Maes: 'Moestuinen beschermen tegen bouwpromotoren'

Het Gewest wil enerzijds de lokale voedselproductie promoten, maar laat anderzijds toe dat moestuinen verdwijnen voor bouwprojecten. "Als het er echt op aankomt blijkt gezonde voeding, net als gezonde lucht, het af te leggen tegen kortzichtige belangen van enkele bouwpromotoren", zegt Annemie Maes (Groen).

2 februari 2016: minister Céline Fremault (CDH) stelt haar ‘Good Food strategie’ voor. De bedoeling is dat Brussel voor een groter deel zelf in haar eigen, gezonde voeding kan voorzien, onder andere doordat meer mensen een deel van hun eigen groenten verbouwen. 8 februari 2016: de tuiniers van de moestuinen van Boondaal-Ernotte in Elsene nemen een advocaat onder de arm om hun tuintjes te redden tegen de betonmolen van bouwpromotoren.

H etzelfde verhaal zagen we eerder ook al in Haren: mooie projecten van de lokale gemeenschap om er een pedagogische boerderij te maken die ook de stad van lokaal en biologisch voedsel kan voorzien, moeten het onderspit delven tegen de betonboeren die net daar een nieuwe gevangenis willen neerpoten. Als het er echt op aankomt blijkt gezonde voeding, net als gezonde lucht, het af te leggen tegen kortzichtige belangen van enkele bouwpromotoren.

Het kan nochtans anders. De tendens naar een duurzamer voedingssysteem is duidelijk ingezet. Het is een bottom-up streven naar meer betrokkenheid bij ons dagelijks brood. Ons voedingssysteem is letterlijk de bron van ons leven en toch is er weinig waar we vandaag verder vanaf staan dat dit. Gelukkig is er een tegenbeweging die steeds sterker wordt. Ondertussen telt Brussel meer dan 70 GASAP’s (Groupes d’Achat Solidaire d’Agriculture Paysanne): burgers die zich verenigen in aankoopgroepen om voedsel te kopen dat goed is voor mens en milieu met een eerlijke prijs voor de boer. Er zijn meer dan 250 volksmoestuinen, gedragen door vrijwilligers.

Jonge ondernemers kweken oesterzwammen op koffiegruis, het noorden van Brussel kent stadsboerderij Nos Pilifs en in het zuiden is er Chant des Cailles, een boerderij ingebed in de buurt met zelfs een kudde schapen en bijhorende kaasproductie. Er beweegt wat in de onderbuik van het Brusselse voedingsweb.

Helaas laat het beleid het te vaak afweten als het er echt op aankomt. Zolang er geen conflict is met andere projecten pakt de overheid graag uit met dit soort projecten. Maar zodra er andere belangen om de hoek komen kijken (bijvoorbeeld die van bouwpromotoren), verdwijnt hun steun als sneeuw voor de zon. De Good Food strategie stelt nochtans mooie doelen en ik geloof ook echt dat minister Fremault het goed voorheeft met het Brusselse voedingssysteem. De doelstellingen van de Good Food strategie zijn zo overgenomen uit het plan dat onder de vorige legislatuur onder impuls van de groenen en minister Evelyne Huytebroeck werd opgesteld.

Tegen 2020 zouden bijna de helft meer mensen een deel van hun eigen voedsel moeten kunnen verbouwen door toegankelijke moestuinen met professionele ondersteuning. Er zou ook gewerkt worden aan een netwerk dat de landbouwers van de Brusselse Rand beter verbindt met de stad in een lokaal voedselnetwerk. Landbouwgrond wordt beschermd en restruimten (daken, wegbermen, braakliggende terreinen) worden opengesteld voor voedselproductie.

Betaalbare landbouwgrond
Het zijn de gemakkelijke keuzes: beschermen wat reeds is ingekleurd als landbouwgrond en restruimtes die wellicht nergens anders voor deugen mogen ook gecultiveerd worden. Het ontbreekt deze regering aan moed en daadkracht. Nieuwe grondreserves worden niet aangeboord, zelfs al zijn er mooie projecten voor (Haren). Bestaande projecten genieten ook geen bescherming als ze toevallig in de verkeerde zone liggen, al vervullen ze nog zo’n belangrijke sociale en ecologische functie (de moestuinen van Boondaal-Ernotte). Minister-president Vervoort, bevoegd voor ruimtelijke ordening, houdt te graag de touwtjes daar zelf in handen om zijn eigen (bouw)projecten door te duwen.

Het kan ook anders: in 2010 werden de volkstuintjes aan het Laarbeekbos in Jette ernstig bedreigd door de plannen van de VUB en de Vlaamse regering om er een voetbalterrein met kantine voor de Ritterklub op aan te leggen. We hebben toen in Jette de keuze gemaakt voor het sociale en ecologische belang van moestuinen. Voor de voetbalclub vonden we elders een oplossing. De 130 volkstuintjes in Jette bleven dus bestaan en leveren nog altijd voedsel op voor ongeveer 150 gezinnen. Met zekerheid voor de komende twintig jaar. Mensen die hun leven lang in Jette woonden leggen er contacten met anderen die uit alle windrichtingen komen. Er zijn weinig projecten die er in slagen mensen van zo’n diverse pluimage samen te brengen.

Ik wil minister Fremault dan ook oproepen om de ambitieuze doelstellingen van de ‘Good Food strategie’ om te zetten in ambitieuze maatregelen. Maatregelen die de open ruimte in Brussel open laten en beschermen tegen projectontwikkelaars. Maatregelen die jonge boeren betaalbare landbouwgrond aanbieden om aan duurzame, stedelijke voedselproductie te doen. Maatregelen die de realiteit weerspiegelen dat je van beton niet kan leven en dat iedereen recht heeft op een gezonde voeding.