Column Freddi Smekens: Flegmateek

Maain ieste gedacht was eet te schraaive auver zeinuwachtighaaid. Maar het idee maakte mij zodanig zenuwachtig dat ik voor ons woordje flegmateek gekozen heb. Ik heb mij lange tijd afgevraagd, waarde lezer, of een stadsbewoner de wereld minder flegmateek benadert dan zijn medemens op den booite. Wat mij betreft mag die vraag altijd onbeantwoord blijven. En zo ook of kalm zaain aangeboren is, dan wel of we het moeten inoefenen.

Laten we beginnen met een klein vooroordeel eens en voor altijd uit de wereld te helpen. Misschien vergis ik mij, maar velen van ons zijn er dikwijls van uitgegaan dat flegmateek alles met de Britten te maken heeft. Natuurlijk zijn de Britten nog altijd een voorbeeld van wat flegmateek zaain es. Maar het zou wat overdreven zijn om hen er patent op te geven.

Nu is het ook wel zo dat we in ons Brussels de uitdrukking 'ne flegmateek' niet om de haverklap gebruiken. Men heeft het er eerder over ne kalme, ne rustige of eventueel over ne stille. Hoewel dat laatste eerder slaat op iemand die wat bedeesd overkomt. Flegmateek wordt dus gebruikt om te beschrijven hoe een persoon zich op een bepaald ogenblik gedraagt, eerder dan hoe hij of zij eigenlijk in elkaar zit.

Een Brusselse uitdrukking die mij dikwijls ter ore is gekomen, luidt: "Kalmte kan ons redde". Dat er situaties bestaan waarin deze spreuk goed van pas komt, zal niemand verwonderen. Zo wordt er door elk van ons af en toe teruggegrepen naar: "Haaft aaile kalm", "Blaaft kalm" of "Kalm blaaive".

Bij dat alles moet ik vaststellen dat er aan ne kalme ook af en toe een vooroordeeltje kleeft. In de zin van: "Niks zu dangereus as wannier ne kalme ontploft". Alsof we van iemand die flegmateek is of zich aldus voordoet, op elk ogenblik het ergste moeten verwachten. Dat vooroordeel komt ook wel voor wanneer men tegenover iemand dee altaaid van zaain bekkes mokt de opmerking maakt "Ge zaait zu stillekes", als de persoon het aandurft enkele ogenblikken te zwijgen.

Eigenlijk zou ik het wel leuk vinden om af en toe over een onverstoorbaar temperament te beschikken. Zonder daarbij te vervallen in gevoelloosheid uiteraard. Als het mij allemaal te veel wordt, pak ik bij mezelf wel eens uit met: "Ni oentrekke. Ik ben de kalmte zeulf." Dat is volgens mij een flegmatieke aanpak van de situatie. Die aanpak heeft echter niets te maken met: "Ik trek ma van niks eet oen." Integendeel, waarde lezer.

Er zijn ogenblikken waarop we kalmte en flegmateek zaain uit onze omgeving kunnen puren. Of uit de natuur die ons omgeeft, uiteraard. Zo heb ik ooit voor een uitgelezen gezelschap met de volgende stelling uitgepakt: "Niks es kalmer as ne buum". Uiteraard werd er grondig over die wijze woorden nagedacht. Tot er iemand mijn theorie aan het wankelen bracht: "To da ge'r iene op a bakkes kraaigt". Op dat ogenblik heb ik mijn metaforen verplaatst naar de bloemen des velds en de gesteenten.

Volgens mij heeft flegmateek eerder te maken heeft met bedaardheid dan met gevoelloosheid. Het absolute tegenovergestelde van ons opsmaaite is misschien niet helemaal flegmateek zaain maar wel kalm blaaive. Toegegeven, waarde lezer, gemakkelijker geschreven dan gedaan. Ooit, en nog steeds trouwens, mocht ik het genoegen smaken schrijvers en dichters te ontmoeten. Noe twie meneute begonne we nateurlaaik te zievere auver literateur. Maar wat bleek steeds weer uit onze discussies? Dat de kalmte, het flegmateek zaain dus, tot een van de meest efficiënte inspiratiebronnen kan worden gerekend. Er zal een ogenblik komen waarop we zelf beslissen dat het tijd wordt om ons flegmateek op te stellen. Al was het maar om af en toe giene gruute smool op te zette. Het blijft tenslotte aan ons om te beslissen op welk moment de kalmte ons kan redde. Iedereen moet daar uiteraard persoonlijk het zaaine van paaze. Maar kijk! Het kan toeval zijn, maar plots wordt de dichter in mij wakker. Masscheen omda ik hee bauve auver literateur gesprauke hem. En wat zegt die even wakkere als flegmateeke burger? "Van geus weudde nerveus en van kreek flegmateek.".

Mij rest u nog het volgende mee te geven: ik haup da flegmateek zaain altaaid e stukske van ons leive zal ooitmoeke.