Volledige transparantie van gemeentelijke vzw's pas voor 2022

De Brusselse gemeenten krijgen twee jaar langer om hun lokale vzw’s in orde te brengen met de transparantiewet uit 2018. Dat heeft het parlement beslist.

De transparantiewet kwam er na de Samusocial-affaire van mei 2017. Toen was gebleken dat de vzw op een lichtzinnige manier werd bestuurd door Brussels burgemeester Yvan Mayeur (PS) en OCMW-voorzitter Pascale Peraïta (PS). Zij moesten ontslag nemen en verdwenen uit de politieke arena.

Een jaar later stemde het parlement een ordonnantie waarmee het Brussels gewest beter zicht wou krijgen op de talloze gemeentelijke vzw’s van het Brussels gewest.

De lokale besturen hebben die vzw's in de loop der jaren opgericht om op een autonome manier sportcentra, zwembaden of culturele centra te kunnen besturen. Soms ook voor de preventiedienst of jobdienst. Er zijn daarnaast ook intercommunales en intergemeentelijke vzw’s.

Die praktijk was zo ver doorgeslagen dat een kat er haar jongeren niet meer in terugvond. Het zou gaan om meer dan 130 gemeentelijke vzw’s in het Brussels Gewest.

Transparantieregels

De vzw’s mochten blijven bestaan maar het Brussels Gewest verplichtte hen in juli 2018, als toezichthoudende overheid en in het kader van de transparantieregels, om voortaan de belangrijkste beslissingen mee te delen.

De lokale vzw’s moeten ook een oppositielid in de raad van bestuur opnemen, voldoen aan het genderevenwicht, en een beheersovereenkomst afsluiten met de gemeente waaronder ze vallen. Ook moeten ze de regels van de openbare aanbestedingen nauwlettend respecteren en er alles aan doen om belangenvermenging te vermijden.

De lokale besturen kregen voor die hervorming twee jaar de tijd maar dat is te weinig gebleken. Zo is onder meer discussie ontstaan over wat nu precies een gemeentelijke vzw is. Minister Bernard Clerfayt (Défi) heeft dit in een omzendbrief deze zomer nog eens verduidelijkt, maar het bleek nog niet voldoende.

Heel wat lokale vzw hebben de deadline van 1 september 2020 niet gehaald. Bovendien bleek de gewestelijke administratie de controle van al die documenten niet te kunnen bolwerken. Tot slot kwam er ook nog Covid19, wat een aanzienlijke extra werklast met zich meebracht voor overheden.

Wanpraktijken

De Commissie Binnenlandse Zaken heeft daarom, op vraag van minister Clerfayt, een nieuwe ordonnantie goedgekeurd die de lokale vzw’s twee jaar extra geeft, tot juli 2022, om de vzw’s de kans te geven om de transparantiewet uit 2018 na te leven. Vzw’s die na juli 2018 zijn opgericht moeten de regels wel al naleven.

De commissie heeft die nieuwe ordonnantie vandaag goedgekeurd.

Clerfayt benadrukt wel dat de toezichthoudende overheid, het gewest dus, ten allen tijden proactief documenten kan opvragen bij de lokale vzw’s, mochten er vermoedens bestaan van wanpraktijken.

Reactie N-VA

De N-VA is niet te spreken over het uitstel. Mattias Vanden Borre, lid van de commissie Binnenlandse Zaken: “De vorige regeerperiode was een absoluut dieptepunt inzake goed bestuur. De vele schandalen deden gemeentebesturen en het Gewest daveren op hun grondvesten. Het is inmiddels twee jaar geleden dat er strengere regels zijn uitgevaardigd. Nu blijkt dat de Brusselse Regering na al deze tijd zelfs nog geen idee heeft over hoeveel en welke vzw’s het juist gaat. In plaats van het probleem aan te pakken, wil men nu twee jaar uitstel verlenen. Dit is puur amateurisme."