Nieuw schoolvak: ‘In Brussel offer je beter een uur Frans op’

Het katholieke net start volgend jaar met een vak ‘mens en samenleving’ in het middelbaar onderwijs, eventueel ten koste van een uur Nederlands. Niet vanzelfsprekend in meertalig Brussel, waar scholen andere oplossingen zoeken.

Vanaf september 2019 kunnen katholieke scholen het vak ‘mens en samenleving’ invoeren, waarin onder andere burgerschap, mediawijsheid en financiële kennis aan bod komen. Het vak krijgt twee uur in het eerste jaar. Daarvoor zou onder meer een uur Nederlands wegvallen. Leerlingen zouden dus geen vijf maar vier uur Nederlands krijgen.

Dat voorstel raakt politiek een gevoelige snaar: onder meer N-VA en Open VLD willen geen uur Nederlands zien sneuvelen. Maar topman Lieven Boeve van Katholiek Onderwijs Vlaanderen benadrukt dat dat slechts een van de mogelijkheden is. ‘Scholen hebben nog steeds vijf uur die ze zelf kunnen invullen. Het weggevallen uur Nederlands kunnen ze perfect daarmee opvangen,” zegt Boeve aan BRUZZ.

‘Liever uurtje Frans weglaten’

Brusselse scholen zoeken inderdaad naar alternatieven. “Voor alle duidelijkheid: ik sta volledig achter een vak mens en samenleving,” reageert Piet Vandermot, algemeen directeur van het Sint-Guidoinstituut in Anderlecht. “Maar daarvoor wil ik geen uur Nederlands opofferen. In de Brusselse context kan je beter een uur Frans weglaten.”

“Voor Frans halen we de eindtermen gemakkelijk, omdat het nu eenmaal de omgevingstaal is in Brussel. Het aantal leerlingen dat zakt voor Nederlands... Daar moet ik geen tekeningetje bij maken,” zegt Vandermot.

Directrice Sabine Verheyden van het Lutgardiscollege in Oudergem vindt een vak mens en samenleving erg belangrijk, maar zou het eerder verschuiven naar de vrije projecturen.

“Onze meertalige jongeren hebben alle uren Nederlands broodnodig. Momenteel krijgen de eerstejaars al drie extra projecturen, in zowel Frans, Nederlands als Engels. De thema’s van het vak mens en samenleving kunnen we tijdens die uren behandelen. Zo combineren we taal en burgerzin in één pakket.”

Behoefte aan klasgesprekken

Taalcoördinator en leerkracht Nederlands Anki Nauwelaerts, van het Maria Assumptalyceum in Laken, is ook erg te vinden voor het nieuwe vak. “Op een Brusselse school met een gemengd publiek voel je vaak de behoefte aan een gefundeerd klasgesprek, als er bijvoorbeeld een aanslag is of een politiek debat. Tijdens twee uur ‘mens en samenleving’ zouden we die ruimte krijgen.”

Of daarvoor een uur Nederlands moet sneuvelen? “Ik zeg niet volmondig ja, leerlingen hebben dat uur Nederlands echt nodig. Langs de andere kant vind ik het erg belangrijk dat leerlingen in álle vakken met taal bezig zijn. Een tekst begrijpend leren lezen kan ook in pakweg de les aardrijkskunde gebeuren. Taalvaardigheid moet niet binnen het hokje van de les Nederlands blijven.”