Woonzorgcentra zien heil in coronacertificaat voor bezoekers

De taferelen in rusthuis Ter Brug in Zaventem doen de directeurs van Brusselse woonzorgcentra huiveren. Met een drietrapsraket willen zij zich wapenen tegen de dreiging van een fatale corona-uitbraak. Een boostervaccin voor bewoners, verplichte vaccinatie voor het personeel en het voorleggen van een coronacertificaat voor de bezoekers worden als extra maatregelen op tafel gelegd. "Het is jammer dat er eerst doden moeten vallen."

In twee weken tijd overleden zeven bewoners van woonzorgecentrum Ter Brug in Nossegem aan een nagenoeg onbekende Colombiaanse variant van het coronavirus. In totaal raakten 21 bewoners er besmet. De zeven betreurde senioren, van wie er enkelen ook in goede gezondheid verkeerden, waren volledig gevaccineerd. Het is voorlopig onduidelijk hoe de variant het rusthuis is binnengekomen.

Verplicht vaccin

De situatie in Ter Brug baart heel wat woonzorgcentra zorgen. Vlozo, het Vlaams Onafhankelijk Zorgnetwerk dat ook een 70-tal Brusselse rusthuizen vertegenwoordigt, dringt aan op nieuwe voorzorgsmaatregelen binnen de rusthuizen. De eerste: verplichte vaccinatie voor zorgpersoneel - vorige maand nog afgevuurd door de ministers van Volksgezondheid. "Wij zouden dat zelfs graag zien voor iedereen die met senioren in contact komt", zegt Johan Staes van Vlozo.

Vooral in Brussel heeft men het moeilijk om het zorgpersoneel te overtuigen. De vaccinatiegraad rondt in de hoofdstad met moeite de kaap van 60 procent. In Vlaanderen liet 92 procent van het zorgpersoneel zich al inenten. "Vanuit een ethische context kan ik met die magere vaccinatiecijfers maar moeilijk leven", vertelt Staes, die desinformatie, sociale en religieuze context, maar ook wantrouwen tegenover de overheid en de media als voornaamste redenen aanhaalt. "Men is bang, maar slaagt er niet in die angst weg te nemen. En dan is de enige oplossing om vaccinatie te verplichten."

Op het terrein staan de Brusselse woonzorgcentra niet weigerachtig tegenover een verplichte vaccinatie. In De Overbron in Neder-Over-Heembeek is intussen 98 procent van het zorgpersoneel volledig ingeënt. "Slechts één werknemer weigert hardnekkig. We hebben heel hard geïnvesteerd in het individueel overtuigen", zegt directeur Bert Anciaux. "Dat doe je door het groepsgevoel aan te wakkeren. Vaccinatie is van levensbelang voor de bewoners. Wie dat inziet, laat zich ook snel vaccineren."

In het Jetse rusthuis Magnolia is ongeveer 70 procent van het verplegend personeel ingeënt. "Elke dag raken meer mensen overtuigd, vooral uit praktische overwegingen. Ze bedenken zich om het coronapaspoort te verkrijgen om op vakantie te gaan", weet directrice Katrijn Van Rossem. "Een verplichting zou helpen, maar onze sector kreunt al onder personeelstekort. We moeten opletten dat we onze medewerkers niet wegjagen."

Coronacertificaat voor bezoekers

Net daarom vindt Vlozo dat het aan de "dralende overheid" is om de verplichting op te leggen, niet aan de rusthuisdirecties zelf. "Dat zou ook niets uithalen, want in het kader van de privacywetgeving hoeven medewerkers niet te melden of ze wel of niet gevaccineerd zijn", aldus Staes.

Als tweede deel van de drietrapsraket ziet hij heil in het coronacertificaat. Wie het rusthuis binnen wil, moet dat naar het voorbeeld van restaurants en museau in Frankrijk voorleggen. "Dan heb je de zekerheid dat de knuffelcontacten van onze bewoners veilig zijn", legt Staes uit.

Een goed idee, vindt Anciaux. "Het certificaat kan ook dienen als een middel om het doel te bereiken, namelijk zoveel mogelijk vaccineren. President Macron bewijst dat nu in Frankrijk", reageert Anciaux, die pleit voor een algemene verplichting van de vaccinatie, niet alleen voor het zorgpersoneel. "Hoe sneller iedereen gevaccineerd is, hoe sneller je als samenleving vooruit kan."

Bij rusthuis Magnolia ziet de directrice het nut van het coronacertificaat wel in. Maar toch heeft Van Rossem ook bedenkingen. "Want een vaccinatiecontrole uitvoeren, terwijl niet alle personeelsleden een coronaprikje kregen, is toch een moeilijk verhaal", zegt ze. Daarnaast speelt ook de bikkelharde concurrentiestrijd tussen rusthuizen een rol. De bezettingsgraad daalt, wat het onderling gevecht om de rusthuisbewoner intenser maakt.

Dat beaamt ook Fanny De Man van rusthuis Nazareth in Ukkel. "Een vaccinatiepas of testcertificaat vragen zou helpen, maar dan moet het een algemene maatregel worden voor alle rusthuizen. In de eerste golven hielden wij langer veiligheidsmaatregelen aan dan elders. Omdat wij strenger waren, dreigden bewoners ermee over te stappen naar een ander woonzorgcentrum. Ook op dit vlak is dus de overheid aan zet. Maar dan nog: wie gaat het certificaat controleren?"

Om de drietrapsraket te vervolledigen, wil Vlozo dat senioren een derde prik - het zoogenaamde boostervaccin - krijgen. "Wetenschappelijk is vastgesteld dat het vaccin minder efficiënt is bij ouderen", zegt Staes. "Die boosterprik kan helpen de varianten die plots opduiken. Ik had nog nooit gehoord van een Colombiaanse variant. Hoeveel gaan er zo nog bovendrijven? De overheid moet nu ingrijpen. Het is jammer dat er eerst doden moeten vallen."

Anciaux, Van Rossem en De Man steunen het idee van een derde dosis voor senioren en kwetsbare personen. "Het baart mij wel zorgen dat de overledenen in Zaventem volledig gevaccineerd waren. Werken de vaccins wel tegen de nieuwe variant? Dat moet eerst grondig onderzocht worden, want anders heeft een boostervaccin misschien ook geen nut", merkt Fanny De Man van WZC Nazareth op.

Maatregelen die rusthuisbewoners net als in de eerste coronagolven verplichten tot isolement willen de drie directeurs koste wat kost vermijden. "De meeste van onze bewoners hebben niet zo lang meer te leven. Het zijn precaire mensen, dus we zijn voorzichtig. Het angstzweet staat me op de rug als ik zie wat er in Zaventem gebeurt. Maar het is ook belangrijk dat ze gelukkig zijn en van het leven proeven", besluit Anciaux.