Abrini beschikte over vele 'bundels geld' toen hij ondergedoken zat

Op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 wordt donderdag normaliter de laatste dag van de getuigenissen over de feiten aangesneden. Op het menu staat onder meer de voormalige vriendin van beschuldigde Smail Farisi. Zij verklaarde tijdens een verhoor dat 'de gehele familie' meteen na de aanslagen op de hoogte was dat de broers-El Bakraoui in de studio in de Kazernenlaan hadden gelogeerd.

19.09 uur: Psycholoog komt maandag getuigen over proces van deradicalisering

Op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 komt maandag psycholoog Serge Garcet getuigen over het proces van deradicalisering en disengagement. Nog op de agenda staan hoofdonderzoekster Aline Delisee en professor Dieter Deforce (UGent), die een tegenexpertise uitvoerde voor de DNA-analyse.

De DNA-analyse werd vorige maand al voorgesteld. De onderzoekers moeten maandag nog vooral meer duidelijkheid verschaffen over enkele kledingstukken die gevonden werden in de Max Roosstraat in Schaarbeek, nadat voorzitster Laurence Massart daartoe vorige maand opdracht had gegeven. Ook zal het gaan het over het DNA in de Driesstraat.

Later op de week is het aan de moraliteitsgetuigen van beschuldigden Oussama Atar, Mohamed Abrini en Ali El Haddad Asufi. Ook de psychiaters die de psychiatrische expertise uitvoerden van Mohamed Abrini komen getuigen. Verder komt nog Alain Grignard getuigen, die als islamoloog werkte bij de federale politie.

18.56 uur: Voorzitter moet herhaaldelijk tot kalmte aanmanen bij ondervragen getuigen door Farisi's

Assisenvoorzitster Laurence Massart heeft donderdagnamiddag herhaaldelijk de broers Farisi, en dan vooral Smail, tot kalmte moeten aanmanen toen ze erop stonden om ook zelf de getuigen, tweelingbroers Houcine en Mouhcine, te ondervragen. De discussie laaide op bepaalde momenten hoog op. Dit terwijl de getuigen voor het hof verschenen als vrienden van de Farisi's.

Massart had de handen vol om de kalmte in de assisenzaal te bewaren. Pas toen de twee hun getuigenis afsloten, keerde de rust terug.

In zijn commentaar wees Michel Degrève, advocaat van de oudste Farisi, de jury erop om de getuigenis van de tweeling met "de nodige voorzichtigheid" te behandelen. "Veel van wat ze hebben verklaard, wordt tegengesproken door het dossier." Het gaat dan onder meer om de verklaring dat Smail na de aanslagen twee dagen lang bij Houcine was, wat wordt tegengesproken door de camerabeelden in de Kazernenlaan. Iets wat ook Houcine eerder had moeten toegeven op vraag van de eerste bijzitter.

Daarop vroeg en kreeg Smail ook het laatste woord. Daarin verkondigde de oudste Farisi een warrig verhaal waarin hij vertelde dat hij op 22 maart op het punt stond om een voormalig gedetineerde onder te brengen in zijn appartement in de Kazernenlaan. Aangezien de politie dat ook zou moeten komen vaststellen, bewees dat volgens Smail zijn onschuld. Farisi wou dan ook dat die persoon opgeroepen zou worden om te komen getuigen. Massart raadde hem aan om daarover met zijn advocaten te overleggen.

Smail Farisi, die zeer geagiteerd was, schreeuwde ook zijn onschuld uit. Hij zei dat hij al zeven jaar zegt dat hij onschuldig is, maar dat hij het gevoel heeft dat hij niet gehoord wordt. De voorzitter zei dat er dan nog wel een uurtje bij kon, maande hem aan tot kalmte en zei dat hij moest gaan zitten. Waarna Smail Farisi - niet voor het eerst tijdens het proces - nog zei dat hij ging "doodvallen" in de zittingszaal en dat ze hem "beter de elektrische stoel" kunnen geven. Pas na lang aandringen ging Smail Farisi weer zitten.

15.45 uur: Smail Farisi leende duizenden euro's van ex-vriendin in paar maanden tijd

De ex-vriendin van beschuldigde Smail Farisi schat dat hij van haar 4.000 à 5.000 euro leende in het halfjaar dat ze een relatie hadden, geld dat ze nooit terugzag. Ze zag het als een investering voor later, "want we hadden toekomstplannen samen". Maar ze getuigde ook dat hij naïef was, in die mate dat hij vlot zaken wegschonk aan vrienden.

Op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 kreeg de vrouw de vraag of Smail Farisi nood had aan geld en mogelijk verkeerde beslissingen nam? "Ik denk het wel", antwoordde de vrouw. Ze zei dat haar ex-vriend van haar grote sommen geld leende. "En het was nooit weinig geld", zei de vrouw. Ze voegde eraan toe dat het telkens bedragen waren van 1.000 euro of meer. Gedurende hun hele relatie zou het om 4.000 à 5.000 euro gegaan hebben. De vrouw stelde zich daar veel vragen over. Ze dacht dat hij misschien gokte of verslaafd was.

Op de vraag of Smail Farisi naïef was, had ze eerder in haar getuigenis verklaard dat hij voor iedereen goed wou doen. Hij gaf vlot zaken weg, geld ook. Een cadeau dat hij van zijn ex-vriendin kreeg, gaf hij zomaar aan iemand anders. "Echt leuk vond ik dat natuurlijk niet", zei de vrouw, die er weliswaar bij glimlachte. Het geld zag de vrouw, die de relatie na de aanslagen stopzette, nooit terug. Ze vroeg er ook niet naar, zei ze. Ze had het als een investering voor later gezien, "want we hadden toekomstplannen samen".

De vrouw kreeg van een jurylid nog de vraag of hij de studio in de Kazernenlaan had onderverhuurd aan terrorist Ibrahim El Bakraoui omdat hij geld nodig had? "In het begin was het om een vriend uit de nood te helpen. Hij zou ook maar een paar dagen blijven. Maar toen bleek dat hij langer zou blijven, zei hij dat dat hem in feite niet slecht uitkwam en begon hij huur te vragen."

15.18 uur: Ex-vriendin: Smail had enorm schuldgevoel en vroeg boodschap te schrijven voor herdenking

Smail Farisi had een enorm schuldgevoel na de aanslagen van 22 maart 2016 en had zelfs gevraagd aan zijn ex-vriendin om een boodschap in zijn naam te schrijven voor de herdenkingsplek aan de Beurs. Dat zei de ex-vriendin donderdag op het proces over de aanslagen. Ze zei ook dat ze gelooft dat Farisi niets met de aanslagen te maken heeft.

De vrouw, met wie Farisi vijf maanden een relatie had op het moment van de aanslagen, beschreef haar ex als genereus, aandachtig, kalm en loyaal, maar ook fragiel, mysterieus, gesloten, naïef en beïnvloedbaar. In tegenstelling tot de vrouw, was Smail niet met zijn geloof bezig.

Voorzitster Laurence Massart wilde weten hoe Farisi zich gedroeg net voor de aanslagen. "Enkele dagen ervoor, ik denk op 18 maart is er een arrestatie geweest (van Salah Abdeslam, red.). We hadden die dag afgesproken en hij leek erg overstuur", zei ze. "Hij wilde op mijn gsm het nieuws lezen en is meteen erna vertrokken." Smail Farisi heeft zelf verklaard dat hij de foto's van kamikazes Khalid en Ibrahim El Bakraoui op 16 maart gezien had in de pers en zich toen veel zorgen begon te maken over zijn huurders. De vrouw kon zich echter niet herinneren of ze Farisi ook nog zag op 16 maart.

Pas in de avond van 22 maart spraken Farisi en zijn ex twee elkaar opnieuw aan de telefoon. Hij was toen nog meer gestresseerd dan enkele dagen ervoor en was erg getroffen door de aanslagen, zei de vrouw. "De moeder van een kind van mijn vroegere crèche was gestorven bij de aanslagen en hij was er bijna meer door geraakt dan ik", aldus de vrouw. Op 25 maart spraken ze opnieuw af en vroeg Smail, tot de grote verbazing van zijn vriendin, om zijn naam mee op een boodschap te zetten bij de herdenkingsplek aan de Beurs, waar die avond een wake plaatsvond. "Ik wist dat hij niet graag zijn naam en voornaam gebruikte."

In de aanloop naar de arrestatie van Farisi op 9 april, nadat hij samen met zijn broer Ibrahim het appartement had leeggemaakt, werd zijn gedrag steeds vreemder. "Hij belde me regelmatig 's avonds om nog af te spreken met de boodschap dat hij iets wilde vertellen, maar die boodschap kwam er nooit", aldus Hanan. De vrouw vroeg zelf naar de redenen van zijn vreemd gedrag en vroeg zelfs of hij van plan was om naar Syrië te vertrekken, waarop Farisi erg kwaad reageerde.

Toen hij in de gevangenis zat telefoneerde Smail Farisi de vrouw vaak. Tegen dan hadden de twee geen relatie meer. "Hij huilde altijd en bleef herhalen dat hij onschuldig was. Hij zei dat hij niet snapte dat hij betrokken was bij de aanslagen en dat hij spijt had over de beslissingen die hij had genomen", aldus de vrouw. "In het begin was ik ook erg aangedaan, maar ik geloofde hem ook vrij snel. Ik begreep dat hij geen deel kon uitmaken van zo'n groep."

De ex-vriendin gaf ook aan dat Farisi een heel groot schuldgevoel had, maar zei dat Farisi het moeilijk had om te erkennen dat hij wel een verantwoordelijkheid droeg. Zo koos hij ervoor om het appartement leeg te maken en nam hij foute beslissingen. "Voor hem was toegeven aan die zaken gelijk aan toegeven dat hij aan alles schuldig was, hij begreep me niet."

De vrouw zag Farisi nog terug na zijn vrijlating uit de gevangenis in 2018. Hij was toen "verscheurd, beschadigd en nog meer gevoelig dan ervoor. Hij had meer nood aan aandacht, wilde zich te hard aan mij vastklampen. Daarom hebben we elkaar maar gedurende een korte periode gezien."

13.53 uur: Voorzitster schorst inderhaast zitting nadat jurylid onwel wordt

Voorzitster Laurence Massart heeft donderdagmiddag inderhaast de zitting geschorst nadat een jurylid onwel werd. De man werd wankelend de zaal uitgeleid. Het is onduidelijk of het jurylid 's middags zal kunnen terugkeren.

Een groot deel van de voormiddag donderdag op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 stond in het teken van de getuigenis van de ex-vriendin van beschuldigde Smail Farisi. De uitgebreide getuigenis van de vrouw werd in de late voormiddag al eens plots onderbroken door de voorzitster, voor een schorsing van ruim een halfuur.

Rond 13 uur, toen de advocaten van Farisi hun laatste vragen stelden aan de vrouw, wou de voorzitster plots weer snel de zitting schorsen. Omdat er hen nog één vraag restte, liet de voorzitster hen begaan, maar daarna rondde ze de getuigenis van de vrouw inderhaast af en schorste ze de zitting. Xavier Carrette, advocaat van beschuldigde Ibrahim Farisi, wou nog even het woord, maar ving bot.

Intussen zat jurylid nummer één er onbewogen bij. Na de schorsing van de zitting werd de man wankelend de zaal uitgeleid. Even later reed het Rode Kruis een rolstoel achter de man aan. Het is onduidelijk of de zitting in de namiddag kan hervatten met de man erbij.

13.44 uur: Ex-vriendin Smail Farisi: familie wist dat El Bakraoui appartement huurde, Ibrahim niet

De familie van Smail Farisi wist nog voor zijn arrestatie dat hij zijn appartement had onderverhuurd aan een van de kamikazes van de aanslagen. Dat bevestigde de ex-vriendin van de beschuldigde woensdag tijdens haar getuigenis op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016. Zijn broer Ibrahim was volgens de vrouw niet op de hoogte.

De vrouw had ongeveer vijf maanden een relatie met Smail Farisi toen de aanslagen plaatsvonden. Ze werd door Farisi's zus op de hoogte gebracht van zijn arrestatie op 9 april. Die vertelde haar ook dat de familie na de aanslagen wist dat Ibrahim El Bakraoui het appartement onderverhuurde. "Zijn zus legde me uit dat ze de familie bezorgd was over Smail en zijn toekomst, en dat ze allemaal hebben gepanikeerd. Ze hebben niet gehandeld zoals ze hadden moeten handelen", zei ze.

De familie was verdeeld over wat Smail moest doen: naar de politie gaan of niet. In haar verhoren in 2018 zei de vrouw dat heel de familie de kwestie besprak. Op een vraag van de eerste bijzitter daarover antwoordde ze echter dat ze ervan uitgaat dat jongere broer Ibrahim niet op de hoogte was. "Smail heeft hem gebeld om te helpen verhuizen, hij wist niets af van de feiten", aldus de vrouw.

Toch kan ze niet bevestigen of ontkennen dat Ibrahim bij de familiediscussie was. "De zus sprak over 'mijn broer', maar ik kende de namen van zijn familieleden niet (de Farisi's hebben nog een broer, red.) Nadat het hof had doorgevraagd over de kwestie, gaf de vrouw aan dat ze vermoedt dat het gesprek pas plaatsvond nadat het appartement werd leeggemaakt (op 25 maart, red.). Daarmee leek ze eerdere verklaringen tegen te spreken, waaruit bleek dat het gesprek vroeger plaatsvond.

11.44 uur: Abrini ging naar buiten terwijl hij ondergedoken zat en beschikte over veel cash

Beschuldigde Mohamed Abrini ging naar buiten toen hij ondergedoken zat en had heel wat cash geld bij zich. Dat heeft een vrouw die Abrini tegen betaling enkele dagen onderdak bood na de aanslagen, verklaard tijdens haar verhoren, zo bleek donderdag op het assisenproces over de aanslagen van 22 maart 2016.

De vrouw ontmoette Abrini op 5 april op café. Volgens haar was hij op dat moment bingo aan het spelen en heeft hij haar - toen ze erom vroeg - twee keer geld gegeven om een drankje te kopen. Het is op dat moment dat ze vaststelde dat Abrini over "vele bundels geld" beschikte, met name meerdere briefjes van 20 en 50 euro.

Abrini zou verklaard hebben dat hij thuis alles vergeten was en dat zijn ouders in het buitenland waren, waarna de vrouw hem als wederdienst voorstelde om hem enkele dagen onderdak te bieden. Tijdens de paar nachten dat Abrini bij haar verbleef, vertelde hij amper iets. Wel ging Abrini, volgens haar, soms naar buiten. "Hij zei dat hij vrienden ging zien, maar zonder veel te preciseren. Ik weet niet hoe hij zich verplaatste. Ik weet dat hij naar buiten ging, maar niet wat hij deed. Hij was niet mijn vriendje, dus ik had er geen zaken mee."

De vrouw verklaarde helemaal niet door te hebben dat ze met de voortvluchtige 'man met het hoedje' te maken had. Opvallend was wel dat de televisie op stond toen Euronews beelden van Abrini's vluchtroute uitzond. Abrini zou daar helemaal niet op gereageerd hebben.

"Ik heb hem helemaal niet herkend. Als het Salah Abdeslam was geweest, dan had ik hem zeker herkend", aangezien die overal in het nieuws kwam. Volgens haar vertoonde Abrini geen enkel teken van radicalisering en bad hij ook nooit. "Ik was dan ook geshockeerd toen ik zijn foto zag."

Abrini ontmoette de vrouw nadat hij na de aanslagen van 22 maart 2016 op de vlucht was geslagen. Volgen hem bood de vrouw hem in ruil voor 200 euro vijf à zeven dagen onderdak. De vrouw zelf houdt het op twee à drie dagen.

11.30 uur: Vriend Bilal El Makhoukhi: "Zit hier als getuige, niet als beschuldigde"

Een vriend van beschuldigde Bilal El Makhoukhi die kwam getuigen op het proces over de aanslagen van 22 maart 2016 heeft zich daarbij opvallend vijandig opgesteld tegenover het hof en het parket. "Ik moet niet antwoorden. Ik zit hier als getuige, niet als beschuldigde", klonk het op een bepaald moment.

Sofyan F., met kort baardje, zette meteen de toon bij de start van zijn getuigenis. Hij moest twee keer de eed afleggen, omdat hij de eerste keer zijn hand niet echt omhooghield. Daarna vroeg hij voorzitster Laurence Massart om te bevestigen dat ze al dan niet een vraag stelde, toen die hem vroeg of hij een goede vriend was van Bilal El Makhoukhi. Sofyan F., destijds actief in de organisatie Aidons Les Pauvres, van Syrië-ronselaar Jean-Louis Denis, bracht dan ook met zijn getuigenis geen nieuwe elementen aan.

El Makhoukhi had verklaard dat hij aan de vooravond van de aanslagen een pizza was gaan eten met Soyan F., samen met medebeschuldigde Hervé Bayingana Muhirwa en een vierde persoon. "Ik ging geregeld iets eten met hem, dus ik weet het niet zeker dat het die dag was. Maar het is goed mogelijk", zei F. daarover.

Of ook Bayingana Muhirwa erbij was, kon of wou Sofyan F. niet bevestigen. "Hij gelijkt op iemand waarmee ik ben gaan eten. Het is de enige met een zwarte huidskleur in de box, dus volgens mij moet het hem zijn", klonk het. Toen de vraag nog eens werd gesteld, verklaarde de man dat hij "zeker" met Bilal El Makhoukhi was gaan eten, maar niet meer zeker wist welke dag dat was. "Ik herinner me ook dat hij iemand van kleur had meegenomen." Of er nog een vierde persoon bij was, wat zowel El Makhoukhi als Bayingana Muhirwa beweren, kon F. niet bevestigen. Wel verklaarde hij nog dat hij kwaad was op El Makhoukhi "omdat hij iemand had meegenomen die ik niet kende". "Ik eet niet met mensen die ik niet ken", klonk het.

Op de expliciete vraag of hij Bayingana Muhirwa kende, antwoordde Sofyan F. meermaals ontwijkend. Uiteindelijk besloot de voorzitster dan maar zelf dat hij hem "misschien" kende. F. weigerde bovendien te bevestigen dat hij Ibrahim El Bakraoui of Najim Laachraoui kende, zonder dat hun foto's zouden geprojecteerd werden.

Sofyan F. stapte uit Aidons les Pauvres om zijn eigen organisatie op te richten, Aidons les Démunis. Volgens hem omdat Jean-Louis Denis te gemediatiseerd werd en omdat die de sociale activiteiten van de organisatie mengde met andere zaken, met name preken. Toen hij de vraag kreeg of hij met El Makhoukhi had gepraat over Syrië, schudde hij het hoofd.

Uiteindelijk confronteerde federaal procureur Paule Somers hem met het Facebook-account Sofyan Martyr ('Sofyan Martelaar'), dat volgens de politie aan hem gelinkt wordt, en contact had gehad met Abdelhamid Abaaoud, het brein achter de terreuraanslagen in Parijs. F. ontkende, en zei dat het niet hij was die terechtstond toen de procureur aandrong. "Ik moet niet antwoorden. Ik zit hier als getuige, niet als beschuldigde", zei hij. F. zei nog dat er "tienduizend" profielen zijn met die naam. Toen de procureur vroeg of hij pamfletten van Aidons les Pauvres uitgedeeld had, met kritiek op de democratie op basis van koranverzen, riposteerde F. dat ze die pamfletten maar moest tonen. "Ik heb geen vragen meer", besloot de procureur.