Column Freddi Smekens: Beuze

N u men het hier en daar over het wel en wee van de beurswaarden en andere aandeelproblemen heeft, wou ik graag ons Brusselse woordje 'beuze' aanhalen. Want zoals de gehaaide lezer wel zal weten, gaat het hier om een uitdrukking die alleen in ons Brussels een haast universele betekenis krijgt. Om het even simpel te zeggen: 'ge meugt het kiere of drooije gelak as ge wilt, mo ’n beuze blaaft ’n beuze.'

Natuurlijk moet ik nog uitvissen waar ons woord beuze juist vandaan komt. Welnu, waarde lezer, ik zeg het ni geire, mo ik weit het zeulf ni. "Zou het vantaaid masscheen eet mè kluutzak te moeke hemme?" vraag ik me dan in stilte af. Ik doe hierbij een oproep aan alle lezers om mijn lantaarn wat bij te lichten.

Maar misschien even over naar de Beuze waarover we het in het begin van deze rubriek hadden. De meeste opmerkingen die ik de laatste tijd hoor, gaan van: "Ik verstoen niks van wat er on het gebeure es. Het ienige wa da'k weit, es dat er waal eet op onze kop goe valle." En eerlijk gezegd, waarde lezer, ik verstoen er oek niks van. Wil dat dan zeggen da we allemoe beuzes zaain? Laat mij u geruststellen door te zeggen dat ik denk van niet. En wel hierom. Mensen die het reilen en zeilen van de financiële markten en de fluctuaties van de beurzen wereldwijd analyseren en becommentariëren, kunnen evengoed beuzes zijn. Niet allemaal natuurlijk, waarde lezer, dat zou maar triestig zijn. Enfin, het gaat er mij hier niet om de beuze of zijn vrouwelijke collega, de kaffeibeuze, frontaal aan te vallen. Ik stel vast dat ieder van ons, of we dat nu willen of niet, af en toe als 'n beuze door de wereld moet. Zelf noem ik mensen die mij zo bestempelen, niet gewoon beuzes, maar eerder dikke beuzes.

Het pittige en tegelijk geheimzinnige is dat een beuze of kaffeibeuze niet noodzakelijk dom of onwetend moet zijn om aldus omschreven te worden. Men zou gerust kunnen stellen dat er een waas van slijmerige geheimzinnigheid over die beuze hangt. Want hij of zij is niet noodzakelijk ne smeirlap, nen ambetanterik, ne klaun... Maar natuurlijk staat die beuze ook niet boven alle voornoemde omschrijvingen. Eigenlijk neemt hij in de grote familie der Ongewensten een van de laagste plaatsen in, net ietsje hoger dan diegene van wie gezegd wordt: "Daan (of dei) es niks."
En toch kan of wil ik mij geen wereld voorstellen waarin we af en toe geen beuze tegen het lijf zouden lopen. Want telkens als dat het geval is, voelen we ons duidelijk minder beuze dan we soms denken te zijn.

De vraag is nu, waarde lezer, of men nog een trapje lager kan gaan wanneer men het over 'n beuze heeft. Ik wil hier iemand op slechte gedachten brengen, maar wat mij betreft kan men het in dat geval gerust hebben over 'n wandelende beuze - met dien verstande dat in dat geval beuze vervangen kan worden door kaffeibeuze. Wie ben ik dat ik dat mag zijn? Maar bij alles wat voorafging, wou ik toch nog een wijze raad meegeven: veuda we eemand 'n beuze noome, moote we altaaid draa kiere noepaaze. Bij andere omschrijvingen - als daar zijn: ne stoemerik, ne flaave of eventueel nen urk - mag dat eventueel wat minder het geval zijn.

Welnu, waarde lezer, in faaite veul ik ma 'n betche gegeneid om het hee in het lang en in het bried auver 'n beuze g'had t'hemme. Maar dat komt natuurlijk vooral omdat ons woordje beuze op een even sympathieke als subtiele manier zegt wat het wil zeggen. En ineens schiet mij het volgende te binnen: wee da echt ni auver 'n beuze wil spreike, kan het altaaid auver 'ne zak' hemme. Maar nogmaals, waarde lezer, het is altijd beter - en het loont ongetwijfeld de moeite - om negatieve oordelen over anderen zo niet voor onszelf, dan toch binnensmonds te houden. "Da's na neki nen ooitleg van 'n echte beuze," zeg ik in alle stilte bij mezelf. Ik haup da ge da ni vouch zult zegge.

Om eerder met een interessante dan met een droevige noot af te sluiten, toch nog even dit, waarde lezer. Wie ooit langs de Brusselse Beurs, de Beuze dus, wandelt, moet even naar de twee leeuwen afzonderlijk kijken. Er es iene dee lacht en iene dee bleit. En zonder ijdel te willen zijn: 't es gien beuze dee het aaile gezeid heit.