Nieuwe burgerbeweging daagt de politiek uit

De Brusselse regering slaagt er niet in om de problemen met de drugsoverlast rond de stations en de navenante onveiligheid van zich af te schudden. En ook de komende weken, misschien zelfs maanden, riskeert dat het nieuws te beheersen.

Daar is een eenvoudige verklaring voor, en een wat complexere. De eenvoudige is dat er vandaag een diepgewortelde malaise is in het hart van de stad. Die heeft met postcovid armoede en dakloosheid te maken, met een asielcrisis en met een stad die overspoeld wordt door een goedkoop drugsaanbod. Dat alles zal niet als sneeuw voor de zon verdwijnen.

De oplossingen hiervoor zijn allerminst eenvoudig en het zal jaren vergen om hieruit te raken. Daarbij komt nog dat er een burgerbeweging is opgestaan, van veertig comités, die er genoeg van heeft en weer veilige buurten eist.

Opmerkelijk, misschien zelfs uniek in ons land, is dat die beweging niet de mensen viseert die de overlast veroorzaken. Er klinkt zelfs begrip en empathie. De burgerbeweging vindt dat het aan de overheid is om nu eindelijk de overlast ter harte te nemen. Van een (extreem)rechtse agenda is geen sprake. Het gaat hier om veiligheid als basisbehoefte, met voor de rest een positieve blik op de stad. Het gaat om de leefbaarheid van de stad.

Dat is op zich een verademing. Want het ergste wat Brussel kan overkomen, is dat burgers gelaten de boel de boel laten. Of dat ze de stad moegetergd verlaten. Het is een doembeeld van een dystopische stad, van ieder voor zich. Daar zijn we hier ver van.

Gamechanger

De komst van de beweging is ook om politieke redenen interessant. Die beweging kan zelfs een gamechanger worden. De partijen van de huidige progressieve meerderheid zullen met het oog op de verkiezingen ongetwijfeld hun palmares van de afgelopen vijf jaar willen verzilveren. Dat doen ze liefst door ook de thema’s voor de volgende verkiezingen in de markt te zetten. Hun thema’s. Maar wat er nu gebeurt, brengt de progressieve meerderheid uit haar comfortzone. Veiligheid is vijf jaar lang als thema onder de mat geveegd.

De PS, toch de PS die vandaag in Brussel de lakens uitdeelt, heeft er namelijk een bloedhekel aan. Vandaag wordt diezelfde PS met de neus op de feiten gedrukt. Niet door de oppositie, die kritiek valt altijd makkelijk weg te wuiven, maar door een ruime burgerbeweging.

Minister-president Rudi Vervoort (PS), die altijd wel een antwoord klaar heeft, zal nu toch stevig uit de hoek moeten komen. Hij heeft vrijdag weliswaar vertegenwoordigers van de burgerbeweging ontvangen, maar sloeg diezelfde dag in de media de bal volledig mis, door er een communautaire zaak van te maken. De hele focus op de veiligheid, zo klonk het, dient de agenda van Vlaanderen, dat het federale niveau wil uithollen.

Als er één ding is dat de burgers niet willen horen, is het wel dat. De burgers vragen daadkracht, geen uitvluchten, zelfs al klopt het dat de hele federale veiligheidsketen kraakt in haar voegen.

Een lastige affaire

Ook voor Ecolo is de burgerbeweging een lastige affaire. De groenen stellen al langer het huidige politieke model van de klassieke parlementaire representatie in vraag. Ze willen meer burgerdemocratie. Nu er een welwillende burgerbeweging opstaat rond een veiligere stad zal ook Ecolo hiermee moeten dealen. Dat is extra lastig omdat er niet zomaar pasklare oplossingen zijn. Samenwerken met het federale niveau is het enige alternatief.

Volgende week komt het parlement vervroegd samen om de problemen rond de Brusselse stations te bespreken. Burgers hebben hun stem laten horen, te hopen valt dat de meerderheid met een krachtig antwoord komt, en een plan van aanpak.