VUB-studie: eerstegeneratiestudenten willen een rolmodel zijn voor hun gemeenschap

Studenten die als eerste in hun familie een opleiding beginnen in het hoger onderwijs, kiezen hun studie vaker uit economische overwegingen dan generatiestudenten. Dat blijkt uit een studie van de Vrije Universiteit Brussel. Bovendien willen ze via hun studie graag een rolmodel worden in hun gemeenschap.

Eerdere onderzoeken toonden al aan dat eerstegeneratiestudenten, of pioniersstudenten, vaker kiezen voor opleidingen als bedrijfseconomie dan voor kunsten of humane wetenschappen. Postdoctoraal onderzoeker Dr. Gil Keppens onderzocht wat hen daartoe drijft en bevroeg daarom 2.338 studenten uit het eerste jaar op de universiteit.

Net als bij andere eerstejaars blijkt 'zelfontplooiing' voor pioniersstudenten een belangrijke motivator, maar op twee domeinen onderscheiden ze zich toch. Enerzijds kiezen pioniersstudenten bewust voor een opleiding die volgens hen tot economisch interessante of winstgevende beroepen kan leiden.

Verder zijn ze erg gemotiveerd om opnieuw te investeren in hun gemeenschap, liefst als rolmodel. "Dit kan voor een groot deel verklaard worden doordat veel pioniersstudenten ook studenten met een migratieachtergrond zijn", aldus Dr. Keppens. Die groep kiest namelijk vaker voor een economisch interessant studie, ongeacht het opleidingsniveau van de ouders.

Opvallend is dat die twee motieven voor hen hand in hand gaan. Wie een traditioneel winstgevende studie volgt, kan een rolmodel worden. Studiegenoten van wie de ouders wel hoger onderwijs volgden, hebben daar minder ambitie toe, blijkt uit het onderzoek. Is die er toch, dan willen ze meestal net een rolmodel worden via financieel minder lonende opleidingen, zoals kunsten.

"De motivatie om een rolmodel te worden berust bij pioniersstudenten op het expliciete besef van de stereotypen en moeilijkheden waarmee mensen 'zoals zij' geconfronteerd worden bij de toegang tot en het succes in het hoger onderwijs", merkt Dr. Keppens. "Hoewel dit bewustzijn als een motiverende factor kan werken, toont kwalitatief onderzoek aan dat het ook leidt tot gevoelens van spanning, ambivalentie, vervreemding en uiteindelijk frustratie."