Raadkamer aanslagen: 'Slachtoffers hopen op humaan proces'

De eerste raadkamerzitting over de aanslagen van 22 maart 2016 is maandagmiddag afgerond. Bij die eerste zitting waren vier verdachten aanwezig en 25 slachtoffers. De onderzoeksrechters hebben duidelijk gemaakt tegen welke inverdenkinggestelden er mogelijks aanwijzingen van schuld bestaan. "Wij hopen vooral op een humaan proces", klinkt het bij de slachtoffers.

Vanaf vandaag buigt de raadkamer zich over de vraag tot doorverwijzing van dertien verdachten in het dossier van de aanslagen in Brussel en Zaventem op 22 maart 2016. Van de dertien verdachten zijn er vier aanwezig op de eerste zitting.

Het gaat al zeker om Fayçal Cheffou, de man van wie even gedacht werd dat hij de 'man met het hoedje' was. Voor Cheffou vraagt het parket de buitenvervolgingstelling, omdat het al vrij snel duidelijk werd dat hij niets met de aanslagen te maken heeft. Bij het betreden van de zittingszaal wilde Cheffou niets kwijt.

Niemand van de aanwezige verdachten zit in hechtenis, meldt het federaal parket. Naast Cheffou zijn ook Brahim Tabich en de broers Smail en Ibrahim Farisi aanwezig. Tabich zou net als Cheffou niets te maken hebben met de aanslagen. Van hem vraagt het parket dan ook de buitenvervolgingstelling. De broers Farisi zouden terroristen hebben gehuisvest. Hun advocaat vraagt om te worden doorverwezen naar de correctionele rechtbank.

25 slachtoffers aanwezig

Aan de kant van de verdediging zijn er dertien advocaten aanwezig, voor de burgerlijke partijen gaat het om 45 advocaten. Van de meer dan 650 slachtoffers zijn er overigens 25 aanwezig. "Dit is slechts een juridische formaliteit. Dit is niet het moment waarop slachtoffers zullen kunnen getuigen over wat ze hebben meegemaakt", verklaren verschillende advocaten waarom er zo weinig slachtoffers aanwezig zijn.

In de voormalige NAVO-gebouwen werden naast een grote zittingszaal met plaats voor 180 personen ook twee extra zalen voorzien. Die twee zalen zijn op de eerste zitting niet nodig, want alle aanwezigen - het zijn er in totaal 87 - konden plaatsnemen in de hoofdzaal.

'Correctioneel proces is efficiënter'

Wie van de dertien terreurverdachten wordt doorverwezen naar het Hof van Assisen en wie verschijnt voor de correctionele rechtbank? Dat is de inzet van de raadkamerzitting over de aanslagen van 22 maart, die vandaag van start is gegaan. Omstreeks 12.30 uur maandagmiddag hadden de onderzoeksrechters hun verslag over het gerechtelijk onderzoek al afgewerkt en hadden verschillende burgerlijke partijen zich al gesteld.

De voorbije weken hebben verschillende betrokkenen al aangegeven dat zij de voorkeur geven aan een proces voor de correctionele rechtbank. Het gaat om een complex dossier, waarover beroepsrechters moeten oordelen in plaats van een volksjury, klinkt het.

"Wat vaststaat, is dat een proces voor de correctionele rechtbank veel sneller en efficiënter verloopt", zegt de advocaat van de broers Farisi, twee van de dertien verdachten. "In de correctionele rechtbank kunnen wij beter gehoord worden." Van de broers Farisi vraagt het parket de doorverwijzing naar de correctionele rechtbank. Maar het merendeel van de 13 terreurverdachten wil het parket doorverwijzen naar het Hof van Assisen.

Slachtoffers niet op één lijn

De meeste advocaten van de slachtoffers lijken geen voorstander te zijn van een correctioneel proces, blijkt voor het begin van de raadkamerzitting. "Er zijn nog veel antwoorden te geven. In een assisenproces wordt elk tegeltje omgedraaid", zegt Anthony Malego, de advocaat van slachtoffer Sebastien Bellin. "De assisenprocedure is de enige juiste."

Advocaat Kris Luyckx, die een slachtoffer vertegenwoordigt, spreekt zich niet uit over een voorkeur. “Maar als we aan dit tempo verder gaan, gaan we met een jaar niet genoeg hebben.”

"Een assisenjury wordt omringd door drie professionele rechters, dus ik begrijp helemaal niet waarom er nu stemmen opgaan om het proces in de correctionele rechtbank te laten plaatsvinden", zegt Hamid El Abouti, de advocaat van de familie van slachtoffer Loubna Lafquiri. "Wie lid is van een terreurorganisatie en heeft deelgenomen aan de aanslagen, moet voor assisen verschijnen."

Toch gaf slachtoffervereniging V-Europe eerder al aan dat een correctioneel proces een goede optie zou zijn. "De slachtoffers hopen vooral dat dit een eerlijk en correct proces wordt", zegt advocaat van V-Europe Guillaume Lys. "Correctionele of assisen, die keuze is niet aan ons. De slachtoffers hopen op een humaan proces. De waarheid moet aan het licht komen."

Lys zegt dat de slachtoffers vooral hopen om hun vragen beantwoord te zien tijdens het proces. "We weten dat dit slechts een eerste etappe is, waar we zullen zien wie precies terecht zal moeten staan, maar de slachtoffers hebben hoop", aldus Lys. "De onderzoeksrechters zullen uitleg moeten geven over het onderzoek dat vier jaar heeft geduurd, we hopen daar veel uit te leren."

Dat zegt ook slachtoffer Sylvie Engels, die de aanslag in Brussels Airport overleefde. "Dit is een belangrijke dag want wij verwachten veel", zegt Engels. "Het is binnenkort vijf jaar geleden, het wordt tijd dat dit vooruitgaat. Al die tijd al wachten we op resultaten, om te weten hoe het onderzoek verlopen is en of onze vragen zullen beantwoord worden. Heeft justitie haar werk goed gedaan, zijn dit de juiste personen die vervolgd worden, was het mogelijk de aanslag te vermijden? Ik besef dat dit nog niet het echte proces is, maar het is belangrijk dat we hier zijn."

Sylvie Ingels maakt deel uit van een grote groep slachtoffers die zich verenigd hebben in Life4Brussels en bijgestaan worden door verschillende advocaten. "We hebben van die vereniging veel steun gekregen", zegt Loubna Selassi, van wie de echtgenoot zwaargewond raakte bij de explosies in de luchthaven. "Hij kan er zelf niet bij zijn omdat het voor hem te moeilijk is, maar ik wou er wel bij zijn, voor hem en voor alle andere slachtoffers."

Andere slachtoffers, zoals de cliënte van strafpleiter Kris Luyckx, hebben minder nood aan een volledige versie van de feiten. "Zij is zwaargewond geraakt bij de aanslag in het metrostation Maalbeek", zegt Luyckx. "Ze zat dichtbij de zelfmoordterrorist die zichzelf heeft opgeblazen. Zij heeft dat al een plaats kunnen geven, wat niet zo evident was. Ik begrijp dat er verschillende manieren zijn om met dit verhaal om te gaan. Er zijn mensen zoals mijn cliënte die verder willen met hun leven en hun bestaan niet meer willen laten leiden door wat daar gebeurd is. Maar ik heb ook alle begrip voor de mensen die wel precies willen weten wat er gebeurd is en hoe dat allemaal is kunnen gebeuren. Daar zullen we de komende maanden ook de tijd voor krijgen."

Dinsdag

Dinsdag komen de laatste advocaten van de burgerlijke partijen aan het woord en zal het federaal parket uitleggen welke verdachten het terecht wil laten staan voor welke rechtbank. Nadien is het woord aan de verdediging van de dertien inverdenkinggestelden.

Alvast de advocaat van Mohamed Abrini, meester Stanislas Eskenazi, zou weerwerk bieden door de legaliteit van enkele verhoren van zijn cliënt te betwisten. Het gaat om de eerste verhoren die werden afgenomen na de arrestatie van Mohamed Abrini en waarop de speurders zich nadien hebben gebaseerd om een resem onderzoeksdaden uit te voeren. Als die verhoren nietig verklaard worden en uit het dossier geweerd worden, moeten ook alle resultaten van die onderzoeksdaden uit het dossier verdwijnen.