Vrouw Djalali: 'Situatie is nog altijd kritiek, het leven van mijn man is in gevaar'

Vida Mehrannia, de vrouw van de Iraans-Zweedse VUB-gastdocent Ahmadreza Djalali, heeft opnieuw een sprankeltje hoop nu zijn executie - minstens voor een paar dagen - is uitgesteld. "Maar de situatie is nog altijd kritiek. Als de EU nu niet fors ingrijpt, is het over een paar dagen misschien wel zo ver."

"Zijn advocate heeft me laten weten dat de strafuitvoering (de executie, red.) enkele dagen is uitgesteld", laat Vida Mehrannia weten aan de lijn vanuit Stockholm. De hele dag al beantwoordt ze vragen van de internationale media over dat nieuws.

Het geeft haar een sprankeltje hoop, in een situatie die al jarenlang "een marteling" is, zegt de echtgenote van de Iraans-Zweedse spoedarts. "Niet alleen voor mijn man en mij, maar ook voor onze kinderen, onze dochter van 18 en zoon van 8."

"Maar de situatie is nog steeds kritiek. Ik hoop dat België en de EU ons kunnen helpen. Als de EU nu niet fors ingrijpt, gaat de executie misschien over een paar dagen wel door."

Toch nog niet in executiegevangenis

Vorige dinsdagochtend belde Mehrannia's man haar één minuut vanuit de Evin-gevangenis in Teheran, waar hij al bijna 4,5 jaar vastgehouden wordt. Djalali vertelde haar dat hij zou worden overgebracht naar de gevangenis van Karaj, een plek waar gevangenen worden geëxcuteerd. De expert rampengeneeskunde is in Iran tot de doodstraf veroordeeld wegens vermeende spionage voor Israël, al zijn daar nooit bewijzen van geleverd.

"Ik zou later meer nieuws krijgen, maar ik heb daarna niet meer met hem gepraat", zegt zijn vrouw. Een week later, nu dinsdag, liet Iran weten dat het Djalali zou overbrengen naar de beruchte Rajai Shahr-gevangenis in Karaj. Maar op het laatste moment heeft het afgezien van het transport, kwam Djalali's advocate vandaag te weten.

Die advocate kreeg ook te verstaan dat Iran Djalali als pasmunt wil inzetten voor een deal rond hun diplomaat Assadollah Asadi, die momenteel in België terechtstaat voor het beramen van een terroristische aanslag. De EU, Zweden en België zouden "kunnen helpen in het toewerken naar Djalali's vrijlating". Afgelopen week nog kwam een Brits-Australische wetenschapster vrij die door de Iraniërs is geruild voor drie onderdanen die voor een bomaanslag in Thailand waren veroordeeld.

In diplomatieke kringen valt te horen dat er momenteel achter de schermen druk onderhandeld wordt. Maar die gesprekken zijn erg delicaat, en het zou niet in het belang van Djalali zijn om er uitspraken over te doen. "België en de EU kunnen een politieke manier vinden om Ahmadreza vrij te krijgen", reageert Mehrannia. "Dat doen andere landen ook."

Ze begrijpt de kritiek dat onderhandelen met de Iraniërs in feite neerkomt op toegeven aan chantage, een techniek die repressieve regimes als Iran bovendien later opnieuw zouden kunnen gebruiken. "Het is niet de beste onderhandelingsmethode. Maar het leven van mijn man is in gevaar. Dat zou de EU moeten begrijpen, zodat ze er alles aan doet om mijn man vrij te krijgen."

"Als de EU-diplomaten niets doen, en mijn kinderen hun vader niet meer levend terugzien, wat zal dan hun antwoord zijn? Ik weet dat ze druk aan het onderhandelen zijn nu, ik ben heel dankbaar. Maar de inspanningen volstaan niet. Als ze alle mogelijke middelen hadden gebruikt, dan zou mijn man vrijkomen. Hij is een EU-burger (Djalali kreeg in 2018 de Zweedse nationaliteit, red.), en als hem iets overkomt, zal de EU zich moeten verantwoorden."

Verschil met VS

Ook aan de VUB, waar Djalali gastdocent was in de ma-na-ma rond rampengeneeskunde, is het op dit moment alle hens aan dek. Rector Caroline Pauwels en haar entourage proberen zelfs in contact te komen met de net verkozen Amerikaanse president-elect Joe Biden, en vice-president Kamala Harris. "Caroline is geweldig, en een echte steunpilaar voor het hele gezin", zegt Mehrannia. "Ik waardeer haar steun en hulp echt."

"De VS doen heel wat inspanningen om gevangenen uit Iran vrij te krijgen. De Iraniërs lieten heel wat gevangenen met Amerikaanse banden vrij, terwijl heel wat Europeanen met de dubbele nationaliteit nog steeds in de cel zitten", zegt Mehrannia. "De EU vraagt dat ze vrijgelaten worden, maar dat is alles, ze oefent niet meer druk uit." Of de Amerikanen dan geld neergeteld hebben om gevangenen vrij te krijgen? "Ja, dat denk ik wel."