Directeur Agoria Brussel: ‘Hoge belastingen maken gewest steeds minder aantrekkelijk’

De gemeentelijke opcentiemen op kantoren en bedrijfsgebouwen, waarmee de vastgoedbelasting op gebouwen wordt berekend, zijn in Brussel de laatste twintig jaar fors gestegen. Dat blijkt uit een berekening van Agoria, de sectorfederatie van technologische bedrijven. De kloof met Vlaanderen wordt steeds groter. “In Zaventem bedragen de opcentiemen 472, in Schaarbeek 4.191. Dat zegt genoeg.”

De gemeentelijke opcentiemen worden door lokale besturen gebruikt om de onroerende voorheffing van gebouwen te berekenen. Hoe hoger de opcentiemen, hoe hoger die vastgoedbelasting voor de eigenaar van een gebouw. Het is een belangrijke bron van inkomsten voor de gemeenten. Steeds meer Brusselse gemeenten verhogen die opcentiemen jaar na jaar.

Evere is koploper in de evolutie. Tussen 2000 en 2023 zijn de opcentiemen er maar liefst 65,2 procent gestegen. In Schaarbeek ging het plus 63,1 procent, in Jette plus 50,2 procent, in Molenbeek plus 49,7 procent en in Anderlecht plus 48,1 procent. Dit zijn stijgingen die los moeten gezien worden van de inflatie. Die komt daar nog eens bovenop.

Volgens Agoria, de sectorfederatie van de technologische industrie, die een uitvoerige berekening heeft gedaan over 2010 tot 2023 (zie kaart), proberen de Brusselse gemeenten met de belastingverhogingen hun begrotingen in evenwicht te krijgen. “Wat die begrotingen gemeen hebben: ze dreigen altijd in het rood te gaan én ze zijn heel creatief als het aankomt op het uitvinden van nieuwe taksen. Nieuwe taksen zijn natuurlijk onpopulair, maar bedrijven kunnen niet stemmen en dus betalen zij het gelag,” zegt René Konings van Agoria Brussel.

Volgens Agoria is een dergelijke continue belastingverhoging contraproductief, want bedrijven maken ook hun berekening en riskeren de stad te verlaten. “Te veel belastingen doodt de groei en later dus ook de belastingen,” vat Konings het samen.

Agoria bekeek ook hoe andere gewesten met de belastingdruk op bedrijven omgaan (zie grafiek). In Wallonië zijn de gemiddelde opcentiemen tussen 2012 en 2023 ongeveer gelijk gebleven, in Vlaanderen zijn de opcentiemen met een kleine veertig procent gedaald. In dezelfde periode zijn ze in Brussel gemiddeld met 18,9 procent gestegen.

De Vlaamse gemeenten in de rand proberen bedrijven aan te trekken met lage opcentiemen. In Brussel gaan ze omhoog, wat de aantrekkelijkheid van de hoofdstad voor bedrijven steeds meer aantast, vreest Agora.

René Konings: “We kennen een heel concreet voorbeeld van een bedrijf op zoek naar een kantoor van iets meer dan drieduizend vierkante meter voor iets meer dan tweehonderd werknemers. Het bedrijf vergeleek een Brusselse optie in Anderlecht met Diegem, Zaventem en Dilbeek. De huidige locatie was in Anderlecht. Het verschil in jaarlijkse taksen was maar liefst 100.000 euro.”

Naast de grote stijging van de belastingdruk, laakt Agoria ook de versnippering: negentien gemeenten met elk een eigen belastingstelsel. “Brussel is intussen uitgegroeid tot een dichtbegroeide taksjungle. Het is niet logisch dat je in Brussel taksen betaalt naar gelang de postcode waarin je bedrijf gelegen ligt,” aldus Konings.

Concreet vraagt Agoria een harmonisatie van de opcentiemen en een betere voorspelbaarheid. “Eind december is het altijd afwachten wanneer de gemeenten hun begroting maken. Veel lokale besturen verhogen op dat moment hun taksen, maar dan moeten bedrijven plots hun eigen begroting gaan aanpassen.” Dergelijke wispelturigheid is nefast voor het economisch klimaat in Brussel, vindt Agoria.

Agoria vraagt meer oog voor de fiscale verschillen tussen Brussel en Vlaanderen. “Als steeds meer bedrijven Brussel verlaten, raak je aan het economisch weefsel van de hoofdstad, met uiteindelijk minder jobs voor hoog- en laaggeschoolden.”

“De voogdij (de Brusselse regering, SVG) mag best wat assertiever optreden wanneer de gemeenten maatregelen nemen die de economie schaden. Ze zou bijvoorbeeld de dotaties aan die gemeenten kunnen verlagen. Zodat de gemeenten beseffen wat er op het spel staat.”