6 op 10 Brusselse eigenaars kunnen klimaatvriendelijke renovatie eigen woning betalen

De gemiddelde renovatiekost om een woning in het Brussels gewest klimaatvriendelijk te renoveren, bedraagt ruim 45.000 euro, blijkt uit een studie van de Universiteit van Gent voor technologiefederatie Agoria. Zes op de tien Brusselse woningeigenaars kan zich de nodige renovaties van de eigen woning veroorloven. Maar het grootste struikelblok is hoe de eigenaars van het grote aandeel huurwoningen gemotiveerd kunnen worden om te investeren.

Alle Brusselse woningen renoveren: hoeveel kost dat en welke eigenaars kunnen dat betalen? Dat was de insteek van de studie die Johan Albrecht, professor milieu-economie aan de Universiteit Gent, op vraag van technologiefederatie Agoria uitvoerde in de drie gewesten.

Om de uitstoot van schadelijke broeikasgassen wereldwijd te doen afnemen, heeft de EU zichzelf immers een aantal klimaatdoelstellingen opgelegd. Het klimaatneutraal maken van ons woningenpark tegen 2050 maakt daar deel van uit.

Om alle Brusselse woningen te renoveren tot minimum energielabel C+, verplicht in de EU vanaf 2050, zouden Brusselaars ongeveer 15 miljard euro moeten investeren. Daarom lanceerde de Brusselse regering in het voorjaar van 2021 het renovatieprogramma Renolution, met een budget van 350 miljoen euro. Ze besliste ook om, stapsgewijs, vanaf 2030 een renovatieverplichting in te voeren.

Meer dan in Vlaanderen en Wallonië

Uit de studie van de UGent blijkt dat in Brussel ongeveer 60 procent van de huidige eigenaars een klimaat- en comfortrenovatie kan betalen. Dat is een stuk meer dan in Wallonië en Vlaanderen.

Op het eerste gezicht lijkt dat verrassend, aangezien in het Brussels gewest het gemiddelde beschikbare inkomen het laagste is van het land. “Eigenaars in Brussel hebben vaak al een relatief hoog inkomen nodig om een woning te kunnen kopen”, meldt milieu-econoom Albrecht. “Daarnaast ligt ook de renovatiekost gemiddeld lager, gezien de Brusselse woningmarkt voor bijna twee derde uit (kleinere) appartementen bestaat.”

Meer dan in Vlaanderen en Wallonië wordt er veel gehuurd: de Brusselse vastgoedmarkt bestaat voor zo’n 60 procent uit huurwoningen. Daarom bekeek Albrecht ook wat de financieringscapaciteit is van Brusselse eigenaars om een eventuele tweede woningrenovatie op zich te nemen.

De financieringscapaciteit ligt dan meteen 20 procent lager, op 44 procent. “Het merendeel van de Brusselse woningeigenaars kan de klimaatrenovatie van zijn eigen gezinswoning betalen, maar niet die van een eventuele tweede huurwoning”, concludeert René Konings, manager van Agoria Brussel. “Bij de verhuurders die dat wel kunnen, is de uitdaging vooral hoe hen te motiveren om te renoveren. Een succesvolle klimaattransitie zal daardoor niet enkel afhankelijk zijn van het klimaatbeleid, maar in grote mate ook van de keuzes die binnen het woonbeleid worden gemaakt.”

Eerste stappen naar renovatieplicht

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest telt relatief veel oude woningen die allesbehalve energiezuinig zijn. Zeven op de tien woningen dateert van voor 1945, minder dan 1 procent van de woningen is minder dan tien jaar oud. Met een jaarlijkse renovatiegraad van minder dan 1 procent verloopt de verbetering van het Brusselse gebouwenpark veel te traag, vindt Agoria.

Tegen 2025 moet elke eigenaar van een Brusselse woning verplicht een EPB-certificaat, een soort energierapport voor je woning, laten opstellen. “Brussel heeft de eerste stappen gezet om tegen 2030 bij verkoop een renovatieverplichting op basis van minimale EPB-labels in te stellen”, klinkt het bij Charlotte van de Water, projectmanager Klimaatneutraal Bouwen bij Agoria.

“Dat is een belangrijke stap om de 40 procent van de woningeigenaars die het zich kunnen veroorloven om hun opbrengstpand te renoveren aan te sporen dat ook daadwerkelijk te doen en zo de klimaatrenovatie op de huurmarkt op gang te helpen. Er zullen wel maatregelen nodig zijn om te zorgen dat de toegang tot de woningmarkt voor iedereen gegarandeerd blijft.”

'Meer sociale woningen'

“Afhankelijk van de visie op het woonbeleid zijn er meerdere opties mogelijk,” zegt Van de Water. "Van belang is dat de druk op de huurmarkt beheersbaar blijft door vraag en aanbod in balans te houden. Dat kan bijvoorbeeld door uitbreiding van het aanbod van sociale woningen, of een beloningssysteem voor eigenaars die afdoende renoveren, of fiscale maatregelen als een verlaging van de registratierechten."

“Het klimaatbeleid via renovatieplicht zal een positieve impact hebben op de waarde van onroerend goed. Eigenaars die investeren in energiezuinigheid en meer comfort, investeren in de waardeverhoging van hun woning. Daarom is het van belang om vandaag al te starten met informatie inwinnen over de klimaatprestatie van uw woning en een plan op te maken,” zegt Konings. “De overheid kan met financiële prikkels Brusselaars die deze stap zetten, belonen.”

“Wie in een E- of F-woning blijft wonen (of die woning blijft verhuren, red.) zonder actie te ondernemen, zal waarschijnlijk te maken krijgen met een waardedaling. Vele huishoudens betalen via hun energiefactuur bovendien veel te veel voor een oude woning in slechte (energie)staat,” zegt Albrecht.

“We staan op dit moment voor een kruispunt; indien we niets doen, zullen huurders door de inflatie geconfronteerd worden met hogere huurprijzen, zonder dat er CO2-besparing wordt gerealiseerd,” verklaart Van de Water. “Klimaatrenovatie kan de waarde van de woning doen stijgen, de energiekosten doen dalen, terwijl de klimaatdoelstellingen worden behaald. Er is echter een gericht woonbeleid nodig om te zorgen dat iemand de stap zet om de benodigde voorinvestering te voorzien.”

Het is dan ook aan de overheid om de marktdynamiek bij te sturen zodat in de komende dertig jaar anders gerenoveerd, verhuurd, verkocht en verwarmd zal worden, stellen de auteurs van de studie.