Buurtbewoners en gemeente boos over asielcentrum: 'Waarom altijd Molenbeek?'

Een rusthuis in een residentiële wijk in Molenbeek doet al ruim een maand dienst als opvangcentrum voor mensen op de vlucht. De Oekraïense gezinnen voor wie het gebouw aanvankelijk bedoeld was, althans volgens de gemeente en de buurtbewoners, hebben intussen plaatsgemaakt voor asielzoekers uit andere hoeken van de wereld. "Wij vragen respect voor het akkoord dat we hadden met staatssecretaris Mahdi."

De François Sebrechtslaan is een rustige straat waar weinig te beleven valt, op de grens tussen Molenbeek, Koekelberg en Sint-Agatha-Berchem. Iets meer dan een maand geleden lichtten de burgemeesters van de drie gemeenten de buurtbewoners in over de opening van een opvangcentrum voor Oekraïense vluchtelingen in een voormalig rusthuis.

Het gebouw deed al sinds vorig jaar geen dienst meer als woonzorgcentrum en er waren al langer plannen om er een opvangcentrum van te maken. Rusthuizengroep Armonea had de pacht al overgedragen aan Fedasil, de oorlog in Oekraïne en de bijhorende vluchtelingenstroom versnelde het een en ander.

"We kregen te horen van de drie burgemeesters dat men Oekraïners tijdelijk zou opvangen binnen een duidelijk afgebakende periode. We begrepen dat die mensen absoluut geholpen moesten worden. Eens de Oekraïners elders opvang vonden, zou het centrum sluiten", zegt buurtbewoner Jean-Luc Goossens. "De koning was zelfs op bezoek gekomen, maar twee dagen later waren de Oekraïners weg en stonden er vlaggen van Fedasil voor de deur."

'Voldongen feit'

Fedasil heeft sinds 6 maart 250 bedden in het voormalige rusthuis Home Sebrechts, een capaciteit die nooit volledig benut moest worden voor de opvang van Oekraïeners. Bovendien nam de nood aan opvang voor Oekraïense vluchtelingen de voorbije weken af. Intussen verblijven er asielzoekers uit allerlei landen als Afghanistan, Syrië en Eritrea.

Sommige buurtbewoners vrezen nu dat het voormalige rusthuis niet voor een korte, maar lange periode dienst zal doen als opvangcentrum. "Het gaat ook nu om mensen die geholpen moeten worden. We hebben helemaal geen probleem met wie die mensen zijn," gaat Goossens verder. "Waar we wel een probleem mee hebben is dat er een klein tijdelijk centrum was afgesproken en dat Mahdi (staatssecretaris voor Asiel en Migratie, red.) nu zonder dialoog of overleg een groot opvangcentrum wil doorvoeren. We staan voor een voldongen feit."

Dat gevoel heeft ook Molenbeeks burgemeester Catherine Moureaux (PS). Volgens haar had de gemeente alleen haar akkoord gegeven voor een tijdelijk opvangcentrum waar Oekraïeners één à twee dagen kunnen verblijven. "En nu zien we dat asielzoekers er voor een langere periode zullen verblijven," zegt haar woordvoerder Rachid Barghouti.

600 bedden

Bovendien zijn er plannen om de capaciteit van het opvangcentrum op te trekken. "Op de lange termijn is er een opvangcapaciteit van ongeveer 600 personen mogelijk in Sebrechts. Het zou moreel niet te rechtvaardigen zijn om deze capaciteit niet te gebruiken," zei Mahdi's woordvoerder afgelopen weekend. België kampt al maanden met een opvangcrisis, met tientallen asielzoekers die afgelopen winter op straat moesten slapen.

"Volgens de stedenbouwkundige dienst mogen hier niet meer dan 195 mensen verblijven. Als Mahdi hier 600 mensen wil opvangen, is dat geen opvang meer, maar een gebouw volproppen," zucht Michel Beck, die ook in de buurt woont. "Dat zal voor spanningen zorgen in een wijk die heel kalm, maar dichtbebouwd is. Er zijn plekken die adequater zijn. Waarom opent de staatssecretaris geen opvangcentrum in Vilvoorde?"

Hoe lang Fedasil mensen zal opvangen in Home Sebrechts is onduidelijk, maar Armonea's pacht liep wel nog tot 2032. Mahdi ontkent dat de gemeente Molenbeek niet op de hoogte zou zijn geweest van de plannen voor het opvangcentrum. "De gesprekken daarover lopen al sinds december, toen er nog helemaal geen sprake was van de oorlog in Oekraïne", aldus zijn woordvoerder. "Van het type profielen dat wordt opgevangen wordt nooit gesproken in die discussies."

De woordvoerder verduidelijkt ook dat er een grote druk blijft op het asielsysteem van andere mensen dan Oekraïners. "Het zou moreel niet te rechtvaardigen zijn om deze opvangcapaciteit niet te gebruiken en mensen geen opvang te geven en zodoende op straat te laten liggen," zegt ze. "Maar staatssecretaris Mahdi is niet op zoek naar een dispuut met Molenbeek."

'Sociale cohesie op het spel'

Toch heeft Molenbeek het over een "geschonden akkoord," al is de burgemeester niet meteen van plan om zich hard te verzetten. "We hebben een brief gestuurd naar de eerste minister om de situatie te verduidelijken en om begrip voor onze situatie te vragen," aldus woordvoerder Barghouti.

"Mahdi mag zeggen wat hij wil, wij vragen respect voor het akkoord dat we hadden. Molenbeek is een van de meest dichtbebouwde en armste gemeenten van het land en doet toch al heel veel om solidair te zijn. Er verblijven 500 mensen in tijdelijke bezettingen en er is sinds drie maanden een Fedasil-centrum in de Dubrucqlaan. Dat weegt op de gemeente. Nu staat ook de sociale cohesie op het spel."

Dat laatste vrezen ook de buurtbewoners. Voorlopig merken ze nog niet al te veel van de komst van asielzoekers, maar de vrees voor overlast bestaat. "Er zijn vooral 's avonds samenscholingen van twintig tot dertig mannen. Wie 's avonds nog een laatste keer de hond uitlaat, durft hier niet voorbij te wandelen," zegt Goossens. "Het zorgt voor veel ongerustheid in de wijk."

Een buurtcomité had de wijk nog niet, maar door de komst van het asielcentrum zijn de buurtbewoners zich nu aan het organiseren. Ze zullen ook een petitie tegen het opvangcentrum lanceren. "Molenbeek is al terre d'accueil. We ontvangen al heel veel mensen van allerlei nationaliteiten, maar nu moeten toch denken aan een betere geografische spreiding van deze mensen die vreselijke dingen hebben meegemaakt. Wij willen dat zij op een goede manier worden opgevangen en dat kan hier niet," besluit buurtbewoner Michel Beck. "Waarom moet Molenbeek altijd belast worden?"