Maritiemwijk verdeeld over komst zorgcentrum voor druggebruikers

Dinsdagavond kwamen een zeventigtal buurtbewoners uit de Maritiemwijk bijeen voor een infovergadering over het nieuwe, geïntegreerde zorgcentrum voor druggebruikers in hun wijk. Bedoeling is dat gebruikers daar vanaf 2026 terechtkunnen voor opvang en verzorging, al zijn niet alle buurtbewoners daar even enthousiast over. "Ik had ook liever een sportzaal geopend, maar het probleem is er en we moeten het nu aanpakken."

Het toekomstig geïntegreerd zorgcentrum zal zijn deuren openen op de Havenlaan 55 en moet een antwoord bieden op het druggebruik in de openbare ruimte in Brussel. Wie af en toe de metro neemt aan IJzer of Ribaucourt is waarschijnlijk vertrouwd met het probleem, “dat sinds covid in een stroomversnelling is terechtgekomen” aldus burgemeester van Molenbeek Catherine Moureaux (PS).

Veiligheidsgevoel verhogen

Het centrum moet “het veiligheidsgevoel in de buurt verhogen door het probleem te kanaliseren, maar is voor alle duidelijkheid niet alleen een gebruikersruimte”, gaat coördinator Bruno Valkeneers van vzw Transit verder. “Via een multidisciplinaire aanpak willen we gebruikers een alternatief bieden voor de straat, maar hen ook naar de gezondheidszorg begeleiden.”

De ruimte waarin gebruikers hun drugs op risicobeperkende wijze kunnen consumeren, is dus maar een klein deel van het zorgcentrum. Daarnaast komt er onder meer ook een specifieke ruimte voor vrouwen, een plek voor eerste hulpverlening en een kantoorruimte voor straathoekwerkers.

Wie daar nood aan heeft, kan – naargelang de beschikbaarheid – ook voor korte of middellange termijn in het centrum verblijven. Naast de 38 kamers waarin gebruikers voor een paar dagen terechtkunnen, komen er nog eens vijftien studio’s waarin ze een paar maanden kunnen verblijven. Tijdens die periode krijgen ze psychosociale begeleiding en hulp met afkicken, “zodat de mensen die in het centrum terechtkomen uiteindelijk opnieuw hun plaats vinden in de maatschappij”, aldus burgemeester Philippe Close (PS).

Bedoeling is dat gebruikers vanaf 2026 terechtkunnen in het nieuwe zorgcentrum op de Havenlaan, naast de Haven van Brussel. De werken zouden in 2024 van start gaan.

Aanzuigeffect

Na de powerpoint ging dinsdagavond de microfoon de zaal rond voor vragen van buurtbewoners. Velen maken zich zorgen over het zogenaamde “aanzuigeffect”: ze vrezen dat het centrum nog meer gebruikers zal aantrekken. “Dat is een bezorgdheid die begrijpelijk is en die de buurtbewoners van de Woeringenstraat ook hadden, maar vandaag zien we dat dit niet klopt”, zegt Close. “Integendeel, omdat we in die buurt nadrukkelijk inzetten op de repressie van dealers en de gebruikers hun weg naar het centrum intussen gevonden hebben, is de veiligheid daar toegenomen.”

“We zien in de cijfers dat er niet zoiets als een aanzuigeffect bestaat”, vult Valkeneers aan. “De mensen die wij proberen te bereiken, zijn vaak zo verslaafd en fragiel dat ze niet meer heel mobiel zijn en op een kleine actieradius leven. Mensen die bij ons belanden, komen vanuit de nabije regio.”

'Waarom daar?'

Een aantal aanwezigen meent zelfs dat het centrum “een probleem naar de wijk zal brengen, dat er tot op vandaag niet is", maar daarmee gaan de beleidsmakers niet akkoord. “Er gaat geen dag voorbij zonder telefoontjes over drugsoverlast in metrostation Ribaucourt”, zegt Moureaux. “Het is een probleem dat al jaren aansleept en momenteel exponentiële vormen aanneemt. Zeggen dat dit probleem niet bestaat, is gewoon fout.” Als iemand anders beweert dat hij al twintig jaar in Tour & Taxis werkt en daar "nog nooit een druggebruiker heeft gezien", barst een deel van de zaal in lachen uit.

Velen vragen zich af waarom het centrum precies daar moet komen, aangezien er nu al zo veel problemen zijn. Volgens Close "heeft het geen zin om een centrum in Woluwe te openen", net omdat we weten dat gebruikers niet mobiel zijn en er actie moet worden ondernomen op de plaatsen waar het probleem zich bevindt. Nog iemand heeft ergens opgevangen dat er een gedoogzone in een straal van een kilometer rondom het centrum zou komen. "Totale onzin", aldus Close.

Zo'n halfuur wordt er druk gediscussieerd door een handvol mensen, tot een man achterin de zaal plots het woord neemt. “Het is lang geleden dat ik drie burgemeesters samen aan tafel heb zien zitten om een project voor te stellen aan buurtbewoners”, steekt hij van wal. “Jullie kunnen wel zeggen dat dit probleem niet bestaat, maar kom eens kijken waar ik woon. Overal zijn er gebruikers: in portieken, in gebouwen, in garages, overal. Iedereen wil ze weg, maar niemand weet waar naartoe. Nu komt er eindelijk een voorstel, en jullie doen niet anders dan zeuren.” Dat de man zelf ook nog twijfels heeft over het project, vindt hij logisch. “Maar geef het tenminste een kans. Het probleem is er en we moeten er nu iets aan doen - samen. Daarna kunnen we oordelen.”

"Ik zeg ook niet dat dit dé mirakeloplossing zal zijn, maar het heeft geen zin om onze kop in het zand te steken", sluit burgemeester Close af. "Ik had ook liever een sportzaal geopend, maar het probleem is er en we moeten het nu aanpakken."