Uitgelicht: Rekenen in financieel onzekere tijden

“De gewestbelastingen gaan in 2012 niet omhoog, niet voor de burger en niet voor de ondernemingen,” verklaart minister van Begroting en Financiën Jean-Luc Vanraes (Open VLD). Hoe onzeker de tijden politiek en financieel ook zijn, de begroting 2012 is volgens Vanraes wel degelijk geloofwaardig. Al weten we niet of er na Dexia nog lijken uit de kast zullen vallen.

S inds de jongste communautaire akkoorden beleven we nieuwe tijden. De discussies zijn niet langer exclusief Vlaams-Franstalig; meer en meer liggen de drie gewesten gezamenlijk in de clinch met de federale overheid. Drie tegen één. Dat was zo met de te betalen rekeningen van de Gemeentelijke Holding, dat is nu opnieuw zo met de gigantische besparingsoperatie die dit land te wachten staat.

De gewesten vinden dat ze hun steentje al hebben bijgedragen, de liberalen vinden dat de gewesten méér moeten bijdragen. MR-voorzitter Charles Michel heeft natuurlijk makkelijk praten: op gewest- en gemeenschapsniveau zit de MR overal in de oppositie. Maar ook Open VLD-voorzitter Alexander De Croo wil dat de regio's meer bijdragen. Open VLD zit in Vlaanderen weliswaar in de oppositiebanken, maar in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest behoren de Vlaamse liberalen tot de meerderheid. Meer nog: ze leveren zelfs de minister van Begroting en Financiën, Jean-Luc Vanraes.

Woord houden
Vanraes en minister-president Charles Picqué (PS) onderstrepen dat Brussel woord houdt. Een begroting in evenwicht wordt het niet voor 2012, maar het tekort wordt - zoals afgesproken met de federale regering - met 60 miljoen euro verminderd tot 257 miljoen euro.

Dat de Brusselse regering daartoe in staat is, is mede te danken aan een stijging van de inkomsten met meer dan tien procent: 280 miljoen. (Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest beschikt in 2012 over 2,75 miljard euro om uit te geven.) Voor de herfinanciering van Brussel kan het Gewest in 2012 op 75 miljoen euro extra rekenen. Wat de gewestbelastingen betreft: de inkomsten uit registratierechten gaan omhoog, en ook de dotatie uit de personen­belasting stijgt. Niet dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest rijker wordt, in tegendeel. Van de 120 miljoen euro die erbij komt, is 40 miljoen een solidariteitsbijdrage omdat Brus­sel verarmt.

De fel besproken demografische boom is een 'armoede-boom': de pas gepubliceerde Welzijnsbarometer toont aan dat in 2010 alle indicatoren in het rood doken. Er zijn steeds meer werklozen en steeds meer kandidaten voor een sociale woning. En ook de kinderarmoede neemt toe. Een kind op de vier groeit op in een gezin waar geen van beide ouders werkt. Maar ook bij jongvolwassenen stijgt de nood: bijna tien procent van de jongeren tussen achttien en 24 krijgt een leefloon. "De absolute stijging van het aantal armen begint door te wegen," zei Sarah Luyten, die bij het Observatorium voor Welzijn en Gezondheid de Welzijnsbarometer opstelde, aan brusselnieuws.be. En verder: "We moeten ons voorbereiden op een alsmaar toenemende hulpvraag."

Het aantal armen neemt niet alleen in absolute getallen toe, maar ook in relatieve cijfers. Dat betekent dat de middenklasse in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kleiner wordt. En laat het nu net de middenklasse zijn die de overheid geld opbrengt. Die middenklasse jen je maar beter niet te veel. Hogere belastingen lonen niet, in tegendeel. Vanraes: "Hogere gewestbelastingen zouden leiden tot een stadsvlucht van de middenklasse."

Gemeenten
Menige gemeentelijke mandataris zal de voorbije weken gevloekt hebben. Het debacle van Dexia en de Gemeentelijke Holding belooft niet veel goeds voor de gemeentefinanciën van de komende jaren. Realistische beloftes zullen in de propaganda voor de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2012 noodgedwongen schaars zijn. Want de inkomsten voor de gemeenten dreigen nog feller te dalen. De Creg, de regulator die toeziet op de energietarieven, vindt dat de Brusselaar te veel betaalt voor de distributie van gas en elektriciteit. Als de Creg haar zin krijgt, dan betekent tien miljoen euro minder uitgaven voor u en mij tien miljoen minder ínkomsten voor de Brusselse gemeenten. Gemeenten zullen dan aankloppen bij het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, of ze zullen hun belastingen verhogen. Maar ook hier geldt: hogere belastingen dreigen de middeninkomens te verjagen.