Experts: 'Tegenstrijdigheden in DNA-onderzoek El Makhoukhi door verschillende methodes'

Het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 gaat maandag een nieuwe fase in. Er wordt gestart met de getuigenissen van verschillende experten. Beschuldigde Salah Abdeslam is afwezig wegens ziekte.

17.04 uur: DNA Abrini op handboeien in Max Roosstraat, hoewel hij die "nooit gezien" had

Het DNA van Mohamed Abrini is aangetroffen op de handboeien die in de Max Roosstraat in Schaarbeek werden gevonden. Dat bleek maandag uit de voorstelling van de DNA-analyses op het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016. Vorige week gaf Abrini tijdens zijn ondervraging nog aan dat hij die handboeien "nooit gezien" had.

Federaal procureur Paule Somers vroeg Abrini vorige week of die ook de handboeien had gezien in het safehouse in de Max Roosstraat in Schaarbeek. De handboeien moesten mogelijk dienen voor een kidnapping, waarover gesproken werd in een audioboodschap die de terreurcel naar Syrië stuurde. Abrini houdt vol dat hij - net als de anderen in de beschuldigdenbox - niet wist van de precieze plannen waar de cel op broedde. "Nooit gezien", antwoordde Abrini vorige donderdag.

Een DNA-analyse die de gerechtelijk deskundigen van het NICC (Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie) maandag voorstelden, wijst op een "sterke probabiliteit" dat Abrini's DNA wel aanwezig was op de handboeien die in de living van het appartement lagen. Professor Dieter Deforce (UGent), die een tegenexpertise uitvoerde, zei daarentegen dat hij die match niet opnam in zijn rapportage, "omdat de eerlijkheid het gebiedt". Maar hij voegde eraan toe dat hij "voorzichtig" was geweest.

Hij zei dat het DNA-materiaal aangetast was en dat hij op basis van de gegevens van het NICC mogelijk ook bij een sterke probabiliteit zou uitkomen. Later verduidelijkte Deforce, op vragen van de voorzitster en het parket, dat hij voor de tegenexpertise moest werken met wat overbleef van het DNA-materiaal.

14.48 uur: Voorzitster legt DNA-experts hypothese Bayingana Muhirwa voor over oorstokje

Op het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016 heeft het maandagvoormiddag uitgebreid gegaan over een oorstokje dat gevonden is in het safehouse in de Max Roosstraat in Schaarbeek, met daarop DNA van beschuldigden Mohamed Abrini én Hervé Bayingana Muhirwa. Bayingana Muhirwa heeft altijd volgehouden dat hij nooit in het safehouse geweest, maar DNA-experts achtten desondanks een hypothese die hij opwierp over het oorstokje weinig plausibel.

De jury kreeg maandagvoormiddag een snelcursus DNA-analyse. Vervolgens werden de DNA-sporen besproken die van verschillende beschuldigden of zelfmoordterroristen aangetroffen werden in de woning van Bayingana Muhirwa, die onderdak verschafte aan Abrini en beschuldigde Osama Krayem. Daarna ging het over de DNA-sporen in de Max Roosstraat.

Nieuwe elementen leverde dat niet op, maar er werd wel uitgebreid stilgestaan bij een oorstokje dat in de Max Roosstraat werd gevonden, met aan weerszijden DNA van zowel Abrini als Bayingana Muhirwa. Zo wou een bijzitster weten of het DNA van oorsmeer of van iets anders afkomstig was, maar de DNA-experts moesten het antwoord schuldig blijven. Uiteindelijk legde voorzitster Laurence Massart de DNA-experts de hypothese voor van Bayingana Muhirwa, die volhoudt dat hij nooit in de Max Roosstraat geweest is. Bayingana Muhirwa zegt dat Abrini oortjes van hem had geleend en dat op die manier mogelijk zijn DNA indirect op het oorstokje is terechtgekomen.

Maar DNA-experts achtten de verklaring weinig plausibel, hoewel ze die niet volledig konden uitsluiten. Een DNA-expert stelde dat het mogelijk was, maar het om een grote hoeveelheid DNA had moeten gaan. Een andere expert beaamde dat zo'n indirecte overdracht zeldzaam is, temeer omdat het een volledig DNA-profiel is dat teruggevonden werd. De expert zei ook dat in dat geval het DNA van beiden op de oortjes gevonden moest worden - tenminste bij niet al te intensief gebruik - en dat was niet zo.

11.53 uur: "Tegenstrijdigheden in DNA-onderzoek El Makhoukhi door verschillende methodes"

DNA-experts hebben maandagochtend uitleg gegeven over verschillende methodes om DNA-analyses uit te voeren. Het ging onder meer over de tegenstrijdigheden in het DNA-onderzoek rond beschuldigde Bilal El Makhoukhi tijdens de eerste maanden van het onderzoek. Er zijn toen geen fouten gemaakt, maar resultaten moesten nog verder geverifieerd worden, legden de experts maandag uit.

Tijdens de voorstelling van hun onderzoek in januari hadden de onderzoeksrechters al aangehaald dat er een "klein probleem" was geweest met de DNA-analyses. Zo werd de samenwerking met het Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC) stopgezet omdat in voorlopige resultaten in enkele gevallen een DNA-match was bevestigd, terwijl daar in het definitieve rapport geen sprake meer van was.

Dat was lastig voor de onderzoekers, aangezien zij de verdachten al met die bevindingen hadden geconfronteerd. Concreet stond in de voorlopige resultaten dat de DNA-sporen van Bilal El Makhoukhi werden teruggevonden op een verpakking batterijen, wat de beschuldigde altijd ontkende. Wel gaf hij later toe dat zijn DNA aangetroffen kon zijn op een dadelpit en een beker in het safehouse in de Max Roosstraat.

Nadat bleek dat er inconsistenties waren tussen de twee rapporten van het NICC werd een college van experts aangesteld om de positieve resultaten opnieuw te onderzoeken "en alle twijfel weg te halen", legde hoofdonderzoeker Aline Delisée maandag ook opnieuw uit. Professor Dieter Deforce (UGent), die de tegenexpertise uitvoerde, en experts van het NICC legden maandag in het hof uit hoe te werk werd gegaan voor de DNA-analyse.

Daarbij is de probabiliteit belangrijk: hoe groot is de kans dat het DNA-profiel van een willekeurige persoon overeenkomt met dat van een aangetroffen staal? Indien die probabiliteit kleiner is dan 1 op de 1 miljard, dan kunnen we sowieso uitgaan van een match, legt NICC-onderzoeker Sabrina Zorba uit. Als de probabiliteit groter is dan 1 miljard, zijn extra berekeningen nodig. En die werden uitgevoerd in de zes maanden tussen het voorlopige en het definitieve rapport. "Het gaat hier niet over fouten, maar over verschillende interpretaties.

Bij gemengde DNA-profielen waarbij weinig DNA aanwezig is kan de interpretatie ingewikkeld zijn", legde professor Deforce uit. "Is het wetenschappelijk gezien een goed idee om snel een analyse te vragen? Ik vind van wel, maar als we de statistische berekeningen niet hebben kunnen we andere resultaten krijgen."

De tegenexpertise werd uitgevoerd op dezelfde stalen die een positief resultaat opleverden, met een andere methode die uitgaat van andere hypotheses. "Bij een sterke match zijn de resultaten met die twee methodes gelijk, bij een zwakkere match kunnen er verschillen opduiken." De voorstelling van het DNA-onderzoek neemt het grootste deel van de dag in beslag. De experts stellen na de technische inleiding per locatie hun bevindingen voor.

10.35 uur: Abdeslam afwezig wegens ziekte

Beschuldigde Salah Abdeslam is afwezig. Voorzitster Laurence Massart zei bij de start van de zitting dat hij een ziektebriefje heeft tot en met dinsdag.

Alle andere beschuldigden die in de box moeten plaatsnemen zijn maandag wel present. Osama Krayem verliet de box gewoontegetrouw. Ibrahim Farisi, die als vrij man verschijnt, ontbreekt maandag eveneens.

5.00 uur: Nieuwe fase met experten

De voorbije twee weken stonden in het teken van vragen aan de beschuldigden. Voorzitter Laurence Massart en haar bijzitters vuurden honderden vragen af over hun persoonlijkheid, hun eventuele reis naar Syrië, hun arrestatie en hun toekomstplannen.

Grote onthullingen kwamen daarbij niet aan het licht. De meeste beschuldigden verscholen zich achter de bombardementen in Syrië en Irak om hun aandeel bij de terreurcel te rechtvaardigen.

Nadat donderdagochtend de federale procereurs nog een spervuur aan vragen hadden gesteld aan de beschuldigden, was het daarna aan de advocaten van de burgerlijke partijen. Een advocaat vroeg de beschuldigden of ze klaar waren om hun excuses aan te bieden aan de slachtoffers. Daarop schreeuwden de meeste beschuldigen hun onschuld uit of verklaarden ze "dat het niet het moment was" om sorry te zeggen.

Maandag gaat het proces een nieuwe fase in en wordt gestart met de getuigenissen van verschillende experten. Zo komen in de voormiddag DNA-experten van Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie (NICC) aan het woord, gevolgd door onder meer toxicoloog Jan Tytgat. Dinsdag komen explosievenexperten, wetsdokters en verschillende tandheelkundigen aan bod.