Mijnwerkerszoon, dossiervreter, machtspoliticus: wie is Ahmed Laaouej?

Volgens de één weinig creatief en eerder behoudsgezind, volgens de ander een dossiervreter en machtspoliticus pur sang: wie is Ahmed Laaouej, de man die de Brusselse PS in juni naar nieuwe regeringsdeelname moet leiden en zich ondertussen ook moeit met de lokale politiek in Molenbeek, hoewel hij zelf burgemeester van Koekelberg is? “Als de PS verliest, is het gedaan voor Laaouej”

Was er in oktober sprake van een fysiek handgemeen tussen Molenbeeks burgemeester Catherine Moureaux en haar schepen Abdellah Achaoui, beiden leden van PS? Het incident kreeg al snel twee versies, dus zou de waakzaamheidscommissie van de Brusselse partijafdeling zich erover buigen. Die neutrale raad van verkozenen sprak met burgemeester, schepen en getuigen. Een eerste verdict volgde eind november: publieke blaam voor Moureaux en een tijdelijke schorsing van één jaar voor schepen Achaoui.

En toch. Midden december moest de commissie nog eens samenkomen. Brusselse partijvoorzitter Ahmed Laaouej zou zelf om een gesprek hebben gevraagd met de - nochtans onafhankelijke - commissie, schreef Le Soir deze week. De schorsing van Achaoui, volgens insiders één van zijn vertrouwelingen, is intussen van tafel. In de plaats daarvan stuurt voorzitter Laaouej twee bemiddelaars naar Molenbeek. Minister-president Rudi Vervoort en federaal minister Karine Lalieux moeten nu de gemoederen proberen te bedaren.

“Het is opmerkelijk en heel onlogisch dat dit achteraf gebeurt,” zegt politicoloog Pascal Delwit (ULB) over de tussenkomst van Laaouej, want in principe had de voorzitter de bemiddelaars meteen kunnen aanstellen, dus voordat hij de neutrale waakhond om advies vroeg. “Regelrechte manipulatie,” vindt een Brusselse socialist, die anoniem wil blijven. “Laaouej wijzigt koers omdat hij het niet eens is met het oordeel van de commissie. Zelfs daar duwt de voorzitter zijn wil door achter de schermen.”

Tweedeling

Het verhaal versterkt het beeld van Laaouej als poppenspeler die de touwtjes graag in handen houdt. Toen in maart dit jaar Luc Frémal, OCMW-voorzitter in Sint-Joost-ten-Node, door diezelfde waakhond uit de lokale PS-afdeling werd gezet, zag die daar al een persoonlijke afrekening van Laaouej in. Frémal onderhield in de gemeente goede banden met burgemeester Emir Kir, die in 2020 uit de partij was gezet, en net met Kir kan Ahmed Laaouej al lang niet door één deur.

Ook in Molenbeek is de troebele relatie tussen Laaouej en Catherine Moureaux bekend. Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 was Laaouej eigenlijk van plan om van Koekelberg naar Molenbeek te verhuizen en daar de lijst te trekken. Tot vader Philippe Moureaux en toenmalig Brussels voorzitter Laurette Onkelinx anders beslisten: Catherine Moureaux werd bovenaan de lijst gezet en leidt nu een van de belangrijkste PS-gemeentes van het land. “Het was duidelijk dat Laaouej niet geapprecieerd werd,” weet Delwit nog. Dat Catherine Moureaux bij de Brussel voorzittersverkiezingen in 2019 voor de tegenkandidaat koos, heeft hun relatie ook niet geholpen. Ahmed Laaouej haalde die verkiezingen erg nipt van Rachid Madrane. In maart dit jaar werd hij herverkozen voor een tweede ambtstermijn.

Zo combineert Laaouej al enkele jaren drie functies: die van Brussels voorzitter van PS, federaal fractieleider in de Kamer en ook nog eens burgemeester van Koekelberg. “En je kan niet op alle fronten tegelijk werken,” zegt politicoloog Delwit. “Zijn gemeentepolitiek is dus weinig creatief en eerder behoudsgezind.” De burgemeester zou behoorlijk gevoelig zijn aan directe vragen van burgers, op straat of via WhatsApp-berichtjes, weet Delwit. “En dus ook aan de opmars van PTB in zijn gemeente en het hele noordwesten van Brussel.” De uiterst-linkse PTB rukt op in onder meer Molenbeek, Anderlecht, Koekelberg en Laken en zou bij de gewestverkiezingen van juni weleens hoger dan PS kunnen scoren.

“Over thema’s als mobiliteit zien we nu al dat Laaouej zeker niet de grootste voorstander is van Good Move,” geeft Delwit als voorbeeld, terwijl dat mobiliteitsplan wel mee door zijn partij is goedgekeurd in het regeerakkoord. Onlangs nog blokkeerde de Brusselse PS aan de regeringstafel de indexering van voorkeurstarieven bij de MIVB, ondanks een eerder akkoord. En in de Annie Cordytunnel in zijn eigen gemeente houdt Laaouej dan weer de vergunning van een flitspaal tegen, die voor de afgesproken trajectcontrole moet zorgen.

Dossierkenner

Niet dat Laaouej persoonlijk zo van de auto houdt, weet Ridouane Chahid. De burgemeester van Evere en PS-fractieleider in het Brussels parlement is een van zijn vertrouwelingen. “Hij heeft geen rijbewijs en is een echte zachte weggebruiker,” zegt Chahid, die de piste van manipulatie niet gelooft. “Ahmed Laaouej is een zeer sereen politicus, zal zich niet laten opjagen en neemt elke beslissing in overleg met andere partijleden,” zegt hij stellig. Volgens tegenstanders gebeurt dat in besloten WhatsApp-groepjes of aan de tafel van een Koekelbergse pizzeria, maar Chahid wuift dat weg. “Hij luistert naar wie telt in de afdeling.” (Lees verder onder de foto)

Hoe dan ook werkt Laaouej vooral achter de schermen, weet politicoloog Delwit, en houdt hij zijn standpunten graag strak. Een erfenis van zijn vroegere adviseurswerk voor Elio Di Rupo en zijn eigen hoogdagen in de Kamer. Daar maakte Laaouej als fiscalist naam in de begrotingsdebatten. Maar wel een stijlbreuk met nationaal partijvoorzitter Paul Magnette, die meer flexibel en diplomatisch spreekt. “Die twee zijn geen echte match. Laaouej vindt Magnette misschien te weinig fundamenteel, terwijl Magnette zijn Brusselse collega soms weinig tactvol vindt,” zegt Delwit.

De mismatch zorgt soms ook voor verkeerde beloftes aan de Brusselse socialisten, weet een partijlid. Zo zou Laaouej onlangs een plek op de Europese PS-lijst aan Fadila Laanan uit Anderlecht hebben beloofd. Het nationale partijcongres kwam daarop terug. “Zo maakt hij de hele tijd beloftes aan zijn entourage, maar het is niet zeker of hij die zal kunnen houden,” zegt de anonieme PS’er. “Als de partij slecht scoort in juni of lager dan PTB, dan is de carrière van Ahmed Laaouej gedaan.”

En het zuidoosten?

In die entourage zitten trouwens ook Brussels burgemeester Philippe Close en minister-president Rudi Vervoort. Minder bevriend met Laaouej zijn federaal minister Karine Lalieux en Brussels parlementsvoorzitter Rachid Madrane. Die laatste besliste onlangs zelfs om zich terug te trekken bij de verkiezingen, de vijfde plaats op de gewestlijst was hem het niet waard. Achterliggend speelde daarbij een gemaakte belofte aan Rudi Vervoort om - bij een goede score - parlementsvoorzitter te mogen worden. Daardoor zou Madrane als huidig voorzitter degraderen.

“Misschien speelde er nog een tweedeling bij de vorige voorzittersverkiezingen, maar nu niet meer. Er zijn geen clans in de partij,” zegt Ridouane Chahid dan weer. “Karine Lalieux heeft de tweede plaats gekregen op de Brusselse lijst. Dat toont toch dat Ahmed Laaouej iedereen kan verenigen? Hij belooft bovendien niet eender wat. Wij zitten niet in een logica van verliezers. Wij gaan ervan uit dat we zullen winnen en bekijken achteraf de posten.”

De uitdaging voor Laaouej wordt volgens Pascal Delwit om ook het zuiden en oosten van Brussel aan boord te houden. “Hij zet sterk in op klassieke thema’s uit het noordwesten, zoals wonen en sociale gelijkheid, maar in het zuidoosten leeft dat minder,” zegt de politicoloog. “Komt hij ook met een brede strategie voor Brussel, rond mobiliteit en luchtkwaliteit?” Chahid verklapt alvast dat 22 werkgroepen over uiteenlopende thema’s hebben samengezeten. “We zullen die standpunten bekendmaken bij de start van de kiescampagne. We hebben zeker een visie klaar voor alle 19 gemeenten,” benadrukt hij. (Lees verder onder de foto)

En dan is er nog de stem van de moslimgemeenschap, voor Laaouej als Marokkaanse mijnwerkerszoon een belangrijk publiek. Die zorgt soms voor interne verdeling binnen de PS, zoals wanneer gestemd moet worden over de hoofddoek of onverdoofd slachten. “Laaouej is zeker populair bij de Maghrebijnse gemeenschap in Schaarbeek, Anderlecht, Molenbeek en Laken, maar daarin speelt zijn afkomst volgens mij meer dan religie,” zegt Pascal Delwit. “We weten bijvoorbeeld niet wat de Turkse gemeenschap zal doen in juni. En ook andere partijen hebben grote Marokkaanse namen.” Alvast bij Ecolo zal Zakia Khattabi de Brusselse Kamerlijst trekken. “Bij Marokkaanse jongeren in Laag-Vorst en Laag-Sint-Gillis wint Ecolo al aan populariteit. En veel Marokkaanse Brusselaars kijken ook naar PTB,” zegt Delwit.

In elk geval weet Ahmed Laaouej net als de marxisten hoe je een terreincampagne aanpakt. Hij gaat langs markten, brocantes en van deur tot deur. “De PS blijft een oorlogsmachine. Zodra ze hun campagne lanceren, gaat het snel. Daar twijfel ik niet aan,” zegt de anonieme socialist. “De vraag is alleen of ze voldoende stemmen zullen halen. We hebben nu al maar twee Brusselse PS’ers in de Kamer, en dan nog allebei uit Koekelberg (Emir Kir zetelt als derde verkozene sinds 2020 onafhankelijk, red.). Het zuiden zijn we al kwijt. Als Catherine Moureaux uit de partij zou stappen, mogen we Molenbeek ook vergeten. Alleen maar steun uit Koekelberg, wat zijn we daarmee?”