Droogterisico in Brussel: 'Onze parken worden te intensief gebruikt'

De weinige regen van de voorbije weken laat zich voelen in de Brusselse parken. Voorlopig zijn de grondwaterreserves nog voldoende hoog, zegt Leefmilieu Brussel, maar die wil waakzaam zijn. “Laat de parken op adem komen.”

Het is midden mei en tussen het gras in de parken duiken al bruine vlekken op. Bloemperken moeten worden besproeid, hier en daar is er verdorring. “Het is absoluut te droog. Je ziet dat de vegetatie zich een beetje inhoudt om verder te ontwikkelen.” Landschapsarchitect Eric Vandevelde van Leefmilieu Brussel verwijst naar het Ninoofsepoortpark, het Jubelpark en siertuinen in het centrum van de stad. “In sommige tuinen moeten we de bloemen bijna dagelijks begieten. We hebben geen andere keuze. Dat voelt tegenstrijdig wanneer er een watertekort is.”

Dat tekort is er nu al voor de vijfde lente in zes jaar. Sinds 1 maart viel in Ukkel nog maar 40,3 millimeter neerslag per vierkante meter. In een normale lente is dat gemiddeld 165,6 millimeter, weet het KMI, ofwel vier keer zoveel. De weinige regen sijpelt bovendien moeilijk door in de bodem. Uit cijfers van de Vlaamse Milieumaatschappij bleek vorige week al dat het grondwater in twee derde van de Vlaamse meetpunten te laag staat. In Brussel ontbreken gelijkaardige gegevens, maar Leefmilieu Brussel erkent de tendens.

“We zien een continue daling van het grondwaterpeil sinds 2015,” zegt Michaël Antoine, hydroloog bij Leefmilieu Brussel. Die daling doet zich vooral voor in het zuidoosten van Brussel, in en rond het Zoniënwoud. Een lager waterpeil verkleint de vijvers en beken voor dieren en verhoogt de risico’s op verdorring en zelfs brand in het woud.

Grasperken

Voorlopig zijn de waterreserves nog hoog genoeg, zegt Antoine, dankzij de natte winter en de regen van vorig jaar. Maar uit de laatste, onvolledige metingen van Leefmilieu Brussel blijkt dat het gemiddelde grondwaterpeil in het Zoniënwoud de voorbije zes jaar met meer dan een meter zakte. Die daling doet zich niet overal voor: in hartje Molenbeek bleef het grondwaterpeil in diezelfde periode stabiel, in de Brabantwijk en de Matongewijk steeg het zelfs licht met ongeveer een meter.

“Hoe dieper en dikker de grondwaterspiegel, hoe minder water er wordt uitgehaald en hoe minder problematisch de droogte zal toeslaan,” zegt Antoine. In Brussel wordt geen water opgepompt voor landbouw en maar heel beperkt drinkwater onttrokken. De hoofdstad ligt ook hoger boven de zeespiegel dan de Vlaamse polders. Een daling van een meter in het grondwaterpeil is hier relatief gezien minder groot. “Dat betekent niet dat het water zomaar mag wegzakken,” waarschuwt hydrologe Marijke Huysmans (VUB). “Net op diepe plaatsen zou je het grondwaterpeil structureel omhoog moeten duwen. Zo krijg je vernatting in het hele afwaartse gebied.”

Regenputten en -tuinen, ontharding en waterdoorlatende straten kunnen daarbij helpen. Volgens landschapsarchitect Eric Vandevelde is ook een beter beheer van de parken essentieel. “De bodem raakt daar helemaal verdicht door overdreven gebruik en evenementen,” zegt hij. Onder al dat platgetrapt gras kan neerslag minder goed doorsijpelen. “In periodes met veel regenval aan het begin van de lente en de herfst is de bodem het meest kwetsbaar. Dan zou je het gebruik van de grasperken moeten beperken,” vindt Vandevelde.

Bevoegd minister voor Leefmilieu Alain Maron (Ecolo) kon nog niet reageren op de toestand van de parken. De experts tellen intussen af naar het voorspelde onweer van deze week, maar vragen ook lange termijnoplossingen. Vandevelde: “Ik pleit voor meer en betere openbare ruimte, zodat de parken op adem kunnen komen.”