Van Gucht: ‘Winterpret is kleiner risico dan familiefeesten'

Het nachtleven gaat drie weken op slot, de horeca moet om 23 uur sluiten en publiek is niet langer welkom bij indoor sportwedstrijden. “Goede maatregelen, op voorwaarde dat we allemaal wat op de rem gaan staan”, vindt viroloog Steven Van Gucht. Hij roept op om ook in privékringen voorzichtig te blijven.

Vanaf zaterdag moeten cafés en restaurants om 23 uur sluiten en mag je er nog maar met zes personen aan tafel zitten. Het nachtleven sluit voor minstens drie weken, privéfeesten zijn verboden. Dat is vrijdag aangekondigd door het Overlegcomité. De regels gelden voorlopig tot 15 december.

Denkt u dat de nieuwe maatregelen voldoende zijn om de besmettingen te doen dalen? De horeca moet bij ons sluiten om 23 uur, in Nederland is dat al om 20 uur. Ondertussen denkt ook Nederland al aan nieuwe verstrengingen.

Steven Van Gucht: De voorbije weken zijn er al goede maatregelen genomen in ons land, zoals het telewerken. Nu komt daar een sluitingsuur voor de horeca bij en wordt het nachtleven stilgelegd. Dat zal helpen. We hebben goede maatregelen. Ik denk dat die voldoende zijn, op voorwaarde dat we met z’n allen op de rem gaan staan. Het blijft heel belangrijk om de risicocontacten ook in ons privéleven te beperken, via mondmaskers en afstand houden. Daar heb je de grootste impact mee.

De maatregelen gelden voorlopig voor drie weken. We weten dat de stijging in de ziekenhuisopnames zich doorgaans pas twee weken na de stijgende besmettingen laat voelen. Is er tegen 15 december dan wel al een kentering mogelijk?

Van Gucht: Ik hoop het. We moeten de cijfers elke dag opvolgen. Daarin zullen we nu het effect van de vorige maatregelen (telewerk, red.) beginnen zien. De effecten van de nieuwe maatregelen komen daarbovenop.

Op 15 december zullen er nog heel veel mensen in de ziekenhuizen liggen. Dat is een feit. We hebben in het verleden gezien dat het even duurt vooraleer de belasting op intensieve zorgen afneemt, omdat patiënten daar meestal een tijdje blijven liggen. Het belangrijkste is dat we nu uit de gevarenzone treden en de stijging kunnen stoppen. Er liggen nu bijna 700 coronapatiënten op intensieve zorgen. Zoveel reserve is er niet meer.

Premier Alexander De Croo (Open VLD) zei tijdens de persconferentie dat de politici én experts ‘verschalkt’ zijn door de snelle opmars van het virus. Vindt u dat hij gelijk heeft?

Van Gucht: De besmettingen gaan fel omhoog, maar we hebben daarvoor gewaarschuwd. Ik heb in augustus nog gezegd dat we in de herfst met meer dan duizend bezette bedden op intensieve zorgen konden zitten. En dat we daarom een aantal basisregels zeker niet overboord mochten gooien, zoals het mondmasker. Die voorspelling blijft overeind.

Hoeveel verder we nog zullen stijgen, hangt af van ons gedrag. Ik hoop dat we tussen de 700 en 1.000 coronapatiënten op intensieve zorgen kunnen blijven. Dan moeten we wel dringend een kentering zien in de besmettingscijfers. We stellen vast dat er nog geen vertraging is.

Er geldt ook een verbod op privéfeesten, maar je mag thuis nog zoveel mensen uitnodigen als je wil. Wat betekent dat dan precies?

Van Gucht: ‘Gezond verstand’ is een beladen woord, maar we zullen er zo mee moeten omgaan. Ik weet ook niet waar je de grens moet trekken tussen een echt feest en een gezellige bijeenkomst. Ik denk dat men vooral doelt op de grotere familiefeesten, maar ook huwelijken of eventueel nog uitgestelde communiefeesten. Mensen moeten beseffen dat dat bij uitstek plaatsen zijn waar we elkaar kunnen besmetten. Je zit er vaak met verschillende generaties samen en iedereen kent elkaar.

Vindt u dat de regels voor het privéleven duidelijk genoeg zijn gesteld?

Van Gucht: Direct ingrijpen op de individuele vrijheid van mensen, is een van de meest ingrijpende dingen die je kan doen als politicus. Beperkingen voor een hele sector kan je financieel compenseren, maar voor het privéleven moeten we vooral met goede aanbevelingen werken.

Ik denk veel mensen voldoende begrijpen waarvoor we het doen. Niet iedereen, maar dat is niet nieuw. Als we onze contacten allemaal met 20 of 30 procent verminderen, kunnen we al een kentering zien. Je hoeft niet per se alle contacten te vermijden, maar iedereen moet een inspanning doen. Samen kan dat een grote impact hebben.

Specifiek in Brussel kan de kerstmarkt Winterpret wel doorgaan, als de eet- en drinkplaatsen sluiten om 23 uur. Ziet u daar veel risico’s in?

Van Gucht: Voor buitenactiviteiten zijn de risico’s toch een heel pak kleiner dan voor een familiefeest. Of, belangrijker, dan voor heel veel familiefeesten tegelijkertijd. Een kerstmarkt doe je meestal met een kleine vriendenkring of met je gezin. De kans op besmettingshaarden lijkt mij dan klein. Het wordt tricky wanneer het slecht weer is en dat tot drukte leidt in de horeca binnen. Dat moet je vermijden. Zolang je buiten blijft, zal je niet gemakkelijk een superverspreiding krijgen.

De ministers van onderwijs bekijken tenslotte nog of er extra maatregelen nodig zijn op de scholen. Wat vindt u zelf?

Van Gucht: Het zou goed zijn om dat nog eens ernstig te bekijken. Het onderwijs is niet de enige bron van besmetting, maar wel een belangrijke. Omdat kinderen onder de 12 jaar nog niet gevaccineerd kunnen worden, krijgt het virus bijna vrij spel in de lagere scholen.

De regels in de scholen zijn niet zo streng in België, laat dat duidelijk zijn. De test- en quarantaineregels zijn nu bijzonder soepel. In het Vlaams onderwijs moet je al vier besmettingen vinden in één klas, vooraleer de andere kinderen getest worden en de klas in quarantaine moet. Tegen dan zit het virus al verder in de school en kunnen die kinderen hun ouders en grootouders besmetten. Ik heb respect voor de werklast bij de CLB’s die dat moeten opvolgen, maar je moet beseffen dat je op die manier grote uitbraken kan krijgen. Daar moeten we sneller kunnen optreden.