Wie wil nog (blijven) lesgeven in Brussel?

Brusselse scholen kampen met lerarenschaarste, en het zal er niet op beteren. Veel starters knappen af op de moeilijke Brusselse context. 90 procent komt bovendien uit Vlaanderen, en die kiezen uiteindelijk voor een job in eigen buurt.

“Ik zoek nog steeds zes onderwijzers, waarvan één halftijds,” zegt Piet Vandermot op de vooravond van het nieuwe schooljaar. Hij is directeur van Sint-Goedele, een van de grootste scholengroepen van het katholiek onderwijs in Brussel. “Voor het secundair valt het nog mee, in het kleuteronderwijs is zelfs alles ingevuld.”

Bij het gemeenschapsonderwijs GO! hebben ze geen precieze cijfers, maar zoeken ze nog leerkrachten middelbaar onderwijs. Vooral wiskundeleraren, een oud zeer. “In deze periode gebeuren er nog veel verschuivingen. Het komt wel goed,” zegt Eddy Johnson van Scholengroep Brussel.

9 op de 10 woont niet in Brussel

Maar zal het blijven goedkomen? De krapte op de lerarenmarkt neemt toe, zo blijkt uit rapporten van het Vlaams Agentschap voor Onderwijsdiensten Agodi. En dat zowel in Vlaanderen als Brussel. “Nu de economie weer aantrekt, schrijven inderdaad minder mensen zich in voor de lerarenopleidingen,” zegt VUB-onderzoeker Nadine Engels.

Hét grote probleem in Brussel echter is het hoge verloop. Meertaligheid, buitenlandse origine en kansarmoede typeren de Brusselse schoolklassen, en daar is niet iedere jonge leerkracht tegen opgewassen.

“Sowieso haakt zo’n 25 procent van de leerkrachten in Vlaanderen af in hun eerste vijf jaar. In Brussel ligt dat percentage nog hoger. Lesgeven in Brussel, hoe verrijkend ook, is nu eenmaal moeilijker,” aldus Engels.

Bovendien woont maar liefst 90 procent van de leerkrachten niet in Brussel, onderzocht het BISA. “Wij hebben bijvoorbeeld veel leerkrachten uit Limburg,” zegt Piet Vandermot. “Na drie, vier jaar zijn die weg omdat ze een positie dichter bij huis hebben. Zelfs al geven ze graag les in Brussel. We hebben te weinig Brusselse leerkrachten.”

(lees verder onder de afbeelding)

Beginners aan boord houden

Starters haken af, voor de klas staan te weinig Brusselaars. Hoe los je dat op?

Het Onderwijscentrum Brussel (OCB) zet al een aantal jaar in op extra steun voor startende leerkrachten. “In eerste instantie leiden we directies op over hoe ze starters het best kunnen ondersteunen. Dat kan via gesprekken maar ook bijvoorbeeld door samen voor de klas te staan,” zegt Piet Vervaecke van het OCB.

“We gaan ook soms zelf naar de scholen om bij te springen. Scholen tekenen daar massaal op in.”

Ook het GO! begint dit jaar met aanvangsbegeleiding. “We bieden vier modules aan voor 3.300 startende leerkrachten over heel Vlaanderen. Ook Brusselse scholen kunnen daarop intekenen, naast het bestaande aanbod van het OCB. Maar we zien dat de scholen nu al heel veel zélf doen om beginnende leerkrachten te begeleiden,” aldus topvrouw Raymonda Verdyck.

Daarnaast zet de Vlaamse Gemeenschapscommissie in op community-building bij startende leerkrachten, via de website en facebookpagina van Lesgeven in Brussel.

‘Weinigen zijn uitverkoren’

En hoe je meer Brusselaars voor de klas krijgt? Het project Ketjes met Talent, van de VGC, laat Brusselse scholieren zelf al een keer lesgeven aan een lagere schoolklas, om te kijken of het hen bevalt. Lesgeven in Brussel zorgt ook voor de nodige promotiecampagnes.

Maar directeur Piet Vandermot heeft er geen goed oog op. “Het probleem is schrikwekkend. Het aantal kandidaat-leerkrachten aan de Brusselse hogescholen dat slaagt, is veel te klein. Velen voelen zich geroepen, maar weinigen zijn uitverkoren.”

Hij pleit voor een verregaande begeleiding van die Brusselse studenten. “Ik wil absoluut niet de kwaliteit verlagen. Wél moeten we hen beter bijstaan om te leren omgaan met bijvoorbeeld de taalproblematiek in Brussel.”

Lees ook hoe de Limburgse kleuterjuf Anja Berebrouckx wel in Brussel blijft lesgeven.