Kapotte fiets? 'Dat is dan twee maanden wachten'

Het zijn drukke tijden voor fietsenmakers in Brussel. Steeds meer Brusselaars verplaatsen zich met de fiets, waardoor de vraag naar fietsen enorm gestegen is, maar ook de wachttijden voor herstellingen oplopen. De lange levertermijnen van fietsonderdelen helpen niet.

Fietsen in Brussel zit al enkele jaren in de lift. De meer dan 1 miljoen fietsers die vorig jaar de telpaal langs het kanaal in Molenbeek voorbijsnelden waren symbolisch erg belangrijk. In 2020 telden dit soort telpalen samen 4,6 miljoen fiets- of stepbewegingen, een stijging met 64 procent. In 2021 waren dat er al 5,5 miljoen.

Dat vertaalt zich ook in een groeiend aantal klanten bij de fietsenmakers. “Goed nieuws voor ons, maar voor de klant iets minder,” vertelt Gehan De Koker, mede-eigenaar van fietsenwinkel Coureur Brussels in het stadscentrum. De wachttijd voor fietsherstellingen loopt immers op.

Dat ziet ook Thomas Deweer van de Fietsersbond. “Het aantal fietsers in Brussel blijft sinds corona sterk stijgen.” Daar gaan groeipijnen mee gepaard. “Bij onze leden klinkt het alsmaar meer dat de wachttijden bij fietsenmakers stijgen.”

De Koker ziet twee problemen. “Er zijn enerzijds de lange levertermijnen voor bepaalde onderdelen. Anderzijds is de vraag gigantisch.” Bij Coureur gebruiken ze daarom een online boekingssysteem, waarop klanten een afspraak kunnen maken voor herstellingen.

“Aanvankelijk konden ze dat tot dertig dagen op voorhand, opdat we klanten geen vier maanden zouden moeten laten wachten. Die limiet hebben we nu al opgetrokken tot zestig dagen en we zijn volledig volgeboekt,” zegt De Koker.

Enkel nog eigen fietsen

“Antwerpen en Gent zijn al iets langer fietssteden dan Brussel. Bij ons is de fiets sinds vijf jaar aan een opmars bezig. Die groei van de laatste jaren is door corona geëxplodeerd. Iedereen sprong op de fiets.”

Door de exploderende vraag zien sommige fietshandelaars zich genoodzaakt enkel nog reparaties te doen voor eigen klanten, die hun fiets bij hen hebben aangekocht. Zo ook bij Velofixer op de Anspachlaan.

“Sinds Covid nemen we enkel nog fietsen aan voor herstelling als ze bij ons zijn aangekocht,” zegt zaakvoerder Amor Mistiaen. “Dat is vervelend voor de klanten die van ver naar hier komen, maar we willen onze eigen klanten een goede service kunnen blijven bieden.”

Lange levertermijnen

Wie al een minder drukke fietsenmaker vindt, hoopt maar beter dat ook de nodige onderdelen voorradig zijn. De coronapandemie zorgde niet alleen voor meer fietsers, maar bracht ook een schaarste aan onderdelen met zich mee. Dat bevestigen verschillende Brusselse fietsenmakers.

“De wachttijd voor bepaalde cassettes kan oplopen tot 200 dagen,” stellen ze bij Coureur vast. En in Watermaal-Bosvoorde, bij KM 10, is de situatie niet anders. “Voor Covid was het veel makkelijker om stukken te bestellen. Bijna alles was toen in stock, of er waren alternatieve onderdelen voorhanden,” vertelt Marco ons.

Coronapandemie verkeerd ingeschat

“Vroeger kregen we gratis onderdelen of kortingen bij vooruitbestellingen,” zegt Amor Mistiaen van Velofixer, “maar nu zitten er soms zelfs geen orderbonnen meer bij de bestellingen. Dat bespaart de leverancier kosten, maar bezorgt ons meer administratie.” Kleine signalen die aantonen dat vraag en aanbod ver uit elkaar liggen.

De oorzaak van het probleem situeert zich bij de start van de coronacrisis in 2020. “Het aantal bestellingen viel toen terug, omdat iedereen dacht dat mensen massaal zouden binnen blijven,” legt Lieven Bisschop uit. Hij is country manager in België voor de Japanse fietsonderdelenproducent Shimano.

Het tegendeel bleek waar. “Mensen zijn massaal beginnen fietsen. Dat heeft een positief effect gehad op de fietsenbranche, waardoor levertijden de hoogte in gingen.” Met als gevolg dat fietsenmakers die niet op lange termijn plannen, nauwelijks nog kunnen werken en zelfs online, op websites voor consumenten, hun producten moeten inkopen.

Dat raakt aan het verdienmodel van de gemiddelde fietsenwinkel en zorgt voor zenuwachtigheid op de markt, volgens Bisschop. “Niet elke fietsenhandelaar heeft het geld om onderdelen voor een jaar in te kopen.”

Geen extra fabrieken

“Enerzijds heeft de fietsindustrie twee fantastische jaren achter de rug, maar anderzijds zijn er de vele leveringsproblemen,” vat Bisschop de situatie samen.

“Om een idee te geven: in 2021 hebben we onze productie met 49 procent opgeschaald, maar de vraag is met 140 procent gestegen.” Toch is Shimano, dat fabrieken heeft in Japan, China en Maleisië, niet van plan extra fabrieken te openen, “omdat volgens Shimano de hoge vraag niet zal blijven duren.”

Kleine herstellingen in fietsateliers

Wie intussen kleine herstellingen moet laten uitvoeren aan een (tweedehands)fiets, lijkt sneller geholpen bij een fietsatelier dat geen fietsen verkoopt. Bij Cyclo vzw, een sociale-economieorganisatie, erkend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, is de drukte voorlopig nog wel behapbaar, volgens Vincent Marot.

Dat heeft ermee te maken dat de herstellingen die klanten bij Cyclo vzw vragen, vaak minder complex zijn. “Simpele herstellingen, zoals remblokken of een band vervangen, doen we nog steeds binnen de 24 uur,” zegt Marot. “Voor sommige onderdelen is er wel een langere wachttijd, maar we hebben een voldoende grote stock voor de herstellingen die onze klanten vragen.”