Als het riool gebruikt wordt als airco

Als de ambtenaren van de Stad Brussel straks lekker koel kunnen werken, zal dat dankzij een riothermie-project zijn in de Brusselse riolering. Wij keken ter plaatse hoe dat in zijn werk gaat. “We maken van het hele gebouw een grote koelkast.”

Onder de Kiekenmarkt loopt een van de grotere rioleringsbuizen in de Stad. Zo groot dat je er aan beide zijden makkelijk kunt langslopen op een soort smalle kade. Een straatnaambord op de grond herinnert aan de tijd dat niet enkel straten maar ook de bijhorende rioleringsbuizen naambordjes hadden. Om de hoek, onder de Anspachlaan, staat een oud voertuig om de riolering te reinigen er verweesd bij.

De rioleringsbuis waarin we ons bevinden is vandaag voor 80 centimeter met stromend afvalwater gevuld. “Vreemd dat we geen ratten zien, bij andere bezoeken zijn die altijd van de partij,” zegt een van de begeleiders.

In het water zien we een metalen geraamte waarop lange rijen van zwarte plastic buizen bevestigd zijn. Die buizen zijn op hun beurt verbonden met Brucity, het toekomstige hoofdkwartier van de Stad op de vroegere site van Parking 58. Als het nieuwe centrum, dat wat weg heeft van een overmaatse serre, binnenkort opent, zullen deze buizen een groot deel van de koeling voor hun rekening nemen.

“Eigenlijk maken we van het gebouw een grote koelkast,” legt directeur Olivier Broers, directeur studies en investeringen van watermaatschappij Vivaqua, uit. Dat gaat als volgt: de warme lucht uit de ruimtes in het gebouw warmt het water in het gesloten buizenstelsel op, dat de opgeslagen hitte vervolgens afgeeft aan het rioolwater, waarop het gekoelde water weer naar het gebouw kan.

Onder de Kiekenmarkt komt zo 100 meter van die buizenpartijen, genoeg om in 85 procent van de koelingsbehoefte van het gebouw te voorzien.

Koelen via het rioolwater is een vorm van riothermie, een principe waarmee je ook gebouwen kan verwarmen. In het geval van Brucity werd enkel voor koeling gekozen. Deels omdat het nieuwe hoofdkwartier van de Stad al erg goed geïsoleerd is, klinkt het bij Vivaqua en de Stad. “Het gebouw heeft ook erg veel glaspartijen, waardoor de nood aan koeling groter zal zijn dan aan verwarming,” legde een van de experts van de Stad uit. “In het huidige administratieve centrum in het Muntcentrum moeten we vandaag in de winter soms ook al koelen zodra de zon schijnt.”

Het riothermieproject voor de Stad Brussel kost circa 200.000 euro. Voor de Stad en schepen van Klimaat Benoit Hellings is het een manier om te tonen dat de Stad zelf het goede voorbeeld wil tonen als het om intelligente energie-oplossingen gaat. "Dit is goedkoper dan koelen met een airco," zegt hij.

Voor Vivaqua is het project dan weer een mogelijkheid om haar palet van innovatieve energie-toepassingen uit te breiden. Eerder installeerde het bedrijf ook al een riothermie-installatie mét verwarming in Ukkel.

Vivaqua nam ook een brevet op de toegepaste techniek. “We kozen voor buizen in polyethyleen, een veel minder duur materiaal dan het inox dat vaak wordt gebruikt in riothermie,” legt Vivaqua-CEO Laurence Bovy uit. “Daardoor kunnen we bij de renovatie van riolen energie-opwekking integrereren tegen quasi dezelfde prijs,” legt Vivaqua-CEO Laurence Bovy uit. “Onze innovatie situeert zich vooral daar.”

In het geval van Brucity gaat het niet om een renovatie, maar om een toevoeging in een deel van de riolering dat nog in goede staat is, waardoor er wél een prijskaartje aan hangt.