Brussel krijgt groene 'eilanden' in het kanaal

Op het kanaal aan de jachthaven worden in het voorjaar over een lengte van honderd meter drijvende begroeide vlotten geïnstalleerd, met daaronder onderwaterkooien. Die moeten de waterkwaliteit en biodiversiteit verbeteren. Als dat goede resultaten oplevert, wordt het project daarna uitgebreid.

Dat kondigde minister van Leefmilieu Alain Maron (Ecolo) aan, na een vraag in de commissie Leefmilieu van parlementslid Aurélie Czekalski (MR) over de vorig jaar bestelde haalbaarheidsstudie rond zulke begroeide ‘eilandjes’.

“De studie laat duidelijk zien dat het mogelijk is om vlotten met aanplantingen op het kanaal te laten drijven”, zei minister Maron. “De studie identificeerde ook verschilllende locaties waar dit mogelijk zou zijn.”

De voordelen van dergelijke 'eilandjes' met vegetatie zijn legio, zeggen experts. Onder meer in Parijs en Kortrijk bestaan dergelijke begroeide vlotten al. “Ze zullen de waterkwaliteit verbeteren doordat er planten met een zuiverende werking op zullen groeien”, zegt Sylvain Godfroid, woordvoerder van de haven.

“Verder zullen de vlotten en onderwaterkooien ook de biodiversiteit bevorderen, omdat ze een leefgebied creëren waar vissen, vogels en insecten in gedijen en zich ook kunnen voortplanten. Zo dragen ze ook bij tot de rol van het kanaal van ecologische corridor in het groene en blauwe netwerk in de stad. Ze absorberen ook hitte op warme dagen.”

Daarnaast heeft het project ook een esthetisch voordeel, omdat de vlotten met vegetatie het zicht op het kanaal aangenamer maken (Lees verder onder de galerij)

De Haven van Brussel start daarom met een pilootproject op één locatie, normaal gezien in mei 2022. Als die eerste ervaring positief is, zullen er bijkomende modules worden geïnstalleerd, in het verlengde van het proefproject of op andere plekken op het kanaal.

Langs het ponton van de Bruxelles Royal Yacht Club zullen over een lengte van ongeveer 100 meter met groen beplante ‘eilandjes’ aangelegd worden, met een totale oppervlakte van ongeveer 220 vierkante meter. Onder de vlotten worden kooien gehangen met daarin oesterschelpen, die het bijbehorende onderwaterleven moeten beschermen en als paaigebied voor vissen kunnen fungeren.

De jachthaven is een ideale plek om het pilootproject uit te voeren, legde Maron uit in de commissie. “Onder meer omdat er geen grote stormbekkens in de buurt zijn. Er zijn ‘dukdalven’: de zware houten palen of constructies waar vaartuigen aan vastgelegd kunnen worden. Die kunnen schokken absorberen en zijn tegelijk ook geschikt om de drijvende structuren aan vast te maken. De oevers zijn er niet vrij toegankelijk, wat het risico op vlottenklauteraars, vandalisme en sluikstorten doet afnemen.”

Na een jaar stand van zaken

Het pilootproject krijgt na een jaar een technische en ecologische follow-up, die zal kijken naar de stevigheid van de vlotten, ankerpunten en kooien, en welke soorten die herbergen. Ook hoeveel dieren er precies op, in en rond leven zal worden geteld. Tegen de zomer 2023 zou dat mee de knoop moeten helpen doorhakken of de bestaande voorzieningen uitgebreid worden en andere sites langs het kanaal ook zo worden ingericht.

Volgens de minister gaat het over een van de grootste Europese projecten die zowel de drijvende vlotten als de onderwaterkooien combineert, om zo bij te dragen aan het ontstaan van complexe ecosystemen en tegelijk ook de ecosysteemdiensten van paai- en broedgebieden.

“Er zit inderdaad ook een luik sensibilisering van het publiek vast aan dit project, rond de terugkeer van biodiversiteit en groenere oevers”, zei Maron aan de parlementsleden. “De beplanting van de groenvlotten en de technische en ecologische follow-up zullen daarom gekoppeld worden aan workshops voor het publiek, en dan vooral de scholen. Canal it Up zal die begeleiden, samen met de aannemer aan wie de opdracht wordt gegund.”

De vzw Canal it Up heeft volgens Maron al laten weten dat zij vrijwillig mee willen doen aan de sensibilisering rond het project, de inzameling van zwerfvuil, en licht onderhoud van de vegetatie.