Column Freddi Smekens: Gazet

‘T iens?!” dacht ik bij mezelf. “Vandoeg es het lente.” En eigenaardig genoeg was het nog waar ook. Maar wat heeft een seizoen met deze Brusselse Kroniek te maken, zal de lezer zich afvragen. En ergens doet hij dat samen met mij.

Welnu, het zij mij toegestaan om vè iene ki maain resonement op toefel te smaaite . En die redenering gaat als volgt. Vè elk seizoon moot er 'n onderwerp bestoen . Ik geef grif toe dat dit een nogal simplistische gedachtegang is. Maar goed, zo zou ik mij kunnen voornemen in de winter auver de snie te schraaive, in de zaumer eet te zegge auver de zonne, en in de herfst zou het auver het valle van de bloere kunne goen . Onderwerpen bij de vleet. Maar welk onderwerp aangesneden in de lente? Een opgave die zich gemakkelijker aandient dan dat ze uitvoerbaar is. In de eerste plaats dacht ik aan ne fleereflooiter . De lente is tenslotte het seizoen waarin de fleereflooiter , samen met de vogeltjes, uit zijn winterdutje ontwaakt. Mo aaigelaaik wou ik dat onderwerp vè nen andere ki haave .

Uiteraard kon ik het daar niet bij laten. Maar waarover dan wel een goed gestructureerd opstel klaargestoomd, waarde lezer? Wie de titel van deze Brusselse Rubriek nog in gedachten heeft, zal er geen twijfel over laten bestaan. Just dus! Deze week gaan we het hebben over de gazet .

Die gazet is van alle seizoenen. Dag in, dag uit, week na week worden we ermee geconfronteerd. Da we het na hemme auver 'n dagblad, e weikblad, e mooindblad: doot er ni too. Maar laten we beginnen bij het begin. En dat begin vangt aan bij hoe we die gazet gaan aanschaffen en ze eventueel koesteren. Enige ervaring heeft mij geleerd dat men in het Brussels vaak zegt: "Ik goen maain gazet kuupe" of eventueel "Ik goen maain gazet leize." In andere landsgedeelten wordt maain meestal vervangen door de . "Nu ga ik de krant lezen," dus. Misschien zijn de Brusselse lezers wat hebberiger wat hun krant of weekblad betreft?

Dat wat de aanschaf en het consulteren van het product betreft. Ons woordje gazet zou overigens van het Italiaanse gazzetta komen De eerste krant is namelijk van Italiaanse oorsprong en kostte één gazzetta , naar het mereltje dat op het kleine muntstuk afgedrukt stond.

Even over nu naar de inhoud ervan. Dan staan we even stil bij het aloude adagium "Mo 't es just wa da 'k a zeg! Het stond vandoeg in de gazet!" Een invalshoek die mij veel ruimer lijkt dan "Z'hemme het op de radio gezeid" of "Ik hem het op den TV gezeen." Waar die nuance vandaan komt, zal mij altijd een raadsel blijven. Maar laat ik bij dat alles niet al te veel vè maaine aaige gazettewinkel spreike . En dus toch ook even aanstippen dat de uitspraak "Hij (zij) es op TV geweist" in de loop der tijden toch iets meer aan gewicht, en zelfs een soort prestige, gewonnen heeft. Maar "hij (of zij) heit in gazet gestoen" behoudt toch nog een lengte voorsprong. Uiteraard is die redenering uiterst subjectief.

Tot hier toe, voorlopig althans, wat de inhoud van de gazet betreft. Sta mij toe van de gelegenheid gebruik te maken om in de aanval te gaan. Niet ten overstaan van de lezer, uiteraard, maar misschien wél tegen hen die bij hoog en laag blijven beweren: "De gazet, da's vè maain pataate op te schelle!" - en dan wil ik er geen andere, nog scabreuzere opmerkingen bij betrekken. Maar gelukkig blijft diezelfde gazet ons in het algemeen na aan het hart liggen. Want geef nu toe, waarde lezer, hoe zou de wereld er zonder haar uitzien? Misschien niet uitermate troosteloos, maar toch wat somberder. Laat deze bedenking echter niet al te droevig overkomen. Temeer omdat ik altijd aan mijn collega's gezegd heb en zal blijven volhouden: "We zulle geluuve en blaaive geluuve wa we zeulf wille."

Zonder dat het uitmondt in een blind vertrouwen, is de gazet in de loop der tijden een soort vriend geworden. Maar wat zou een gazet zonder leizer zaain, of ne leizer zonder gazet? De vraag blijft open als een opengeslagen krant die ongelezen op de toog blijft slingeren. Ik stel tenslotte met plezier vast nooit iemand ontmoet te hebben die beweerde: "Ik hem nog nuut gien gazet geleize."