Brussels Gewest wordt strijdperk tussen federale kopstukken

Op 9 juni weten we welke politieke partij de grootste is in het Brussels Parlement. Dat wordt een strijd op het scherpst van de snee. Opvallend: heel wat federale kopstukken dingen mee op regionaal niveau. En dat is nieuw.

MR en Défi hebben de spanning er lang in gehouden, maar gisteren hebben ook zij op een congres bekendgemaakt met welke top ze naar de Brusselse gewestverkiezingen trekken. Eerder al hadden PS, Ecolo, PTB en Les Engagés dat gedaan.

De MR kiest voor David Leisterh, fractieleider in het Brussels parlement, en sinds 2020 voorzitter van de Brusselse Franstalige liberalen. Hij werd al veel langer genoemd als de coming man binnen de MR, die de vernieuwing moest belichamen.

De MR wil koste wat het wil terug aan zet zijn in het Brussels Gewest, na een afwezigheid in de regering van twintig jaar. De Franstalige liberalen in Brussel zijn in een winning mood. De peilingen ogen rooskleurig. Leisterh en zijn equipe trekken in Brussel van deur tot deur en voelen aan dat de sterren gunstig staan. Zelfs de Brusselse PS-top houdt er ernstig rekening mee dat de MR in Brussel de grootste partij wordt op 9 juni.

Leisterh is kandidaat minister-president voor het Brussels Gewest en kondigt nu al aan dat hij schoon schip wil maken in de hoofdstad: de begroting terug op orde, een slankere administratie en meer mensen aan het werk. “Als we over honderdvijftig dagen het vertrouwen krijgen, maken we komaf met Good Move, Good Living en hervormen we Actiris,” zo zei hij woensdagavond op het MR-congres in The Egg in Anderlecht. Hij benadrukt dat dit allemaal snel kan gaan.

Op dat Brussels congres waren, naast uiteraard Georges-Louis Bouchez, de voormalige MR-voorzitters aanwezig, ook Charles Michel en Didier Reynders. Een teken volgens sommigen dat het de MR menens is met Brussel.

Vrouw met een migratieachtergrond

Maar de verrassing van dat congres kwam uit andere hoek: Bouchez haalt minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib van het federale niveau naar Brussel. Lahbib krijgt niet de derde plaats op de federale lijst in Brussel, maar de tweede op de Brusselse gewestlijst. Dat is deels omdat Bouchez hard op zoek was naar een vrouw met een migratieachtergrond. Maar het toont ook aan dat Bouchez op het regionale niveau vernieuwing én versterking wil.

Lahbib, die in China zit, laat weten dat die Brusselse plaats voor haar “een keuze vanuit het hart is,” en dat ze dol is op Brussel, maar wellicht was ze toch liever op het federale niveau gebleven, zoals ze eerder had aangegeven.

Al hoeft dit ook weer niet te betekenen dat ze vastgeklonken zit aan de hoofdstad. Ze kan, na de verkiezingen, net zo goed terug Buitenlandminister worden, een mandaat dat haar gegoten lijkt te zitten. Maar zover is het nog lang niet. Het belangrijkste voor de MR is nu om die Brusselse regionale verkiezingen te winnen.

Trendbreuk

Wat wellicht ook meespeelt is dat twee andere partijen, Ecolo en PS, ook al voor federale kopstukken kiezen op de Brusselse gewestlijst. Tot eenieders verrassing. Dat raakte al enkele weken voor de kerstvakantie bekend. Federaal minister Zakia Khattabi zal de Ecolo-lijst trekken, en duwt daarmee de gedoodverfde lijsttrekker en minister van Leefmilieu Alain Maron naar de tweede plaats.

Niet veel later koos Ahmed Laaouej, Brussels PS-voorzitter én Kamerlid, er op zijn beurt voor de lijst te trekken voor de gewestverkiezingen. Terwijl lange tijd onderwijsminister Caroline Désir was genoemd als lijstrekker voor het Brussels Gewest, en Laaouej toch een uitgesproken federaal profiel heeft.

Dat federale kopstukken ‘afzakken’ naar Brussel is een trendbreuk met het verleden. Met uitzondering misschien van Joëlle Milquet die in 2014 de CDH-lijst trok, was het lijsttrekkerschap voor het Brussels parlement voorbehouden voor politici met een sterke lokale verankering zonder echte nationale renommée. Het Brussels niveau was voor sommige politici als wijlen Armand De Decker (MR) zelfs wat minnetjes. Ze verkozen dan het groene of rode pluche van Kamer of Senaat boven de Lombardstraat.

Een stuk opportunisme

Dat federale kopstukken nu uitdrukkelijk voor het Brussels Gewest kiezen kan twee zaken betekenen: het regionale niveau wint meer aan belang ten koste van het federale, iets wat in Vlaanderen al langer zichtbaar is. PS, MR én Ecolo willen duidelijk in het Brussels Gewest aan zet zijn.

Maar er kan ook een stuk opportunisme in zitten. Iedereen voelt aan dat het federale niveau op de limiet zit van de bestuurbaarheid. Zeker als bij de volgende verkiezingen PVDA en Vlaams Belang op federaal niveau monsterscores halen, wordt het daar heel penibel om een regering te vormen.

Op het Brussels niveau daarentegen kan wél nog beleid gevoerd worden. Dichter bij de mensen en met minder uitzicht op politieke impasses. Dat komt door het beter verdeeld speelveld: drie grote Franstalige partijen die aan elkaar gewaagd zijn, aangevuld met twee kleinere partijen als Défi en Les Engagés. Het maakt het eenvoudiger om een coalitie te sluiten, al is er intussen ook de dreiging van de PTB.

Het klopt dat er ook met de Nederlandstalige taalgroep een regeerakkoord moet worden onderhandeld, maar dat heeft in Brussel nooit tot maandenlange formatiegesprekken geleid. En, jawel, ook de Brusselse regering werd de afgelopen legislatuur verscheurd door enkele politieke crisissen, maar die bleven niet aanslepen.

Absoluut stemmenkanon

De kleinere partijen als Défi en Les Engagés volgen overigens de ‘federale tendens’ van de drie andere partijen niet, maar dat komt ook omdat ze niet echt federale kopstukken hebben in Brussel. De Défi-lijst zal getrokken worden door Bernard Clerfayt, in Brussel in 2019 een absoluut stemmenkanon. Maar hij heeft ook al aangekondigd dat hij burgemeester zal worden van Schaarbeek, als hij na oktober 2024 die kans krijgt. Dat geeft misschien de gelegenheid aan Fabian Maingain om de fakkel over te nemen in de Brusselse regering, als Défi in de Brusselse regering zou geraken. Maingain, zoon van Olivier, had graag de lijst van Défi getrokken, maar beet in het zand.

Bij Les Engagés trekt Christophe De Beukelaer de lijst, een verdienstelijk parlementslid, maar zonder veel bestuurservaring. De PTB-lijst tot slot wordt getrokken door parlementslid Françoise De Smedt.