Column Freddi Smekens: Gedacht

I n ons Brussels is e gedacht hemme ongetwijfeld te vergelijken met een idee koesteren. Ik betrap mezelf er graag op dingen te zeggen die voor zich spreken, waarde lezer, maar is dat niet het voorrecht van de dichter? Vandaar dat we het in deze Brusselse Kroniek eerder auver e gedacht dan auver e gedicht zulle hemme . Wanneer we kunnen beweren: “Elk za gedacht” , dan mogen we ons in een even rechtvaardige als gelukkige wereld achten. Want zoals het liedje het zo mooi verwoordt: ‘De gedachte zaain vraa, wee zal ze belette? Ze vleege verbaa, no aaigene wette.’

Om te beginnen bij het begin kunnen we ons afvragen: "Wannier hemme we vè den ieste ki e gedacht g'had?" Dat zal moeilijk na te gaan zijn. Ik ga ervan uit dat e gedacht kraaige even des mensen is als lache of paaze . Het is echter aan anderen (en beteren) om uit te maken of dat wel degelijk het geval is. Hoewel ik mij niet boven andere levensvormen wil plaatsen, kan ik me moeilijk voorstellen dat bijvoorbeeld een paard, een parkiet of - waarom niet? - een olifant e gedacht kraaigt . Het instinct neemt hier de bovenhand. "Goet hem na den bioloog oek ooithange?" hoor ik daar schamper opmerken. En gelijk heeft men. Enfin, ma gedacht toch.

En zo kom ik bij de Brusselse uitdrukking "Ma gedacht!" Wanneer men die te horen krijgt, dan mag men er gerust van uitgaan dat men overschot van gelijk krijgt. Want als ons gedacht overeenstemt met dat van onze medemens, dan ontstaat er een zekere harmonie, aangevuld met een vleugje sereniteit. Graag over dus naar e gedacht dat mij onlangs te binnen schoot. Dat gedacht heeft te maken met een Frans liedje, gecomponeerd in het toenmalige Belgisch Congo door een koloniaal die zich naar de stad Boma begaf. De tekst gaat als volgt: 'J'vais à Boma / Voir ma belle Arthémise / J'vais à Boma / Je l'aime comme un fou!' De noten kan ik hier niet bijvoegen, maar wanneer ik aanstip dat de Brusselse vertaling van de tekst aanvangt met 'Vee van (vivan, viva'm) boma / Pataate mè sossisse...' , dan zullen die noten voor het merendeel der Brusselaars waarschijnlijk overbodig zijn. Het gedacht was daar even op te wijzen.

Van de muziek schakelen we over naar het dagelijkse leven. Een oud gezegde zegt: "A ieste gedacht es altaaid het beste." Hoewel ik uit ervaring lang getwijfeld heb of dat werkelijk zo is, moet ik toch toegeven dat er een grond van waarheid in zit. Wanneer men het ettelijke keren uitprobeert, zal men ongetwijfeld tot dezelfde conclusie komen. Maar wee zeit dat ons twiede gedacht ni beiter zou zaain ?
Enfin, vrij of niet, gedachte hemme we er zonder ophaave . Ik zou haast durven te stellen: dag en nacht, as we er de druume baa reikene. En daarbij komt nog het feit dat we bij de vraag "Wat es a gedacht?" beter twee keer nadenken alvorens uitsluitsel te geven. Wat e gedacht in de vorm van een idee betreft, liggen de zaken ietwat simpeler. Hoewel... niet altijd. Het kan namelijk voorkomen dat men zijn toehoorders nieuwsgierig maakt met de uitroep "Ik hem e goe gedacht!" Wie daarmee uitpakt, kan ongetwijfeld rekenen op aandacht. Natuurlijk is "... mo ik ben het vergeite" niet het ideale vervolg, al kan dat wel voor een zweem van een glimlach op het gelaat van de toehoorders toveren.

Anders is het natuurlijk wanneer iedereen aan het zoeken is naar een oplossing voor een onontwarbaar probleem. Wie op dat ogenblik zegt: "Ik hem e gedacht!" , die moet er wel degelijk een hebben. IJdele hoop geven met e gedacht te hemme is uit den boze.

Als men met iemand niet akkoord gaat, dan zijn er verschillende manieren om gepast te reageren. Men kan zeggen "Ik ben ni van a gedacht" of "Ik ben ni akkaud mè aa." Aan de lezer om uit te maken wat de meest subtiele aanpak is. Laten we stellen dat e gedacht zowel gerespecteerd als geëvalueerd moet worden.

Nu even over naar de koleur van ons gedachte . Hoewel zwart noch wit in feite een kleur is, worden we af en toe geconfronteerd met zwette gedachte , terwijl er geen witte gedachte bestaan, net zo min als blauwe, groene, rode enzovoorts. Laten we in elk geval hopen da we altaaid ons gedacht kunne en zulle blaaive zegge.