Wie gaat Metro 3 betalen?

Metro of geen metro. That’s the question. De plannen om een nieuwe metrolijn te trekken van Sint-Gillis naar Evere worden al meer dan een decennium voorbereid, maar nu de stedenbouwkundige vergunning voor de graafwerken is aangevraagd, komt het allemaal erg dichtbij.

Een project van 2,2 miljard euro, een dertig­meterdiepe tunnel van vijf kilometer lang, zeven nieuwe metrostations in een dichtbebouwde stad. Een werf die enkele jaren zal duren en het stadsweefstel onvermijdelijk een tijd zal verlammen en op termijn ook een nieuwe aanblik zal geven. Ça fait peur. Wat krijgt toekomstig Brussel in ruil? Een supersnelle verbinding tussen het noorden en het zuiden. De nieuwe metrolijn moet niet alleen een oplossing bieden voor de overvolle trams, het zal Brussel in zijn stadsontwikkeling ongetwijfeld een flinke boost geven.

Toch is er veel kritiek. De buurtbewoners zien de jarenlange werken niet zitten. Ze zijn gehecht aan hun tram. Die zal eraan moeten geloven. Ze begrijpen niet waarom ze minutenlang met de roltrap naar beneden moeten om er een ondergrondse metro te nemen, terwijl die tram precies doet wat ze nodig hebben. Hen gezellig naar hun bestemming brengen. Opstappen aan de halte in de straat volstaat.

Ook mobiliteitsexperten zijn uiterst kritisch. Ze vinden dat de kosten niet opwegen tegen de baten. Een metro is een geldverslindend project. Met dezelfde som kan je tientallen nieuwe tramlijnen aanleggen, om nog maar te zwijgen van het aantal kilometer fietspaden. Wie de overstap van auto naar openbaar vervoer wil versnellen en zo de files in de stad wil verminderen en daarmee de leefbaarheid vergroten, kan de 2,2 miljard euro die nu begroot is op een veel nuttigere manier inzetten.

De Brusselse regering is nu met seminaries de laatste twee jaar aan het voorbereiden. Dat zou moeten leiden tot een nieuw akkoord in een regering die gebukt gaat onder ruzies en interne spanningen. Wat kan er nog gebeuren, en met welk geld? Het metroproject zal daar ongetwijfeld ook aan bod komen. Want zelfs al is er binnen de regering niet echt discussie meer over de komst van Metro 3 – Ecolo en Groen hebben hun protest laten varen – de regering is het aan zichzelf verplicht, en zeker aan de bevolking, om antwoord te geven op de kritiek die nu overal luid klinkt.

Dat betekent dat de regering, nog voor de bouwvergunning wordt afgeleverd, twee vragen moet beantwoorden. Eén: hoe zal Metro 3 gefinancierd worden? Nog voor de graafwerken begonnen zijn, is de geschatte factuur al opgelopen tot 2,2 miljard euro. De Brusselse regering is armlastig, heeft dat geld niet en kan, als het haar thesaurie als een goede huisvader beheert, niet nog extra schulden maken. Daarom moet de Brusselse regering met een gebetonneerd akkoord komen over de volledige financiering van Metro 3.

Twee: hoe zal de metro leiden tot minder files? Er is een wetenschappelijke consensus dat Metro 3 dat niet zal doen. Daarvoor ontbreekt het aan een globaal plan. Zeker in het noorden riskeren er lege metrostellen te rijden, en zal de autobestuurder nog steeds in de file staan. Dat is natuurlijk onaanvaardbaar. Daarom moeten er bijkomende maatregelen worden genomen om de automobilist naar de metro toe te leiden.

Er is Good Move, dat al een flink deel van de oplossing is en de wijken autoluw zal maken, maar er is vooral Smart Move. Het slimme rekeningrijden. De Brusselse regering heeft hierover een princiepsakkoord. Brussel kan het op korte termijn invoeren.

De vraag is alleen nog: waarop nog wachten? Smart Move is dé manier om Brusselaars en pendelaars te laten nadenken over hun mobiliteit. Is een ritje met de wagen te duur? Dan biedt de metro soelaas. Het gaat sneller en is goedkoper. Bovendien kan Smart Move 250 miljoen euro per jaar opleveren. Daarmee kan de nieuwe metrolijn vlotjes betaald worden.

Vandaag moet elke cent worden omgedraaid. Dat is voor de burger zo, en des te meer voor de overheid. Niets tegen Metro 3, maar dan moeten daar wel een geloofwaardige financiering tegenover staan en moet de doelstelling ook bereikt worden: minder files en een leefbaardere stad. Werk aan de winkel dus voor Vervoort III.