Interne audit scherp voor haperende invoering van nieuwe Brusselse huurtoelage

De nieuwe Brusselse huurtoelage is op vele gebieden een succes, maar doordat de invoering van de toelage gebeurde in oktober 2021 terwijl de verwerking pas in juli 2022 startte, leidde dit tot duizenden onbetaalde toelagen bij een precair publiek. Dat blijkt uit een interne audit over het huurtoelagensysteem. De administratie en het kabinet van bevoegd staatssecretaris Nawal Ben Hamou (PS) schuiven elkaar de zwartepiet toe.

De interne auditdienst van de Gewestelijke Overheidsdienst (GOB) Brussel, waaronder ook agentschap Brussel Huisvesting valt, heeft deze zomer een doorlichting gemaakt van de invoering van de vernieuwde Brusselse huurtoelage, die beheerd wordt door Brussel Huisvesting.

Die huurtoelage moet de allerarmste huishoudens op de wachtlijst voor een sociale woning, vaak eenoudergezinnen, helpen de huur op de privémarkt te betalen. In 2021 hervormde de Brusselse regering de huurtoelage, omdat een eerdere versie van de toelage door de loodzware administratieve procedures slechts aan een paar honderd mensen werd uitbetaald. Voor de hervormde toelage moest een bijpassend computersysteem worden ontwikkeld, maar maanden na de officiële invoering bleken rechthebbenden de toelage nog altijd niet te krijgen. Tot op de dag van vandaag hebben de meeste rechthebbenden de toelage nog niet op hun rekening ontvangen.

IT-programma pas maanden later klaar

Uit de interne audit, die BRUZZ kon inkijken, komen zowel positieve als negatieve punten naar voren. De aanvraagprocedure is versimpeld, er worden minder bewijsstukken gevraagd, en het uit te keren bedrag is voor iedere aanvrager hoger. Beslissingen kunnen sneller worden genomen, de betalingen zijn maandelijks in plaats van trimesterieel en er is ook een beroepsprocedure voorzien. Maar de interne audit door de administratie legt ook pijnpunten bloot.

Voornaamste probleem, stelt de audit, is dat de invoering van de nieuwe huurtoelage al in oktober 2021 gebeurde, terwijl het computerprogramma om deze toelages te behandelen pas in juli 2022 beschikbaar was. Er was geen coördinatie tussen de tijd die Brussel Huisvesting en Brussel ConnectIT nodig hadden om het beheerprogramma te ontwikkelen, en de invoering van de nieuwe regels opgelegd door het kabinet. Daarenboven waren de GDPR-regels om bepaalde informatie van de aanvragers te bekomen tijdrovender dan verwacht.

Als gevolg daarvan zijn duizenden aanvragen al bijna een jaar lang niet verwerkt noch betaald, en dat voor een precair publiek. Dat leidt tot een slecht imago voor de administratie en de regering, en frustratie bij het personeel, stelt de audit.

Meningsverschil over Deloitte

De administratie was ruim op voorhand op de hoogte, reageert het kabinet-Ben Hamou, de eerste vergaderingen dateerden van september 2019. Nadat Brussel Huisvesting verduidelijkte dat een termijn van een jaar nodig was voor een nieuw computerprogramma, stelde het kabinet de invoering in oktober 2020 van juli naar oktober 2021 uit. Uit de audit blijkt ook dat er een meningsverschil was over het gebruikte programma: de staatssecretaris wou de uitwerking ervan toevertrouwen aan Brussel Fiscaliteit, een dienst die al ervaring had met dergelijke CRM-systemen en een functioneel programma garandeerde tegen oktober 2021.

De Gewestelijke Overheidsdienst stond er echter op om het programma Salesforce te gebruiken, dat door consultancybureau Deloitte beheerd wordt. Tijdens een meeting met het kabinet presenteert de vertegenwoordiger van Salesforce een timing met een deadline op 1 oktober 2021. Om die reden ging de regering uiteindelijk akkoord om met dit programma te werken, en ging de staatssecretaris er volgens haar kabinet ook vanuit dat die deadline gerespecteerd zou kunnen worden.

Volgens het kabinet toont de audit aan dat Brussel Huisvesting niet voldoende geanticipeerd heeft op de noodzakelijke termijnen om privacygevoelige informatie te verkrijgen, en heeft zij de protocollen om toegang te krijgen tot die informatie verkeerd ingeschat.

Bovendien signaleert de functionaris voor gegevensbescherming problemen met het (Amerikaanse) Sales Force-systeem, zegt het kabinet. Zo is er onvoldoende garantie dat de administratie zich bewust wordt van mensen die zich onrechtmatig toegang verschaffen tot Salesforce, en evenmin voldoende garantie dat Salesforce beschikbaar is voor mensen met vragen over GDPR-zaken. Er is ook geen waarborg dat de essentiële Europese garanties over controle op de publieke overheden gerespecteerd worden.

De interne audit gebeurde door de auditafdeling van de Brusselse administratie en spitste zich enkel toe op de aanpak van de invoering van de vernieuwde huurtoelage. Het onderzoek ging dus niet over het volledige functioneren van de dienst Brussel Huisvesting.

De conclusies worden komende week in de plenaire zitting van het parlement behandeld. Eerder vroegen N-VA, de PVDA en Agora al om een parlementaire onderzoekscommissie over de aanpak van de huurtoelagen. Die werd door de plenaire vergadering echter weggestemd. N-VA vraagt ook om een externe en dus onafhankelijke audit.