Nu energieleverancier Octa+ vertrekt: 'Nefast voor de klant'

Het energiebedrijf Octa+ stopt met stroom- en gasleveringen in het Brussels gewest. Door de terugtrekking van Octa+ zijn er nog slechts twee grote spelers actief in Brussel en dat dreigt de hoge prijzen nog de hoogte in te jagen. "Er is amper concurrentiedruk voor de leveranciers om de tarieven te doen zakken."

Octa+ liet de de Brusselse netbeheerder Sibelga weten dat het zijn leveringsvergunning inlevert. Daar had het bedrijf in juli al voor gewaarschuwd door geen nieuwe contracten meer af te sluiten. Begin volgend jaar zal de distributeur ook effectief geen stroom en gas meer leveren. “We hebben geen andere keuze”, stelt Octa+ zelf in een schriftelijke reactie. “De combinatie van hoge energieprijzen en ongunstige regulering in het Brussels Gewest stelt ons bloot aan een te hoog financieel risico. Dat brengt de toekomst van ons bedrijf in gevaar.”

In Vlaanderen en Wallonië blijft Octa+ wel actief. Het vertrek van de van oorsprong Brusselse speler maakt dat er met Engie Electrabel en Lampiris nog slechts twee grote energieleveranciers zijn in Brussel. Drie jaar geleden waren dat er nog zeven. Reden voor die massale uitstroom is de moeilijke Brusselse context. Sinds de vrijmaking van de energiemarkt kon elk gewest spelregels voor leveranciers vastleggen. Brussel koos bij de liberalisering van de markt voor maximale bescherming van de consument.

Lange en kostelijke procedures

Energiedistributeurs zijn verplicht om een contract voor drie jaar af te sluiten met de klant. De consument zelf kan elk moment overschakelen. Daarnaast maakte toenmalig energieminister Eveline Huytebroeck (Ecolo) het in 2007 bijna onmogelijk om de stroomlevering aan wanbetalers stop te zetten. Dat moet in Brussel gebeuren per beslissing van de vrederechter en duurt al snel meer dan een jaar. In tussentijd schiet de leverancier de distributiebijdrage en taksen - die via de factuur worden geïnd - uit eigen zak voor.

Dat is een kostelijke affaire: de procedure zelf loopt op tot 2.000 euro bovenop de achterstallige betalingen. En intussen moet de stroom- en gasvoorziening aan de consument behouden blijven. Daardoor stapelen de schulden zich op, zegt Octa+. Wat de sector al langer een doorn in het oog is, is dat als een klant niet betaalt de leverancier alle taksen, heffingen en netkosten aan de overheid moet betalen. Die kunnen oplopen tot meer dan de helft van de totaalfactuur. Nu de prijzen zullen toenemen, vreest Octa+ bovendien voor hogere onbetaalde rekeningen én meer wanbetalers.

Voor veel energieleveranciers is de slinger in elk geval te ver doorgeslagen. Spelers zoals Eneco hebben de Brusselse markt nooit betreden. Terwijl in Vlaanderen en Wallonië tientallen leveranciers actief zijn, resten in Brussel enkel nog Engie Electrabel en Lampiris. De coöperatieve Energie2030 (waar je een aandeel moet kopen), Brusol (alleen voor zonnepanelen­eigenaars) en Luminus (geen online­contracten) zijn slechts beperkt beschikbaar. En door de recente prijsstijgingen biedt Lampiris enkel nog flexibele contracten aan.

De vrijmaking van de energiemarkt sinds 2007 diende net om de concurrentievoordelen te laten spelen, maar leveranciers vinden de hoofdstad niet bedrijfsvriendelijk. De ingreep van Huytebroeck schiet dus haar doel voorbij, zegt ook Test-Aankoop. Meer nog: het heeft een averechts effect. “Concurren­tie op de energie­markt kan best blijven bestaan. Die zorgt namelijk voor lagere prijzen. Het is voordelig voor de consument dat er zoveel mogelijk leveran­ciers blijven, zeker nu de prijzen overal stijgen”, aldus Simon November.

"Dat die concurrentiedruk nu verdwijnt, is op termijn misschien wel nefast voor de klant", zegt November. "Er ligt geen druk op de leveranciers om hun energietarieven te verlagen."

Duopolie

De concurrentie op de Brusselse energiemarkt was voor het vertrek van Octa+ sowieso al niet zo rooskleurig. Energieregulator Brugel maakt de vergelijking met de Vlaamse markt, waar maar liefst twintig aanbieders zijn, en met de Waalse markt, waar er tien zijn. Een gemiddeld gezin betaalt, voor het energiedeel op de factuur, in Brussel 329 euro meer per jaar dan in Vlaanderen, en 223 euro meer dan in Wallonië. Brugel waarschuwde in een recent advies nog voor die nefaste gevolgen nu de energiemarkt verder verschraalt.

Volgens een studie van de Koning Boudewijnstichting kan meer dan een kwart van de Brusselse gezinnen slechts moeizaam hun energiefactuur betalen. Brugel noemt de situatie zorgwekkend en vraagt dringend een soepelere regelgeving zodat nieuwe energieleveranciers zich weer welkom voelen in Brussel. De regulator ijvert ook voor een systeem dat weliswaar mogelijke wanbetalers beschermt, maar zonder dat de leveranciers daarbij te grote risico’s lopen.

Minister van Energie Alain Maron (Ecolo) laat in een korte reactie weten daar werk van te maken. Een ordonnantiewijziging die beoogt de attractiviteit van de Brusselse energiemarkt te verhogen voor de leverancier, zit in de pijplijn.

Niet zonder stroom

Nog dit: de 17.000 Brusselse klanten van Octa+ zullen niet van de ene dag op de andere zonder stroom en/of gas vallen. Zij ontvangen nog een eindafrekening en schakelen nadien automatisch over op een door de Brusselse regering aangewezen noodleverancier. Dat wordt Engie Electrabel, die intussen op de hoogte is gebracht. Klanten van Octa+ worden dus niet zomaar losgekoppeld van het net en kunnen nadien zelf hun leverancier kiezen. Al is die keuze in Brussel dus vrij beperkt.