BIG CITY. Wat als we Brussel volplanten met bomen?

Het volledige Brussels Gewest telt meer dan 600.000 bomen, zo blijkt uit een onderzoek van de KU Leuven. Dat is voornamelijk te verklaren door de aanwezigheid van het Zoniënwoud. En hoewel Brussel op verschillende plekken inzet op groene lanen, kan het het in veel wijken nog een pak beter doen, en kunnen er nog heel wat bomen bij. De voordelen van een groene stad zijn aanzienlijk, dus waarom nog wachten om Brussel zoveel mogelijk vol te planten met bomen?

Veel bomen in de stad zijn belangrijk: ze hebben een hoge esthetische meerwaarde in het straatbeeld en een rustgevend effect. Ze zuiveren de lucht, wat in een stad van groot belang is, zeker in de onze. Verder zijn ze onmisbaar in de klimaatproblematiek, onder meer omdat ze water vasthouden en de grond verstevigen, waardoor de kans op overstromingen vermindert. Straten met veel bomen zijn koeler en hebben minder last van warmte-­eilanden.

In de winter kunnen bomen koude wind tegenhouden, wat een invloed kan hebben op de stookkosten en dus de energiefactuur van buurtbewoners. En hoewel ze niet zo vaak te spotten zijn in het straatbeeld, hebben naaldbomen het grootste voordeel, omdat ze hun bladeren niet verliezen in de koudere maanden. Bovendien zijn ze daardoor het hele jaar rond geluiddempend. Dat zijn heel wat voordelen voor ons, maar ook voor andere bewoners van de stad zijn bomen essentieel. Ze zijn van groot belang voor het stedelijke ecosysteem.

Om die voordelen ten volle te benutten, zouden de straten zoveel mogelijk verdicht moeten zijn met boomkruinen. Hoe meer bomen hoe beter, zou je denken, maar dat gaat niet zomaar op. Uit een grote boom met een gigantische kruin is meer voordeel te halen dan uit lange rijen met kleinere bomen. Het probleem daarbij is dat een boom uiteraard de tijd moet krijgen om te groeien en even groot te kunnen worden als de anciens die er al eeuwen staan. De gigantische bomen waren soms de enige die op die plek stonden, waardoor alle mineralen en het water uit de grond op die plek door die boom konden worden opgenomen. Een alleenstaande boom ervaart minder concurrentie van andere exemplaren, zodat die haast onophoudelijk kan blijven doorgroeien. Het kan daarom een keuze zijn om voor boomsoorten te kiezen die snel heel groot kunnen worden, maar ook om ze iets verder uit elkaar te planten, waardoor hun groei in een paar jaar niet enkel in de lengte toeneemt, maar ook in de breedte.

De ondergrond bestuderen is essentieel om te beslissen hoeveel bomen ergens kunnen staan. Zo kunnen de voedingstoffen in de bodem in kaart worden gebracht, maar kan ook bekeken worden hoeveel beschikbare ruimte er is voor de wortels van de bomen. Ondergronds lopen er immers waterleidingen, elektriciteitsleidingen en soms nog kelders en metrotunnels. In smalle straten kan het daardoor een uitdaging zijn voor bomen om ook ondergronds ongestoord door te groeien.

Bomenplan

Net om die reden heeft Brussel Stad in 2020 een bomenplan gelanceerd. Op elke plek waar het mogelijk is moeten bomen komen. Daarom brengt het stadsbestuur de ondergrond in kaart door samen te werken met verschillende partners en bedrijven die ook in die Brusselse ondergrond aanwezig zijn. Verder zal de Stad nagaan welke boomsoorten er in aanmerking komen om op een bepaalde plek geplant te worden, want elke boom­soort heeft voordelen en criteria voor onderhoud en groeipotentieel. Overal in de straat dezelfde boomsoort planten, kan misschien mooi zijn, maar door boomsoorten te combineren kan je ziektes vermijden die rijen bomen van dezelfde soort kunnen aantasten. Onder andere Jette en Elsene hebben ook een soortgelijk bomenplan opgesteld.

De voordelen van een nog groenere stad zijn onmiskenbaar en er is nog genoeg ruimte om groen te kleuren. Al moet dat met wat geduld: kleuren met een grote, groene stift gaat vaak sneller dan met verschillende smalle stiftjes, en dat principe gaat ook op voor onze stadsbomen.

• VOLGENDE KEER: Waarom zit er zoveel kalk in het Brussels leidingwater?

BIG CITY: stel zelf je vraag

Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.

De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.

Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.

> Meer over Big City

Welke vraag wil jij graag beantwoord zien?