Pro Bruxsel: ‘Eén land, vier solidaire gewesten’

“Als we even de stellingen over de toekomst van het Brussels Gewest op een rijtje zetten, dan kan een neutrale waarnemer vaststellen dat veel voorstellen van Pro Bruxsel zijn opgepikt door de grote communautaire partijen.” Pro Bruxsel’aars Thierry Vanhecke en Geert Vancauwenbergs maken de balans op.

Toen Pro Bruxsel zijn studie over de herfinanciering van onze regio bekendmaakte, konden we merken dat onze twee sterkste ideeën - over herfinanciering via de heffing van de personenbelasting op de plaats van het werk, en over stadstol - 'vleugels' kregen. De groenen hebben trouwens spoedig daarna een symposium gehouden over zo'n stadstol.

Toen Pro Bruxsel in 2010 het idee opperde om voor het België van morgen over te stappen naar een federaal cohesiemodel, gebaseerd op vier regio's in plaats van twee (grote) kibbelende gemeenschappen, werden we een tijdlang door de belangrijkste spelers en media terzijde gelaten. Druppelsgewijs is het idee toch doorgesijpeld. De eerste die de bal opving (misschien had hij het ook al vroeger voorgesteld, wij beweren absoluut niet het monopolie op goede ideeën te hebben), was Karl-Heinz Lambertz, minister-president van de Duitstalige Gemeenschap. Hij heeft het nu over een Duitstalige gemeenschap die zichzelf graag als volwaardig gewest zou zien. De laatste weken heeft hij dit herhaald door zich openlijk uit te spreken voor een België met vier regio's.

Pro Bruxsel heeft ook gehoord dat de Belgische groenen hebben aangekondigd regelmatiger samen te willen werken, hand in hand. (Zelfs als ze beweren dat dit altijd al het geval was, was de man of vrouw in de straat zich daar niet erg van bewust.) Toch dient gezegd dat in de nota van Ecolo/Groen! aan voormalig koninklijk bemiddelaar Johan Vande Lanotte duidelijk vermeld staat dat ze pleiten voor het overhevelen van een aantal bevoegdheden naar het Brussels Gewest (parlement of Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie), zoals herintrede op de arbeidsmarkt, cultuur, sport; én (niet onbelangrijk) ze pleiten voor tweetalige verkiezingslijsten voor Brussel. Jammer dat bij vorige verkiezingen (ook federaal) niemand, ook bij Ecolo of Groen! niet, het opportuun achtte om via de handtekening van een parlementslid aan het tweetalige Pro Bruxsel de kans te geven om deel te nemen.

Bij de SP.A hebben we het werk van Johan Vande Lanotte moeten loven, zelfs als die bleef uitgaan van een 'gemeenschapsmodel'. (De politieke situatie tussen de concurrerende partijen is blijkbaar niet voldoende geëvolueerd voor een 'Copernicaanse revolutie', die het zwaartepunt van de gemeenschappen naar de gewesten zou verplaatsen.) Toch bevatte de nota-Vande Lanotte een vooruitgang voor Brussel-Hoofdstad, meer bepaald wat een structurele herfinanciering van het Gewest betreft, en de introductie van tweetalige lijsten, een standpunt dat Pro Bruxsel al verdedigde in zijn laatste institutionele nota van meer dan een jaar geleden. Pro Bruxsel stelt niettemin vast dat in de nota-Vande Lanotte de navelstreng tussen Vlaanderen en Brussel niet helemaal wordt doorgeknipt. Wellicht wordt dit vanuit strategisch oogpunt nog als voorbarig beschouwd.

In BDW van 24 februari laat Bert Anciaux dan weer een dissonant SP.A-geluid klinken, meer bepaald in verband met de bejaardenzorg die door drie instanties in Brussel wordt gestuurd (Vlaamse en Franse Gemeenschap en GGC-BiCo). In dat kluwen vindt de heer Anciaux blijkbaar weinig graten, ook al denkt minister Smet daar héél anders over.

Bij Open VLD lopen de spanningen hoog op bij de jonge generatie (De Clercq/De Croo). Wie daar wel de Brusselse situatie op de voet volgt en waardevolle inspanningen levert, is Sven Gatz, de fractievoorzitter in het Vlaams parlement, die een interessant voorstel voor Brussel-Hoofdstad heeft: hij stelt een 'dubbele stemming' voor in het arrondissement B-H-V, met een eerste stem voor een lijst (of kandidaat) volgens de taalrol van de kiezer, en een tweede stem voor iemand uit de andere taalgroep. Een manier om de twee gemeenschappen in onze regio meer naar elkaar te laten luisteren.

Laten we ook de uitspraak van de heer Gosuin (MR-FDF) vermelden, die, tijdens een internet-discussiesessie met de lezers van Le Soir op 8 februari, liet optekenen: "Ik droom van vier regio's die elkaar erkennen in hun bestaansrecht, en het bestaan van hun minderheden. Een Vlaamse regio, een tweetalige Brusselse regio, een Waalse en een Duitstalige, alle vier met respect voor de grondbeginselen van Europa." Geen klassieke FDF-uitspraak...

Inmiddels horen we ook in brede kringen stemmen opgaan voor een fusie van de onderwijsnetten met invoering van algemene tweetaligheid (een oproep ondertekend door een vijfhonderdtal onderwijzers), en lazen we ook de oproep van enkele Franstalige opinion leaders, aangevoerd door Philippe Van Parijs, 'Niet in onze naam', die als echo dient voor de gelijknamige oproep van Vlaamse kunstenaars en intellectuelen in januari. Helaas zijn deze pleidooien ten gunste van een België van regio's nog te schaars, en geïsoleerd in de partijen, die strikt communautair blijven. N-VA en CD&V blijven visceraal com­munautair, en een flink deel van de Vlaamse opinie lijkt zich daarbij aan te sluiten. De Franstaligen blijven niet achter, met hun 'Franstalige ruimte' die Walen en Brusselaars omvat.
Brussel wil en moet een volwaardig Gewest zijn dat zowel met het Vlaams als met het Waals Gewest evenwichtige relaties onderhoudt. Elke staatshervorming die daar geen rekening mee houdt, is gedoemd te mislukken. Hopelijk vergt het niet meer te veel tijd voordat de dames en heren die zich in ons landje met politiek inlaten, zich hiervan bewust worden.

Thierry Vanhecke en Geert Vancauwenbergs voor Pro Bruxsel