Fietskoeriers in onzekerheid: 'Niemand is van plan belastingen te betalen'

Meer nieuws over het gepaste arbeidsstatuut van maaltijdkoeriers komt er in… 2021. Nu de arbeidsrechtbank heeft beslist om zich pas over twee jaar uit te spreken in een zaak tegen maaltijdleveringsdienst Deliveroo blijven de koeriers al die tijd in onzekerheid verkeren. “Ik kan geen 4.000 euro aan achterstallige belastingen ophoesten.”

“Het blijft allemaal heel vaag, we zijn totaal niet op de hoogte van hoe we onze belastingsbrief moeten invullen.” Fred* (26) werkt al bijna drie jaar als koerier voor Deliveroo in Brussel en fietste in die periode door alle mogelijke arbeidsstatuten heen. Eerst als werknemer, dan als zelfstandige en sinds vorig jaar via een peer-to-peer contract: een statuut dat de regering-Michel oprichtte om onbelast bij te verdienen in de deeleconomie.

Eigenlijk is dat bedoeld voor deelplatformen tussen particulieren, zoals twee buren die elkaar een dienst verlenen, maar Deliveroo maakt er handig gebruik van: de koeriers betalen geen belastingen of sociale bijdragen, terwijl niemand hun sociale rechten verschuldigd is.

Alleen is dat statuut voor de fiscus een ander paar mouwen. Want onbelast, dat geldt eigenlijk niet voor platformen waar de koerier niet rechtstreeks in contact staat met de klant. Dus wat moet er dan wel op die belastingbrief komen: werknemer, of zelfstandige? “De fiscus zegt aan Deliveroo: maak het zelf maar uit, maar als zelfstandige zouden de koeriers alsnog belastingen moeten betalen,” zegt advocaat arbeidsrecht Jan Buelens.

Ook retroactief, zo blijkt, wat neerkomt op een volledig jaar aan personenbelastingen en sociale bijdragen. Navraag bij het Koerierscollectief leert dat de bedragen naar schatting oplopen tot 4.000 euro per koerier.

Bij de FOD Financiën klinkt het intussen dat zij het besluit van de arbeidsrechtbank afwachten. Die buigt zich momenteel over een zaak van twee Brusselse koeriers van wie de bevoegde commissie van FOD Sociale Zekerheid vond dat zij als werknemer moesten worden bestempeld. De arbeidsrechtbank vernietigde die beslissing maar deed zelf nog geen nieuwe uitspraak. De volgende hoorzitting staat met stip in de agenda op 6 september 2021.

Complete chaos

Nog twee jaar wachten op meer nieuws? Voor Fred is het nu vooral aftellen naar 30 augustus, de nieuwe deadline voor zijn belastingsaangifte. “Ik verdien elke week tussen de 150 en 200 euro via Deliveroo,” zegt hij. “Als mijn statuut zou worden omgeschakeld naar zelfstandige, gaan daar plots belastingen en sociale bijdragen van af. Dat zou heel veel geld zijn.”

Fred rijdt ongeveer vier avonden per week door Brussel in zijn blauwgroene koeriersoutfit en combineert dat met zijn studies in human resources. Een bedrag van 4.000 euro zou hij nu niet kunnen betalen, zegt hij. “Als Deliveroo al die kosten op de koeriers verhaalt, mogen ze veel protest verwachten. Dan krijgen ze complete chaos.”

Ook Thomas* (26), al een jaar fietskoerier in Brussel, weet dat “niemand van plan is om te betalen.” “Heel wat mensen zijn totaal niet op de hoogte. We vernemen dit enkel via de pers, niet via Deliveroo of via de fiscus. Als niemand op voorhand zegt dat we belastingen moeten betalen, dan gaan we dat ook niet doen.” Zelf werkt Thomas als jobstudent, dus moet hij nog geen belastingsaangifte invullen.

Fred hoopt tegen augustus op meer duidelijkheid. Bij de christelijke vakbond ACV, die met hun afdeling ‘United Freelancers’ sinds kort ook de fietskoeriers beschermt, dreigen ze alvast met rechtszaken. “Het concrete gevolg van dit hele uitstel is dat Deliveroo gewoon kan doorgaan met het misbruiken van de deeleconomieregeling. Dat het daarbij nog meer onzekerheid veroorzaakt voor kwetsbare werknemers, is blijkbaar van weinig tel”, zegt vakbondssecretaris Martin Willems.

Ook advocaat Buelens wil dat de fiscus voortmaakt met hun beslissing. “2021 is absurd ver, dan krijg je een verhaal van een Griekse kalender. Er lopen momenteel nog andere zaken tegen Deliveroo, die ook al uitsluitsel kunnen geven over het gepaste arbeidsstatuut.” Bovendien loopt er al sinds het najaar van 2017 een strafrechterlijk onderzoek naar Deliveroo omtrent hun vage statuten.

“Het wordt tijd dat men daar eens boven water komt en een uitspraak doet,” vindt Buelens. “De koeriers zijn in de waan gelaten over hun statuut. Dan lijkt het mij logisch om in eerste instantie naar Deliveroo te kijken om die bedragen terug te betalen.”

De FOD Financiën kon nog geen verdere info geven over de onderhandelingen met Deliveroo, behalve dat er donderdagmiddag nog een gesprek plaatsvond. Ondertussen promoot Deliveroo het peer-to-peer-statuut nog altijd op zijn website. Meer dan 2.000 koeriers maakten vorig jaar gebruik van de regeling.

(*) Fred en Thomas zijn schuilnamen.