na het frituren van hele kalkoenen, is mensen uitnodigen. Wie mag komen, wie niet? Hetzelfde gevaar bij uitnodigingen accepteren: bij wie gaan en bij wie niet? Wie doet kerstavond, wie doet kerstdag? Het kan leiden tot familiale vetes, tot het verlies van vrienden, tot sociale isolatie. Hoe zit het met allergenen en voedselfobieën van de gasten? Met politieke correctheid en viswijzers, met alcoholcontroles en ijzelvoorspellingen? Je zou voor minder hard weglopen.

Heel lang geleden heeft men daar een oplossing voor uitgedacht: de skivakantie! Mijn moeder heeft ooit toegegeven dat één van de belangrijkste redenen waarom wij in de kerstvakantie zijn beginnen te skiën, de kerstfeesten waren. En dan is er ook nog oudjaar, een week later! Wij Belgen zijn gaan skiën, niet omwille van de poëzie op twee latten, tussen sneeuwbeladen dennenbomen, maar omwille van schoonmoeders en oudtantes met lastige kwalen, neven die zich bekeerd hadden tot gekke sektes, of ooms met verdachte opinies. Met de alimentaire buitenissigheden van tegenwoordig is dat er niet op verbeterd. “Sorry oma, we kunnen dit jaar niet komen met Kerstmis, we gaan skiën.” Oef. Feesten kan je ook in de Alpen, je hoeft je niets aan te trekken van de organisatie en de andere gasten zijn allemaal onbekenden die je nog nooit iets misdaan hebben.

Of met wat geluk vindt u nog een last minute naar Australië. In dat land is het nu putje zomer en zetten ze kerstbomen op het strand. Natuurlijk kunnen ze er daar om lachen - Ozzies lachen met alles - maar het valt toch op dat ze de “kerstsfeer” dan wat missen. De meeste Australiërs zijn niet geboren in dat land, en veel van hen dromen nog van “White Christmases” die ze denken ooit te hebben beleefd in Europa. Nepsneeuw spuiten op de ramen in tropische omstandigheden, dat is nogal lachwekkend, ook al heb ik ook dat meegemaakt: kerstsfeer in Suriname of Papoea-Nieuw-Guinea, neen, het komt niet in de buurt.

In Australië hebben ze daar dus wat op gevonden. Van juni tot augustus ligt er soms sneeuw op Mount Kosciuszko, de hoogste piek aldaar (2.228 meter) en er gaan zelfs skipistes open. De berg ligt niet zo ver van de hoofdstad Canberra. Vanuit Sidney trekken de mensen de Blue Mountains in. Met een beetje geluk ligt er in Katoomba (1.107 m) dan ook wat sneeuw. De Ozzies krijgen dan last van kerstjeuk. In de herbergen schenken ze glühwein, ze steken het haardvuur aan en verwarmen de fondue. Ze hangen de restaurants vol kerstballen. Maar Kerstmis is het uiteraard niet! Dat is het christelijke feest in de zomer. Dus noemen ze dat dan maar Yulefest en dan gaan ze samen zingen rond de piano en sloten Foster’s of FourX binnen gieten (maar dat laatste doen ze de rest van het jaar ook).

O, en dan is er tweede kerstdag. In Engeland is dat erg populair en heet die dag Boxing Day. Je kunt het vertalen als ‘pakjesdag’. Want het was dan dat cadeautjes werden uitgedeeld en drinkgeld werd gegeven aan huispersoneel, schoonmakers, postbodes en de werknemers in het algemeen. Dat ging gepaard met grappen en grollen tegenover de baas en om represailles te vermijden, maakten de bedelende werklui hun gezicht zwart. Zich zwart schminken dient in de eerste plaats de anonimiteit, denk maar aan de Noirauds in Brussel.

De oude Romeinen hadden voor nieuwjaarscadeautjes zelfs een heuse godin: Strenua (of Strenia). Als offer voor een goede gezondheid werd geld gegeven aan anderen. Van haar naam komt het Franse woord étrennes. Ik vraag mij af of het personeel van Net Brussel dat weet? In het Italië van vandaag gaf zij ontstaan aan de heks La Befana, die in de nieuwjaarsnacht cadeautjes brengt voor de kinderen.

Het jaar zit er bijna op. Geniet er nog van, hou het veilig en... smakelijk.