De verkeersveiligheid in Brussel: work in progress

Aan de vooravond van de Week van de Mobiliteit blijkt dat Brussel op het vlak van verkeersveiligheid beter scoort dan verwacht. Toch is er nog werk aan de winkel.

Wie in het zoekbalkje op sociale media ‘Brussel’ ingeeft, komt al snel op filmpjes terecht van fietsers die van hun sokken gereden worden. Die filmpjes worden breed gedeeld, waarna – toch zeker aan Nederlandstalige kant – een golf van verontwaardiging de stad overspoelt, en haastige beloftes worden gemaakt om de situatie te verbeteren.

Die verontwaardiging is terecht, te meer omdat elk verkeersslachtoffer er een te veel is. In 2022 vielen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 24 dodelijke verkeersslachtoffers te betreuren, waarmee het niveau van voor corona jammer genoeg weer bereikt is. De eerste helft van dit jaar zijn dat er gelukkig ‘maar’ vijf.

Maar door zo te focussen op wat misloopt, overtrekken we misschien de zaak. Zeker, automobilisten snijden je al eens de pas af en soms is het fietspad die naam niet waardig, maar zo verschrikkelijk is het nu ook weer niet in Brussel.

Safety Index

Dat denken toch de 311 Brusselaars die samen met inwoners uit 24 andere Europese steden bevraagd werden door Cyclomedia, in het kader van de Urban Safety Index 2023. 69 procent van de Brusselaars gaf aan zich (zeer) veilig te voelen in het verkeer in de stad. 31 procent (totaal) niet. Brussel staat daarmee op de vijftiende plaats, na steden als Tallinn, Oslo en Londen, maar voor Antwerpen, Parijs, Rome en hekkensluiter Istanboel. Geen topplaats dus, maar ook geen complete afgang. Ook bij de meeste andere vragen – over de kwaliteit van de wegen, straatverlichting en gevaarlijke kruispunten – zit Brussel ergens in de buik van het peloton.

Daarmee doet Brussel het in de ranking beter dan heel wat mensen verwacht hadden. Drie elementen vallen daarbij nog extra op. Eén: Brussel staat in de rangschikking heel vaak net na of net voor Antwerpen, terwijl er in die twee steden toch een heel ander bestuur aan de macht is. Het bevestigt het idee dat verkeersveiligheid lang niet meer louter het domein van groene dogmatici is, zoals men aan Franstalige kant nog weleens durft te beweren. Ook partijen als de N-VA hebben dit thema al lang hoog in het vaandel, en vaardigden in Antwerpen bijvoorbeeld een bovengronds parkeerverbod voor bezoekers uit – iets wat rust en ruimte brengt en iets waar Brussel nog wat van kan leren.

Wie de ranking bekijkt, ziet bovendien dat Noord- en Oost-Europese steden doorgaans als verkeersveiliger ervaren worden dan Zuid-Europese steden, maar dat dat geen wetmatigheid is. Zo worden Madrid en Londen als veiliger ervaren dan Brussel, Amsterdam en Berlijn als onveiliger.

Een derde vaststelling: het gevaar komt lang niet van auto’s alleen. Zo heeft 64 procent van de Brusselaars het gevoel dat de onveiligheid verhoogd is sinds de invoering van elektrische deelvoertuigen zoals steps. Dat gevoel leeft in 22 van de 25 steden. In Brussel wil 54 procent van de bevraagden die deelsteps dan ook afschaffen. Enkel in Londen en Parijs spraken zich nog meer mensen uit voor een afschaffing. In die laatste stad is dat intussen een feit.

Hetzelfde vaatje

Om de verkeersveiligheid nog te vergroten, tapt iedereen uit hetzelfde vaatje: een betere scheiding tussen weg, fietspad en tramspoor, betere fietspaden tout court, conflictvrije kruispunten en een lagere snelheid voor het autoverkeer. Alle steden in de studie zijn hier in wisselende volgorde mee bezig. Alle steden worden verkeersveiliger, ook Brussel. Hoewel de verontwaardiging over verkeersongevallen meer dan terecht is, is het goed om ook dat af en toe eens in het achterhoofd te houden.