Grondwaterpeil in Brussel op historisch dieptepunt

Het bodemwaterpeil in regio Brussel blijft verder dalen. Door de aanhoudende droogte en de vorige droge zomers staat het zelfs op het laagste peil in 30 jaar. Toch moet er niet meteen gevreesd worden voor een tekort aan drinkwater in de stad, aangezien dat voornamelijk uit Wallonië komt.

De afgelopen 3 weken viel er nauwelijks neerslag. En hoewel de hittegolf voorlopig voorbij is, blijven de regenwolken volgens de voorspellingen van het KMI ook grotendeels weg.

“Het grondwaterpeil in de bovenste grondlaag heeft in Brussel de laatste 30 jaar nog nooit zo laag gestaan als deze zomer," weet Michael Antoine, hoofd van de studiedienst water bij Leefmilieu Brussel. Daarvoor baseert Antoine zich op het waterpeil in het Zoniënwoud en het Terkamerenbos. Op die twee punten wordt binnen Brussel grondwater opgepompt om te gebruiken voor dagelijks gebruik. Hiervan wordt ongeveer 3/4 gebruikt als drinkwater.

Is paniek nu aan de orde?

Reden tot paniek is er (nog) niet. Het grondwater van Brusselse afkomst betreft nog geen 3 procent van het totaal gebruik voor menselijke consumptie binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het merendeel daarvan is afkomstig van de site van Modave, uit Wallonië.

Een tekort aan drinkwater is momenteel dus nog niet aan de orde, al waarschuwde Vivaqua op 29 juni wel al dat Modave 15 procent minder produceert door de aanhoudende droogte van de aflopen 2 zomers, en al evenmin natte winters. Dus best toch duurzaam omspringen met drinkbaar kraantjeswater.

Een specifieke, stedelijke context

Ook voor stromen en rivieren betekent minder grondwater een lager waterpeil. Een groot deel van de bevoorrading van waterlopen gebeurt immers via bodemwater. Op dit moment merken de Zenne en vooral haar vertakkingen hier de invloed van.

Al kunnen grote waterstromen zoals rivieren best wel tegen een stootje. Om daarop een zichtbaar effect waar te nemen moet de droogte tijdens de zomermaanden al snel 2 of 3 jaar aanhouden. Maar voor beekjes of kleine ecosystemen zoals vijvers zijn de gevolgen sneller merkbaar.

Een bijkomstig probleem is dat de aanhoudende droogte een grotere impact heeft op steden dan op het platteland. Asfalt en de aanwezigheid van huizen zorgen ervoor dat water moeilijker wordt opgenomen in de bodem. Er vloeit ook heel wat regenwater af via de riolering. In het bijzonder wanneer het stormt of er sprake is van hevige neerslag, heeft de stad het moeilijk om de natuurlijke reserves aan te vullen.

Tijd voor actie

Wetenschappers waarschuwden in 2009 al voor een laag waterpeil tegen 2020. Dat blijkt vandaag dus allerminst science-fiction. Hydrologen wijzen intussen quasi unaniem in dezelfde richting wanneer ze de grootste boosdoener identificeren: klimaatopwarming.

Binnen dit kader heeft Europa een kaderrichtlijn water en een overstromingsrichtlijn uitgewerkt. Hieruit vloeit voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de verplichting voort om ten minste om de 6 jaar een Waterbeheerplan uit te werken. De tweede versie hiervan, voor de periode 2016-2021, omvat zo een aantal concrete maatregelen om waterverlies te beperkten. Het blijft echter afwachten of deze maatregelen volstaan en of de deadlines gerespecteerd zullen worden.